Zdrowie w normie

Krajowe, europejskie, ogólnoświatowe

Podstawowe problemy związane z ochroną zdrowia nadal w większości przypadków są rozwiązywane na szczeblu krajowym. W związku z tym podstawowe wymagania związane z komunikacją regulowane są również na regionalnym i krajowym poziomie. W miarę postępów w jednoczeniu się Europy będą się jednak powiększały również potrzeby komunikacji międzynarodowej w tej dziedzinie. Lekarze będą mieli pacjentów z różnych części Europy i trzeba będzie zapewnić możliwość dostępu z różnych miejsc do ich historii chorób.

Rynek dla systemów informatycznych w ochronie zdrowia zaczyna nabierać charakteru paneuropejskiego. W kilku obszarach ma już charakter globalny. Konieczne staje się zatem śledzenie efektów prac organizacji normalizacyjnych, w tym zwłaszcza organizacji HL7. Europejskie standardy mają tu zasadnicze znaczenie, należy jednak pamiętać, że Polska jest również członkiem międzynarodowej organizacji normalizacyjnej ISO.

Poważne zadania w zakresie propagowania i wdrażania norm powinny być realizowane przez krajowe firmy informatyczne działające w ramach wzajemnych porozumień - współpracujące z ekspertami w dziedzinie normalizacji i komitetami technicznymi PKN. Platformy wzajemnego porozumienia firm mogłyby być organizowane m.in. na podstawie organizacji społecznych typu non-profit związanych z informatyką i normalizacją, takich jak HL7 Polska.

Edward Byczyński jest prezydentem Stowarzyszenia HL7 Polska. Marek Wesołowski jest prezesem firmy Uniwersytecka Opieka Zdrowotna UHC.

Najważniejsze organizacje normalizacyjne

ISO - Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna

Odpowiedzialna jest za ustanawianie światowych norm i standardów praktycznie we wszystkich dziedzinach wiedzy, w tym również technice komputerowej i telekomunikacji. Została utworzona w 1946 r. w Genewie, gdzie dotąd znajduje się jej główna siedziba. Funkcjonuje jako niezależny podmiot, który w imieniu Organizacji Narodów Zjednoczonych określa standardy międzynarodowe. Obecnie ISO zrzesza ponad 90 różnych organizacji z całego świata prowadzących badania nad nowymi standardami.

CEN (Comité Européen de Normalisation)- Europejski Komitet Normalizacyjny

Organizacja utworzona w 1961 r. w Paryżu pod nazwą Europejski Komitet Koordynacji Normalizacji (zmiana nazwy nastąpiła w 1971 r.). W jego skład wchodzą organizacje normalizacyjne państw członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Głównym zadaniem CEN jest "promowanie i wprowadzanie w życie jednolitych norm w zakresie surowców, półfabrykatów i produktów gotowych, w celu ułatwienia wymiany towarowej i usług. Wprowadzenie norm oznacza stosowanie takiej samej miary i zasad produkowania określonego wytworu oraz używania takich samych pojęć i terminów w tym zakresie".

Komitet Techniczny TC215 w ISO

W sierpniu 1998 r. rozpoczął działalność komitet techniczny TC215 "Informatyka w ochronie zdrowia", którego zakres jest podobny do zakresu działania komitetu CEN/TC251.

Istnieje ogólne porozumienie o współpracy między ISO i CEN (porozumienie wiedeńskie). Pozwala to unikać przyjmowania różnych rozwiązań dla tych samych zagadnień. Porozumienie dopuszcza m.in. przyjmowanie dokumentów CEN jako formalnych standardów ISO, mogą one być ewentualnie modyfikowane po dokonaniu przeglądu przez współpracujące z ISO krajowe organizacje normalizacyjne. Do roku 2002 liczba standardów przyjętych przez ISO było niewielka. Na przełomie lat 2003-2004 tempo prac TC 215 znacznie się zwiększyło. Dokumenty opracowane przez CEN i IDEE są przyjmowane jako normy ISO. Podejmowane są także intensywne prace nad dokumentami HL7.

Obecnie wysiłki obu organizacji skupiają się na tych aspektach informatyki w ochronie zdrowa, w których osiągnięcie ogólnej zgodności poglądów jest osiągalne w niedalekiej przyszłości. Chodzi tu przede wszystkim o problematykę związaną ze słownikami i komunikatami. Prace komitetu obejmują także zagadnienia związane z elektronicznymi dokumentami medycznymi i problemami bezpieczeństwa. Podczas gdy w pewnych dziedzinach nowe normy skutecznie zastępują regionalne lub krajowe normy, w innych dziedzinach prace nie zostały jeszcze zainicjowane. Jest to związane m.in. z faktem, że w wielu dziedzinach istnieją już osobne normy europejskie i np. amerykańskie, i trudno jest doprowadzić do powstania wspólnej, ogólnej struktury.

Komitet Techniczny TC/251 w CEN

Zadania komitetu technicznego TC/251 obejmują zagadnienia normalizacji w dziedzinie technologii informatycznych w ochronie zdrowia i telekomunikacji. Jej celem jest przede wszystkim zapewnienie zgodności i współdziałania pomiędzy niezależnymi systemami i umożliwienie ich modularności. Obejmuje to wymagania związane ze strukturą informacji dla procedur klinicznych i administracyjnych, metody wsparcia współdziałających systemów, a także wymagania dotyczące bezpieczeństwa i jakości.

IEEE

IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) rozwija normy dla wielu dziedzin od ponad stu lat. Należy odnotować zwłaszcza prace Instytutu związane z komunikacją urządzeń medycznych w miejscu sprawowania opieki (komitet 1073).

HL7 (Health Level 7)

HL7 został utworzony w USA. Organizacja ma licznych członków w kilkudziesięciu krajach świata, np. w Kanadzie, Japonii, Australii, Niemczech, Wlk. Brytanii, Chinach i Polsce. HL7 jest bardzo zaawansowanym standardem wymiany danych elektronicznych pomiędzy instytucjami medycznymi, reprezentacji danych medycznych i integracji różnorakich systemów informatycznych. Jest on zdefiniowany jako niezależny od systemu komputerowego oraz protokołu komunikacyjnego używanego do wymiany danych. Rozwiązania HL7 mogą być wykorzystywane w każdej instytucji medycznej, niezależnie od jej charakteru, i w każdej dziedzinie medycznej. Standard opisuje wiele rozwiązań, które pozwalają istniejącym zaawansowanym systemom medycznym na integrację z systemami zgodnymi z HL7, znacząco rozszerzając w ten sposób zasięg dostępności danych medycznych. Podstawowym elementem i narzędziem integracji standardu HL7 jest zestaw komunikatów, które tworzą hierarchicznie uporządkowaną strukturę. Standard jest podzielony na rozdziały odpowiadające podstawowym zakresom funkcjonalnym systemów medycznych.

HL7 jest wspierany przez takie firmy, jak IBM, Oracle, Microsoft, Siemens, Philips, GE Medical Systems,Sun Microsystems.

DICOM

To standard opracowany w ciągu minionych 15 lat dzięki współpracy towarzystw związanych z przetwarzaniem obrazów w medycynie (National Electrical Manufacturers Association - NEMA) oraz towarzystw naukowych zajmujących się różnymi działami medycyny, w szczególności: American College of Cardiology (ACC), American College of Radiology (ACR), American Society of Echocardiography (ASE), European Society of Cardiology (ESC), and American Society of Nuclear Cardiology (ASNC).

Obecnie DICOM jest wykorzystywany jako format przenoszenia danych graficznych pomiędzy różnymi urządzeniami stosowanymi w medycynie. Zarówno, a może przede wszystkim w radiodiagnostyce, badaniach USG, kariologii, radioterapii. W radioterapii, czyli leczeniu głównie chorób nowotworowych promieniowaniem jonizującym, obraz przedstawiający struktury anatomiczne chorego ma szczególne znaczenie, ponieważ na jego podstawie jest przygotowywany plan leczenia. Jakiekolwiek błędy popełnione w planie mogą okazać się zabójcze dla zdrowych tkanek, a nawet dla pacjenta.

Komitet Techniczny Nr 302 Polskiego Komitetu Normalizacyjnego ds. zastosowania informatyki w ochronie zdrowia

Komitet Techniczny Nr 302 został utworzony w listopadzie 2002 r. jako Normalizacyjny Komitet Problemowy nr 302, a w styczniu 2003 r., zgodnie z wchodzącą w życie Ustawą o normalizacji, przekształcony w Komitet Techniczny. W jego skład wchodzą pracownicy Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, a także wielu pracowników akademii medycznych i politechnik oraz innych instytucji realizujących zadania związane z ochroną zdrowia. Osoby te tworzą unikalny w skali kraju zespół mogący zrealizować wszelkie zadania związane z normalizacją w informatyce w ochronie zdrowia. Zadania te są nakładane na przedsiębiorstwa i instytucje w Polsce przez prawo polskie i unijne, dotyczące realizacji zamówień publicznych i normalizacji. Część z tych obowiązków powinna być realizowana od dnia 2 marca br., pozostałe od 1 maja br. Przedmiot działania

Komitetu Technicznego Nr 302 pokrywa się z zakresami odpowiedzialności komitetów TC/251 w CEN i TC 215 w ISO.

W pierwszym roku swojej działalności Komitet przyjął 22 normy i prenormy europejskie. Część z nich ma decydujące znaczenie dla realizacji, w informatyce w ochronie zdrowia, zalecenia sformułowanego w decyzji Rady 87/95/EEC z dnia 22 grudnia 1986 r., w którym stwierdzono, że instytucje publiczne, zamawiając systemy informatyczne, powinny zagwarantować w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, iż będą to systemy otwarte, umożliwiające wymianę danych w standardowych formatach.


TOP 200