Trudne czasy dla monopoli

Neelie Kroes to jedna z najbardziej wpływowych i bezkompromisowych osób w Komisji Europejskiej. Sprzeciwiła się brytyjskiemu planowi pomocy państwa dla sektora bankowego, wszczęła kilka spraw przeciwko Microsoft, nakładając na giganta 497 mln euro kary, prowadzi postępowanie przeciwko praktykom monopolistycznym Intela, które może się zakończyć zapłaceniem kary 1 mld euro. W Polsce jest znana głównie z braku pobłażania dla państwowej pomocy wobec upadających stoczni.

Neelie Kroes ma spore doświadczenie pracy w prawdziwym biznesie. Kiedy na początku poprzedniej kadencji w 2004 roku uzyskała nominację na komisarza do spraw konkurencji, zasiadała jeszcze między innymi w radach nadzorczych Volvo, Kolei Holenderskich, jednego z największych europejskich spedytorów morskich Royal P&O Nedlloyd, a także takich europejskich potentatów sektora telekomunikacji, jak Lucent, O2 i Thales. Przed objęciem stanowiska formalnie zrezygnowała ze wszystkich tych relacji z biznesem i zadbała, by ewentualne decyzje w sprawach antymonopolowych wobec tych i innych firm, z którymi współpracowała, były podejmowane w sposób jednoznacznie przejrzysty bez jej udziału, włącznie z wyznaczeniem innego komisarza.

Problematyka telekomunikacji nie jest obca komisarz ds. konkurencji. Oprócz tego, że zajmowała się telekomunikacją jako członek holenderskiego rządu w latach 1977-1989, to sektory telekomunikacji i mediów elektronicznych należą przecież do ważniejszych tematów orzeczeń wydawanych w sprawach antymonopolowych. Obszar jej kompetencji obejmowało również orzekanie w sprawach dopuszczalnej pomocy publicznej, co ma znaczenie dla wszystkich projektów regionalnych sieci szerokopasmowych, które z wykorzystaniem funduszy unijnych budują samorządy. Projekty tego rodzaju muszą być notyfikowane Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji. Komisja Europejska na podstawie ok. 40 wydanych decyzji opublikowała we wrześniu wytyczne w sprawach sieci szerokopasmowych, budowanych z pomocą środków publicznych.

Jedną z ostatnich spraw w dziedzinie telekomunikacji jest potwierdzenie przez Trybunał Sprawiedliwości nałożenia na France Telecom nakazu zwrotu ok. 1 mld euro nienależnej pomocy publicznej, uzyskanej od rządu francuskiego w formie zwolnień podatkowych w latach 1994-2002. To nie koniec kłopotów właściciela TP. Konkurent FT na rynku francuskim Vivendi zwrócił się do Komisji Europejskiej z wnioskiem o podział FT na część hurtową i detaliczną, ale tym Neelie Kroes będzie się zajmować już na nowym stanowisku.

Doświadczenia Neelie Kroes w sprawach antytrustowych, monopolistycznych, dopuszczania do fuzji, orzekania w sprawach pomocy publicznej będą przydatne i w nowej roli. Pomimo że firmy telekomunikacyjne działają na wielu rynkach, to te rynki nadal zamykają się geograficznie w granicach państw, chociaż nie ma w tej sprawie uzasadnienia technicznego ani biznesowego. Dominację lokalnych operatorów wspiera polityka wielu regulatorów krajowych. Próba przełamania związanych z tym oporów, czego należałoby oczekiwać od komisarz Kroes, to trudne wyzwanie, ale z pewnością ciekawe i warte zachodu.