Jednym z bardziej interesujących rozwiązań, jakie wprowadziła Ustawa Prawo Zamówień Publicznych, jest instytucja zamówień wspólnych, czyli zamówień udzielanych przez więcej niż jednego zamawiającego.

W uprzednio obowiązujących przepisach Ustawy o zamówieniach publicznych (UZP) instytucja ta miała stosunkowo niewielkie znaczenie ze względu na ograniczenie stosowania przepisów o zamówieniach wspólnych do jednostek administracji rządowej i jednostek komunalnych. W aktualnym stanie prawnym zamówienia wspólne mogą być udzielane przez każdy podmiot zobowiązany do stosowania Ustawy Prawo Zamówień Publicznych (PZP).

Ujednolicona oferta

Istota zamówienia wspólnego sprowadza się do możliwości wystąpienia po stronie zamawiającego więcej niż jednego podmiotu. Oznacza to, iż w ramach jednego postępowania udzielenie zamówienia publicznego dochodzi do wyboru jednego wykonawcy, który będzie realizował zamówienia na rzecz więcej niż jednego podmiotu zamawiającego. Zamówienia wspólne mają wiele zalet. Jako pierwsze należy wymienić możliwość unifikacji określonych rozwiązań między zamawiającymi. Potrzeba unifikacji jest szczególnie istotna w zakresie informatyki i dotyczy wszystkich przypadków, gdzie jest niezbędna ścisła wymiana danych pomiędzy systemami informatycznymi czy wręcz działanie w oparciu na jednolitych systemach informatycznych.

W przypadku odrębnego udzielania zamówień przez każdego zamawiającego osobno wyniki poszczególnych postępowań mogą być od siebie całkowicie różne. Nie zawsze bowiem najkorzystniejsza oferta w jednym postępowaniu oznacza, że w kolejnym, nawet o identycznie zdefiniowanym przedmiocie, wyniki będą takie same. Zróżnicowanie może wynikać z wielu przyczyn, np. różnicach w treści specyfikacji, liczbie podmiotów, które wezmą udział w danym postępowaniu, ewentualnych błędach popełnionych przez wykonawców przy opracowywaniu ofert czy zapoznaniu się z ofertą konkurencji w ramach wcześniejszego postępowania. Wszystkie te okoliczności powodują, iż może się okazać, że dwóch ściśle ze sobą współpracujących zamawiających dokona wyboru różnych systemów informatycznych. To z kolei może oznaczać konieczność realizacji dodatkowych prac, zmierzających do zapewnienia współpracy i wymiany danych między systemami. Wiąże się to oczywiście z dodatkowymi kosztami i ryzykiem, że rzeczywista współpraca systemów nie zostanie osiągnięta. Ponadto takie rozwiązanie będzie nieuchronnie prowadzić do problemów w zakresie serwisowania obu systemów i "przerzucania" na siebie przez wykonawców odpowiedzialności za wadliwe funkcjonowanie obu rozwiązań zgłasza na styku obydwu rozwiązań informatycznych. Stąd możliwość udzielania zamówień wspólnych w wielu przypadkach będzie oznaczać jedyne racjonalne rozwiązanie.

Zastosowanie ustawy

Na tle instytucji zamówień wspólnych pojawia się pytanie, czy możliwość udzielenia zamówienia wspólnego, w razie zaistnienia przesłanek takiego zamówienia, jest prawem czy obowiązkiem zamawiających? W świetle literalnego brzmienia art. 16 ust. 1 PZP, udzielenie zamówienia wspólnego jest prawem zamawiających (zamawiający mogą z niego skorzystać). Należy jednak pamiętać, iż odstąpienie od udzielania zamówienia wspólnego może oznaczać obejście przepisów ustawy.

Weźmy następujący przykład. Jeżeli dwóch zamawiających zainteresowanych udzieleniem zamówienia wspólnego należy do tzw. sektora użyteczności publicznej, to zgodnie z przepisami dotyczącymi zamówień sektorowych (art. 122 i nast. ustawy), każdy z nich ma obowiązek stosowania ustawy od kwoty 400 tys. euro. To z kolei oznacza, iż każdy z nich do tej kwoty może zawrzeć umowę na system informatyczny bez konieczności stosowania Ustawy PZP.

Jeżeli jednak udzieliliby zamówienia wspólnego, jego wartość stanowiłaby równowartość systemu dla dwóch podmiotów, co może oznaczać, iż wartość ta przekroczy równowartość 400 tys. euro, co będzie się wiązać z koniecznością stosowania ustawy. Brak jest bowiem podstaw, aby w przypadku zamówienia wspólnego sumować wartość zwolnień przysługujących poszczególnym zamawiającym, udzielającym takiego zamówienia. Jakkolwiek bowiem art. 16 ust. 5 PZP nakazuje zamawiającym udzielającym zamówienie wspólne odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących zamawiającego, to odpowiednie stosowanie tych regulacji nie powoduje możliwości kumulowania zwolnień i ograniczeń z obowiązku stosowania ustawy.

Prowadzi to do wniosku, że na tle podmiotowego zakresu stosowania przepisów dotyczących zamówień wspólnych pojawia się wiele problemów, które nie zostały wyjaśnione w obowiązujących przepisach. Problemy te zostaną omówione w kolejnej części niniejszej publikacji.

Autorzy cyklu artykułów Zamówienia Publiczne są prawnikami Firmy Prawnej Kuczek i Maruta z Krakowa. Czytelnicy mogą nadsyłać pytania na adresy: [email protected] i [email protected] .