Najwyższe średnie roczne wynagrodzenie dla osób zarządzających oferuje sektor mediów i rozrywki (ok. 2,8 mln zł) oraz sektor finansowy (w tym ubezpieczenia - ok. 2,82 mln zł, bankowość - ok. 1,88 mln zł oraz rynek kapitałowy - ok. 1,58 mln zł). Spółki z indeksu WIG20 przeciętnie płaciły swoim prezesom i członkom zarządu ok. 1,75 mln zł rocznie (w porównaniu z 1,4 mln zł rok temu) tj. prawie 1,5 raza więcej niż spółki z mWIG40 i prawie dwa razy więcej niż te z sWIG80 - wynika z najnowszego badania PwC "Wynagrodzenia zarządów największych spółek giełdowych w 2011 roku". W sumie w porównaniu z rokiem ubiegłym, wynagrodzenia osób zarządzających wzrosły o ok. 18%. Co ciekawe, znacznie wyższy (25%) wzrost uposażeń można było zaobserwować w przypadku wynagrodzeń prezesów niż pozostałych członków zarządu (14%).

"Większość spółek objętych badaniem zanotowała w ostatnim roku poprawę wyników, co przełożyło się na wzrost premii wypłacanych w 2011 r. w porównaniu do lat ubiegłych. Wyższa premia w połączeniu z nawet umiarkowanym wzrostem części stałej wynagrodzenia spowodowała 18% wzrost całkowitego uposażenia widoczny w tegorocznych danych. Wyższe premie oznaczają jednak nie tylko wyższą wypłatę, ale także świadczą o pewnej zmianie zachodzącej w strukturze wynagrodzeń osób zarządzających" - podkreśla Barbara Mierzejewska, menedżer w zespole HR Consulting w PwC.

Zobacz również:

• Coraz bliżej rynku pracodawcy
• 5 kluczowych błędów popełnianych przez liderów IT na spotkaniach zarządu

W porównaniu z rokiem ubiegłym, udział premii w stosunku do innych składników wynagrodzenia krótkoterminowego prezesów i członków zarządów wzrósł z 28% do 35% w roku 2011. Trend ten powinien cieszyć akcjonariuszy, gdyż w coraz większym stopniu wynagrodzenie staje się uzależnione od wyników spółki, co przybliża nas do bardziej zaawansowanych rynków finansowych. Udział części ruchomej wynagrodzenia zwiększył się w ostatnim roku głównie kosztem takich składników pakietu krótkoterminowego jak świadczenia dodatkowe i wynagrodzenia od jednostek zależnych i stowarzyszonych.

W której branży zarabia się najwięcej?

Porównując rok do roku w ujęciu branżowym, warto zauważyć, że w pierwszej dziesiątce najlepiej płacących branż znajdują się praktycznie te same sektory, co w roku ubiegłym. Wyjątek stanowi energetyka, która z 18 miejsca w 2010 r. weszła w 2011 r. na pozycję 9 zastępując firmy deweloperskie, które spadły z 9 na 17 miejsce w rankingu.

"Spółki z WIG20 - znacząco przewyższają spółki z indeksów mWIG40 oraz sWIG80 pod względem kapitalizacji rynkowej, aktywów i przychodów - w konsekwencji oferują zarządom znacznie wyższe przeciętne wynagrodzenia. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że o ile w przypadku bankowości wysokość wynagrodzeń jest ściśle skorelowana z wielkością spółki mierzoną wartością aktywów i kapitalizacją rynkową, o tyle spółki mediowe i rynku kapitałowego nie odbiegają pod względem wielkości od firm z innych branż a ich zarządy są relatywnie sowicie wynagradzane. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na przedsiębiorstwa z sektora surowcowego, które pomimo swojej znacznej wielkości relatywnie skromnie wynagradzały osoby zarządzające" - komentuje Dominika Jędrzejewska, starszy konsultant w zespole HR Consulting w PwC.

Które z firm wynagradzają najlepiej?

Wśród dziesiątki najlepiej zarabiających prezesów zarządów roczne wynagrodzenie krótkoterminowe w 2011 r. mieściło się w przedziale od ok. 3,4 mln zł (Luigi Lovaglio- Prezes Zarządu Pekao S.A.) do ok. 11,9 mln zł (Janusz Filipiak - Prezes Zarządu COMARCH S.A.), przy średniej wynoszącej ok. 6,0 mln zł.

Z kolei, swoich członków zarządu w 2011 r. najwyżej opłacało TVN S.A. z przeciętnym oferowanym uposażeniem na poziomie około 4,5 mln zł. Przeciętne wynagrodzenia w "TOP 10" najlepiej płacących spółek mieściły się w przedziale 1,7 -4,5 mln zł, przy średniej wynoszącej ok. 2,3 mln zł. Przedsiębiorstwa ze wszystkich trzech analizowanych indeksów znalazły się w "TOP 10", choć analogicznie jak w roku ubiegłym najsilniejsza reprezentacja w tej grupie przypadła na WIG20 (4 spółki).

Struktura właścicielska spółki wciąż nie pozostaje bez wpływu na poziom wynagrodzeń, co obserwujemy po raz kolejny w tegorocznym badaniu. Najwyraźniej widać to na przykładzie spółek z dużym udziałem Skarbu Państwa, które oferują znacznie niższe wynagrodzenia niż pozostałe przedsiębiorstwa z właściwych indeksów (średnio o ok. 30% mniej niż spółki w WIG20 i 25% mniej niż mWIG40). Warto zauważyć, że w przypadku WIG20 różnica ta pogłębiła się w stosunku do roku 2010 o ok. 10 pkt. procentowych.

Jak kształtowane są i od czego zależą wynagrodzenia członków zarządu?

Płaca zasadnicza członków zarządów zależy przede wszystkim od wielkości organizacji i stopnia skomplikowania biznesu, co wyraża się najczęściej przyporządkowaniem spółki do danego indeksu giełdowego, kapitalizacją rynkową (największa korelacja), wielkością aktywów i poziomem przychodów. Niebagatelne znaczenie ma sam fakt notowania spółki na giełdzie i wiążące się z tym obowiązki - jak choćby wymóg prezentacji informacji o wypłaconym wynagrodzeniu - i ponoszona odpowiedzialność.

W 2011 r. ok. 55% wynagrodzenia prezesów i członków zarządów największych spółek z GPW stanowiło wynagrodzenie zasadnicze, podobnie jak miało to miejsce rok wcześniej. Na przestrzeni ostatniego roku wzrósł natomiast udział wynagrodzenia zmiennego (z 28% do 35%) kosztem pozostałych składników tj. dodatkowych świadczeń, takich jak prywatna opieka medyczna, dodatkowy urlop płatny itp. oraz wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji w jednostkach zależnych i stowarzyszonych. Najpopularniejszymi miernikami, od których zależy płaca zmienna pozostają EPS i EBITDA.

"Pomimo wzrostu udziału płacy zmiennej w całości pakietu, polskie systemy premiowe nadal pozostają relatywnie mało agresywne w porównaniu z rozwiązaniami stosowanymi np. w USA, czy Wielkiej Brytanii, gdzie płaca zmienna zwykle przewyższa płacę zasadniczą i stanowi około 60% pakietu " - stwierdza Artur Kaźmierczak, dyrektor zespołu HR Consulting w PwC.

Zainteresowanie długookresowymi planami motywacyjnymi w Polsce kształtuje się na podobnym poziomie jak w roku poprzednim (ok. 42%). Najbardziej popularną formą nadal pozostają opcje menedżerskie (najczęściej na akcje nowej emisji), które są stosowane w ok. 80% tego typu zachęt. Na drugim miejscu pod względem popularności w Polsce znajdują się programy oparte na akcjach spółki lub podmiotu dominującego (ok.9%).

"Pod tym względem zdecydowanie jako Polska odbiegamy od trendu występującego na rozwiniętych rynkach finansowych, gdzie od pewnego czasu obserwuje się spadek zainteresowania opcjami. Przykładowo w Wielkiej Brytanii aż 90% programów długoterminowych jest opartych na akcjach za wyniki (tzw. performance shares), a jedynie niecałe 10% to programy opcyjne" - podkreśla Artur Kaźmierczak. "W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że stosunkowo niewiele firm, które motywują kadrę menedżerską tego typu systemami (40%) wprowadziło nowe programy lub przyznało nowe nagrody długoterminowe w 2011 roku, podczas gdy większość raczej skoncentrowała się na realizacji kolejnych transzy na podstawie wcześniej przyjętych programów".

Należy jednak pamiętać, że zarówno w 2011 roku, jak i w pierwszej połowie 2012 roku można było zaobserwować modyfikację podejścia do wynagrodzeń zmiennych w sektorze bankowym w związku z uchwałą KNF wdrażającą dyrektywę tzw. CRD3. Nowe wymogi wprowadziły konieczność wdrożenia systemów premiowych opartych na częściowym odraczaniu wynagrodzenia zmiennego i wypłacie w instrumencie finansowym. W dalszej perspektywie należy spodziewać się, że trend ten przeniesie się na spółki z innych sektorów. Przykładowo w Wielkiej Brytanii w ostatnich latach 11% spółek z FTSE100 i 30% z FTSE250 wdrożyło możliwość redukcji odroczonej części wynagrodzenia, a kolejne 24% planuje to zrobić w najbliższym czasie.

Główne trendy na nadchodzący okres:

• jeszcze większa koncentracja na kryteriach efektywnościowych wynikających wprost ze strategii biznesowej i uwzględnieniu mierników skorygowanych o ryzyko (zwłaszcza w bankowości) przy równoczesnym stopniowym spadku znaczenia kryteriów w prosty sposób odnoszących się do wzrostu wartości spółki dla akcjonariuszy;

• wzrost popularności premii odroczonych, nie tylko w sektorze bankowym;

• większy nacisk na wynagradzanie za wyniki oraz na Corporate Governance w zarządzaniu wynagrodzeniami członków zarządu, wynikających z nasilającej się presji akcjonariuszy i opinii publicznej;

• coraz większe uwzględnianie przy wyznaczaniu wynagrodzeń zarządu informacji o poziomach płacy oferowanych w adekwatnej grupie porównawczej;

Informacje o badaniu

Badanie PwC obejmuje wynagrodzenia kadry zarządzającej 140 spółek giełdowych w 2011 r. w ujęciu branżowym, z podziałem na poszczególne indeksy GPW: WIG20, mWIG40 i sWIG80 według składu indeksów na dzień 31 grudnia 2011 roku.