Na polskim rynku, wśród edytorów tekstu, znaczącą pozycję od kilku lat zajmuje WordPerfect w wersji dla DOS. Ze względu na rosnącą popularność systemu Windows, również firma WordPerfect Corp. przygotowała wersję swego edytora pracującą pod tym systemem.

Najnowszą, obecnie dostępną na rynku, jest wersja 5.2 WordPerfect for Windows. Edytor ten jest programem uniwersalnym, o bardzo dużych możliwościach i różnorodnych funkcjach przez co może spełnić wymagania praktycznie każdego użytkownika. Warto jednak pamiętać, że uniwersalność ta okupiona jest dość znacznym skomplikowaniem obsługi.

Wersja 5.2 dla Windows zawiera praktycznie wszystkie funkcje dostępne w najbardziej popularnej wersji 5.1 dla DOS oraz dodatkowe opcje związane z systemem Windows, jak np. funkcję OLE (tylko jako klient), graficzny ekran edycyjny i menu z ikonami.

Najważniejszymi, nowymi elementami dołączonymi do pakietu instalacyjnego są programy ATM - Adobe Type Manager wersja 2.5 (Adobe Systems Inc.) z 12 skalowalnymi fontami, Grammatik 5 (Reference Software International) - program do analizy gramatycznej poprawności tekstów napisanych w języku angielskim oraz QuickFinder File Indexer - program do analizy zbiorów tekstowych i szybkiego ich przeszukiwania.

Instalacja

WordPerfect 5.2 for Windows dostarczany jest na 9 dyskietkach 3,5" plus dyskietka dodatkowa z polskimi fontami oraz zbiorami niezbędnymi do umożliwienia prawidłowej współpracy programu z nieamerykańską wersją Windows.

Program instaluje się w sposób typowy. Podobnie, jak w wypadku wersji edytora dla DOS, mamy cztery opcje instalacji: pełną (automatyczną), definiowaną przez użytkownika, sieciową oraz instalację w konfiguracji minimalnej.

Instalacja definiowana (Custom installation) pozwala na określenie, które zbiory i w jakich katalogach mają być zainstalowane, co w elastyczny sposób umożliwia dopasowanie się do ilości miejsca na twardym dysku oraz aktualnych wymagań użytkownika.

Instalacja minimalna wymaga ok. 4,5 MB, a pełna ok. 12 MB wolnego miejsca na twardym dysku przy instalacji automatycznej, na dysku C:).

Programy ATM i Grammatik 5 instalowane są niezależnie.

Programy dodatkowe to: WordPerfect File Manager, Speller, Thesaurus, QuickFinder File Indexer oraz WPWin Installation.

Każdy z tych programów może być oczywiście niezależnie uruchomiony.

Pierwsze wrażenia

Po dwukrotnym kliknięciu ikony edytora program zostaje uruchomiony, a po chwili na ekranie pojawia się podstawowy ekran edycyjny WordPerfecta.

Pasek z opcjami oraz ich rozwinięcia mają układ bardzo zbliżony do znanego z wersji DOS, tak więc wierni wielbiciele korporacji WordPerfect poczują się jak u siebie w domu. Dodatkowo wyświetlane są znaczniki położeń tabulatorów i marginesów wraz z paskiem najczęściej używanych funkcji (tabulacja, font i jego wielkość, powiększenie obrazu, justyfikacja tekstu, odstęp międzywierszowy) oraz pasek z przyciskami, których liczba i funkcje mogą być definiowane przez użytkownika.

Podstawowy tryb pracy to oczywiście, jak przystało na program pod Windows, tryb graficzny. Ponieważ przy bardziej skomplikowanych dokumentach zwłaszcza wykorzystujących elementy grafiki, niezbyt szybkich kart wideo lub słabego procesora, edycja, a właściwie uaktualnianie ekranu, może być zbyt powolne, możliwe jest również włączenie trybu znakowego (draft).

Podczas edycji możliwa jest zmiana powiększenia w zakresie 50-400%, a także przeglądanie gotowych do wydruku pojedynczych lub dwóch kolejnych stron (funkcja Print Preview).

Co oferuje edytor?

WordPerfect umożliwia przygotowywanie wyrafinowanych dokumentów zawierających grafikę, równania, automatycznie tworzy spisy treści lub referencji, nagłówki i stopki oraz formatuje tekst w kolumnach, a dzięki wbudowanym narzędziom pozwala również na sprawdzanie pisowni i poszukiwanie bliskoznacznych wyrazów angielskich oraz tworzenie baz do wydruku korespondencji seryjnej i przygotowywanie długich dokumentów, które składają się z wielu plików. Funkcje te są dobrze znane użytkownikom wcześniejszych wersji WordPerfecta, nie będą więc omawiane bardziej szczegółowo.

Co nowego można zauważyć wśród dostępnych opcji?

Nowym elementem jest dostępność techniki OLE (Object Linking and Embending), która pozwala na dynamiczne lub statyczne włączenie obiektów przygotowanych w innych aplikacjach Windows. Edytor pracuje jednak tylko jako klient, tzn. nie ma możliwości eksportu dokumentów do innych aplikacji "okienkowych".

Do standardowego pakietu WordPerfecta włączony został także znany program do stylistycznej i gramatycznej analizy tekstów w języku angielskim - Grammatik 5. Program ten jest instalowany niezależnie, a jego ikona pojawia się standardowo obok ikony grupy WordPerfecta a nie wewnątrz niej. Można go jednak uruchomić z menu edytora, choć Grammatik operuje na zbiorach, które wcześniej muszą być zapisane na dysku. Włączenie tego programu do standardowego pakietu WordPerfecta zostanie na pewno przyjęte z uznaniem przez wszystkich użytkowników, którzy przygotowują dokumenty w języku angielskim.

Interesującym programem jest także QuickFinder-File Indexer. Pozwala on na tworzenie specjalnych baz zawierających informacje o zawartości zbiorów tekstowych, co umożliwia później szybkie przeszukiwanie tekstów zgodnie z podanym wzorcem, którego format określany jest w dość urozmaicony sposób. Może to być pojedynczy wyraz, zbiór znaków, zdanie lub grupa tych elementów połączona przy wykorzystaniu różnych operacji logicznych typu "i", "lub", "albo". Dozwolone jest także stosowanie znaków specjalnych "*" i "?", które mają takie samo znaczenie jak w systemie DOS: "*" zastępuje dowolny ciąg, a "?" dowolny pojedynczy znak.

Wszystkie te, występujące pod własnymi ikonami w grupie WordPerfecta lub poza nią, programy mogą być uruchamiane z menu edytora.

Dodatkowym, nowym elementem, który może zainteresować użytkowników pracujących w sieci, jest możliwość przesyłania przygotowanych dokumentów przy wykorzystaniu poczty elektronicznej. Opcja ta jest dostępna bezpośrednio w menu i zapewnia obsługę podstawowych standardów e-mail, takich jak: cc:Mail, Microsoft Mail, DaVinci eMail i oczywiście WordPerfect Mail for Windows.

WordPerfect dla Windows a WordPerfect dla DOS

Przedstawiana wersja 5.2 WordPerfecta dla Windows ma wiele elementów wspólnych z wersją 5.1 edytora dla DOS. Zależnie od punktu widzenia, jest to uznawane za zaletę lub wadę tego programu. Jak można sądzić, przy opracowywaniu wersji "okienkowej" wzięto pod uwagę fakt, że obecnie większość użytkowników WordPerfecta wykorzystuje wersję dla DOS, a ci, którzy będą chcieli przejść do pracy pod systemem Windows powinni mieć ułatwione zadanie. Gdyby musieli oni od nowa uczyć się wszystkich funkcji, to równie dobrze mogliby zdecydować się na zakup np. konkurencyjnego Worda firmy Microsoft. Zapewne z tego względu, w WordPerfekcie dla Windows standardowo dostępne są do wyboru dwie klawiatury: UA (Common User Access) i kompatybilna z WordPerfect 5.1 dla DOS.

WordPerfect dla Windows czyta też bez utraty informacji, pliki utworzone pod wersją dla DOS. Wymaga to oczywiście spełnienia podstawowego warunku jakim jest dostępność fontów zawartych we wczytywanym dokumencie. Z uznaniem należy tu podkreślić, że twórcy programu stanęli na wysokości zadania. Edytor pozwala na wybór sterownika drukarki między zainstalowanym w systemie Windows, a własnym, przy czym ten ostatni może być sterownikiem funkcjonującym w wersji DOS WordPerfecta. Wybór własnego programowego sterownika drukarki nie stwarza jakichkolwiek problemów, wystarczy jedynie podać odpowiednie parametry w menu definicji drukarki (ścieżka dostępu do sterownika, skalowalnych fontów, itd.).

W wersji pod DOS, zastosowanie skalowalnych fontów proporcjonalnych o wysokiej jakości wymagało instalacji dodatkowych zewnętrznych programów, takich jak np. Bitstream Fontware 3.0 (Bitstream Inc.) czy też HP Type Director (Hewlett-Packard). WordPerfect for Windows ma oczywiście możliwość wykorzystywania zainstalowanych w tym systemie sterowników drukarek, a więc również dostępnych fontów. Oprócz tego znajdujący się w pakiecie program Adobe Type Manager pozwala na dodatkowe dołączenie 12 skalowalnych fontów. W wersji oryginalnej nie zawierają one polskich znaków. W związku z tym polskie litery są drukowane graficznie przez sterownik edytora (zbiór wp.drs), który w swej standardowej postaci nie daje zadowalających efektów. Polskie fonty znajdują się jednak na dyskietce dodatkowej dostarczane przez dystrybutora, oprócz tego można oczywiście stosować fonty zainstalowane wcześniej w systemie Windows.

Podobnie jak w poprzednich edycjach pakiet zawiera również dodatkowy, zewnętrzny program do analizy makroinstrukcji, tym razem mający nazwę MFWIN.EXE. Wykonuje on konwersję makroinstrukcji z postaci akceptowanej przez edytor dla DOS do postaci odpowiadającej funkcjom realizowanym pod systemem Windows. Należy podkreślić, że sposób funkcjonowania i składnia makroinstrukcji różni się w obu wersjach zasadniczo i w związku z tym konwersja rzadko kiedy może się powieść bez ponownej ich edycji i analizy.

Ocena wersji 5.2 WordPerfect for Windows

Najnowsza edycja tego znanego i popularnego w naszym kraju edytora nie zawiera zbyt wielu nowych elementów. Dodatkowe programy włączone do pakietu są atrakcyjną nowością, która może jednak zainteresować jedynie ograniczony krąg użytkowników posługujących się językiem angielskim przy tworzeniu dokumentów (ATM 2.5, Grammatik 5) lub pracujących w sieci (opcja e-Mail). Godna odnotowania jest widoczna troska twórców programu o zachowanie kompatybilności z najbardziej popularną wersją edytora 5.1 dla DOS. Bezproblemowy import plików z tej wersji oraz możliwość wykorzystywania klawiatury zgodnej z przyzwyczajeniem, na pewno znacznie ułatwia przejście do WordPerfect dla Windows. Należy jednak zdecydowanie polecić stosowanie klawiatury CUA, która odpowiada standardom przyjętym dla aplikacji "okienkowych". Bardzo wygodna jest też możliwość wykorzystania sterowników drukarek zainstalowanych dla wersji pracującej pod systemem DOS, zwłaszcza jeśli użytkownik posługiwał się wcześniej nakładkami, które pozwalały na stosowanie fontów skalowalnych. Edytor ma także wygodne funkcje charakterystyczne dla graficznego systemu Windows, jak funkcja "drag and drop", technika OLE czy definiowane przez użytkownika zestawy przycisków.

Należy zwrócić uwagę, że WordPerfect 5.2 w swej oryginalnej postaci nie współpracuje prawidłowo z wersjami Windows EE, polską lub spolszczoną za pomocą nakładek. Zaobserwowane objawy złej współpracy to niewłaściwa praca modułu do transformacji formatów oraz edytora równań. WordPerfect nie zapisuje dokumentu w postaci zwykłego tekstu ASCII, a próba importu zbioru o tym formacie kończy się często komunikatem "application error" i zakończeniem pracy programu. Aby uzyskać poprawną pracę edytora należy wymienić zbiór WIN2WRS.EXE na zbiór o tej samej nazwie znajdujący się na dyskietce dodatkowej dostarczanej przez dystrybutora oraz zgodnie ze wskazówkami, wprowadzić odpowiednie zmiany w zbiorze WPC.INI.

Krytycznie można ocenić sposób pracy edytora równań, który podobnie jak w wersji dla DOS wymaga wprowadzania tekstu znakowego, a rzeczywisty wygląd poddawanego edycji wzoru pojawia się na ekranie dopiero po wykonaniu funkcji redisplay.

W dalszym ciągu WordPerfect 5.2 dysponuje możliwością tylko jednostronnego oblewania tekstem wprowadzonych do dokumentu ramek graficznych, pozostając w ten sposób w tyle za swoją najnowszą wersją DOS 6.0.

W sumie, wersję 5.2 WordPerfekta, można na pewno polecić tym użytkownikom, którzy przyzwyczajeni do wersji DOS, zamierzają zmienić system i rozpocząć pracę z aplikacjami dla Windows. Program pozwala na stopniowe przyzwyczajenie się do pracy w nowym otoczeniu przy bezproblemowym korzystaniu ze zgromadzonych wcześniej zasobów informacji.

Wymagania sprzętowe to, zgodnie z zaleceniami producenta, minimum PC386 z 4 MB RAM oraz Windows 3.0.

Program: WordPerfect for Windows version 5.2

Producent: WordPerfect Corporation, 1555 N Technology Way, Orem Utah, 84057 USA

Dystrybutor: Pro-Test, Warszawa, ul. Siedmiogrodzka 5, tel. 32 35 32

Cena ofertowa: 495 USD.