Zaproszenie do dyskusji

Jakimi tematami powinni zajmować się w przyszłości polscy naukowcy, by ich badania jak najlepiej służyły społeczeństwu i gospodarce? Główne obszary zainteresowań ma wskazać Narodowy Program Foresight Polska 2020.

Jakimi tematami powinni zajmować się w przyszłości polscy naukowcy, by ich badania jak najlepiej służyły społeczeństwu i gospodarce? Główne obszary zainteresowań ma wskazać Narodowy Program Foresight Polska 2020.

Według słownika oksfordzkiego, angielski termin foresight oznacza "zdolność przewidywania, przezorność". Od niedawna jest on wykorzystywany do określania zorganizowanych działań polegających na tworzeniu średnio- lub długookresowej wizji rozwoju społecznego, ekonomicznego, technologicznego, badań, polityki naukowo-technicznej oraz jej kierunków, celów i priorytetów. Nie chodzi tu jednak o przewidywanie w dosłownym sensie, pisanie konkretnych, możliwych scenariuszy przebiegu wydarzeń w przyszłości. Celem jest raczej zainicjowanie takiego namysłu nad przyszłością, który by umożliwiał zarówno prognozowanie rozwoju wydarzeń, jak i wywieranie wpływu na ich bieg. W gruncie rzeczy chodzi o wywołanie dyskusji, która pozwoliłaby na wskazanie przyszłych potrzeb, szans i zagrożeń związanych z rozwojem społecznym i gospodarczym oraz zaplanowanie odpowiednich działań z dziedziny nauki i techniki. Wykorzystuje się do tego m.in. dyskusje panelowe, warsztaty celowe, metodę Delphi, scenariusze rozwoju dziedzin, seminaria itp.

Program Foresight – jako metodę stymulowania rozwoju społecznego i gospodarczego – po raz pierwszy zastosowano w Japonii w roku 1970. Na przełomie XX i XXI w. upowszechniła się ona w wielu innych krajach świata, takich jak: USA, Holandia, Niemcy, Wlk. Brytania, Nowa Zelandia, Szwecja, a także na Węgrzech i w Czechach. Pierwszą próbę stworzenia programu Foresight w naszym kraju podjęto w 2000 r., projekt jednak upadł. W 2004 r. profesorowi Michałowi Kleiberowi, jako ówczesnemu Ministrowi Nauki i Informatyzacji, udało się doprowadzić do Pilotażowego Projektu Foresight w dziedzinie Zdrowie i Życie.

Wreszcie w tym roku został uruchomiony Narodowy Program Foresight Polska 2020, powołany decyzją Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. Michała Seweryńskiego.

Program Polska 2020 ma być "platformą dyskusji i współpracy oraz metody budowania szerokiego porozumienia pomiędzy decydentami, środowiskiem naukowym, przemysłem i opinią publiczną w zakresie priorytetów badawczych i technologicznych oraz kluczowych problemów społecznych". Dyskusja ma się toczyć wokół problemów zawartych w trzech polach badawczych: Zrównoważony Rozwój Polski, Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne, Bezpieczeństwo. Ekspertyzy powstałe podczas realizacji Programu mają dostarczyć informacji o istniejących niszach rynkowych i możliwościach ich wykorzystania oraz nowych tendencjach rozwojowych i ich odbiorze przez społeczeństwo. Wyniki mają pomóc w podejmowaniu decyzji zarówno środowiskom politycznym, jak i naukowym oraz gospodarczym. Dodatkowe korzyści, jak sądzą organizatorzy, będą polegały na możliwości zharmonizowania działań różnych partnerów społecznych zaangażowanych w proces rozwoju oraz stworzenia języka debaty społecznej i kultury myślenia o przyszłości. Realizacja Narodowego Programu Foresight ma się zakończyć w czerwcu 2008 r.

Co warto zrobić

Głównymi obszarami zainteresowań, które znalazły się w polu badawczym "Technologie informacyjne i telekomunikacyjne", są: Dostęp do informacji, ICT a społeczeństwo, ICT a edukacja, E-biznes oraz Nowe media. Określono też trzy problemy horyzontalne, które będą dotyczyć wszystkich tematów: tożsamość, autoryzacja dostępu w skali państwa i powszechny dostęp do zrozumiałej informacji.

"Rozwój w naukach informacyjnych można przewidywać najwyżej na kilka lat. Program Foresight obejmuje perspektywę znacznie dłuższą. Głównym naszym celem jest więc wskazanie implikacji wynikających z rozwoju ICT dla naszego społeczeństwa, gospodarki, państwa. Podejmujemy próbę wyobrażenia sobie tego, co będzie za 15 lat i znalezienia odpowiedzi, co my, w związku z tym, powinniśmy i możemy zrobić dzisiaj" – mówi prof. Jacek Koronacki, dyrektor Instytutu Podstaw Informatyki PAN, kierujący panelem pola badawczego "Technologie informacyjne i telekomunikacyjne". Podkreśla konieczność takiego wybiegania myślami naprzód z racji tego, że komputery i sieci ingerują coraz mocniej we wszystkie niemalże dziedziny życia, wpływają na coraz więcej aspektów działalności człowieka.

Rozwój technik informacyjnych powoduje wiele konsekwencji i implikacji ważnych z punktu widzenia zarówno pojedynczego człowieka, jak i całego społeczeństwa. Wiarygodność informacji, bezpieczeństwo, poufność, ochrona danych osobowych to tylko niektóre z problemów, z którymi trzeba będzie umieć sobie poradzić na coraz większą skalę. "Problemy te trzeba brać pod uwagę, gdy się myśli o włączaniu technologii informacyjnych w rozwój społeczny czy gospodarczy. Ocenie tego, co może być dla nas ważne w przyszłości, mają właśnie służyć prace w ramach Programu Foresight Polska 2020???" – mówi prof. Jacek Koronacki.

Na początek trwają prace nad megatematami, którymi należałoby się zająć jako zasadniczymi, fundamentalnymi w ramach panelu poświęconego technologiom informacyjnym i telekomunikacyjnym. W następnej kolejności te główne, podstawowe problemy będą uszczegółowiane, rozpisywane na poszczególne tematy czy zagadnienia. "Chodzi o to, by znaleźć takie tematy, na które warto wyłożyć pieniądze przeznaczone na prace badawczo-rozwojowe, bo ich wyniki przydadzą się gospodarce i będą służyć społeczeństwu" – tłumaczy prof. Jacek Koronacki. Trzeba wybrać takie tematy, które mogą mieć w przyszłości największe dla nas znaczenie.

Zaproszenie do udziału w pracach panelu ICT skierowane jest nie tylko do środowisk naukowych, ale też do świata biznesu, mediów i polityki. Chodzi o to, aby na strategiczne dla rozwoju kraju sprawy nie patrzeć tylko z jednego punktu widzenia. Ma być przygotowana szeroko zaadresowana ankieta. Ma ona pokazać, jak my sami myślimy o przyszłości oraz pomóc w odpowiedzi na pytanie, co warto i co trzeba zrobić, aby z rozwoju nowych technologii odnieść jak najwięcej korzyści.

Szczegółowe informacje na temat Narodowego Programu Foresight Polska 2020 można znaleźć na stronach:http://www.foresight.polska2020.pl/ .

<hr>

Prof. Jacek Koronacki, kierownik panelu badawczego "Technologie informacyjnei telekomunikacyjne

Zaproszenie do dyskusji
Podejmujemy próbę wyobrażenia sobie tego, co będzie za 15 lat i znalezienia odpowiedzi, co my, w związku z tym, powinniśmy i możemy zrobić dzisiaj.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200