Technologie informacyjne, w miarę swojego rozwoju, postrzegane są przez firmy jako ważne źródło sukcesu. Powszechnie przyjęła się opinia o strategicznej roli IT i jej kluczowym znaczeniu w tworzeniu trwałej przewagi konkurencyjnej. Faktem jest, iż postęp, jaki dokonuje się w obszarze IT, stanowi jeden z głównych czynników zmian w gospodarce. Trudno byłoby sobie wyobrazić wdrażanie nowoczesnych metod zarządzania czy rewolucję w handlu detalicznym (e-commerce) bez wsparcia ze strony IT. Jednakże, za strategiczne źródło trwałej przewagi konkurencyjnej uznać można jedynie takie zasoby, które cechuje rzadkość (nie wszechobecność). Taką przewagę można osiągnąć jedynie robiąc lub posiadając coś, czego konkurenci zrobić lub mieć nie są w stanie.

Jak więc postrzegać znaczenie IT w dobie powszechnego dostępu do systemów ERP, hurtowni danych, systemów klasy BI oraz, przede wszystkim, standardów wdrożeniowych wykorzystujących najlepsze praktyki zarządzania dla praktycznie każdej branży? Może jednak należałoby się zgodzić z Nicolasem Carrem, który twierdzi że, po pierwsze, IT zmienia się z zasobu o potencjalnie strategicznym znaczeniu w podstawowy czynnik produkcji, a po drugie - stanowi koszt działalności gospodarczej, który muszą wszyscy ponieść, ale który nikomu nie pozwala się wyróżnić. Gdzie w takim razie należy szukać źródeł trwałej przewagi konkurencyjnej?

W kontekście tak postawionego pytania można zaryzykować twierdzenie, w myśl którego sam fakt posiadania IT powinien być dziś postrzegany przez firmy nie jako źródło przewagi konkurencyjnej, lecz jako konieczność konkurencyjna. Źródłem przewagi, i to w stosunkowo krótkim okresie, może być natomiast unikalność wykorzystania posiadanych zasobów IT. Jednym z bardziej obiecujących kierunków osiągnięcia przewagi konkurencyjnej dzięki wysoko specjalistycznym, zintegrowanym systemom informatycznym jest takie wdrożenie rozwiązań IT w firmie, by można było w efekcie stworzyć korporacyjny system wczesnego ostrzegania.

System wczesnego ostrzegania nie jest produktem powszechnie dostępnym na rynku w postaci licencji, jak np. systemy ERP czy BI. Nie stanowi także przedmiotu usługi wdrożeniowej IT. Jest to raczej koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem, zorientowana na budowę efektywnych systemów wspomagania decyzji, i to przede wszystkim decyzji o charakterze strategicznym dla organizacji. W takim ujęciu, system wczesnego ostrzegania wspiera pierwszą, najważniejszą fazę procesu podejmowania decyzji - fazę odpowiedzialną za rozpoznanie problemu decyzyjnego.

Wcześnie, jeszcze wcześniej

Systemy wczesnego ostrzegania (SWO) są systemami informacyjnymi, których podstawowym zadaniem jest (powinno być) sygnalizowanie użytkownikowi wszelkich zagrożeń występujących w otoczeniu i/lub wewnątrz systemu. Sygnały ostrzegawcze powinny być przekazywane z takim wyprzedzeniem czasowym, aby podejmujący decyzje był w stanie podjąć działania ochronne lub zmniejszające skutki sygnalizowanych zagrożeń. Dostarczanie przez SWO informacji o zjawiskach i procesach oraz, co bardzo ważne, prawdopodobieństwie ich rozwoju, powinno umożliwić kierownictwu przedsiębiorstwa w miarę szybkie i elastyczne reagowanie na nadciągające zmiany. Warunkiem koniecznym jest tu właściwe rozpoznanie występujących problemów i dokonanie rzeczywistej ich diagnozy.

Czytelna w swoim przekazie definicja stwarza jednakże poważne trudności już na etapie formułowania podstawowych założeń koncepcyjnych funkcjonowania SWO w organizacji gospodarczej. Biorąc pod uwagę źródła danych oraz przeznaczenie informacji, wyróżnia się co najmniej trzy generacje systemów wczesnego ostrzegania/rozpoznania w zarządzaniu

- pierwsza: systemy informacyjne wykorzystywane w planowaniu rocznym i krótkoterminowym. Główną ich funkcją jest ostrzeganie o występujących w realizacji planów odchyleniach (np. pomiędzy planowanymi wskaźnikami finansowymi, terminami spłat kredytów, itp.).