Do artykułu "Zasilanie awaryjne" Computerworld nr 13 z 28 marca 1994 r. wkradło się kilka nieścisłości, które należy sprostować.

Kupując zasilacz awaryjny kupujemy nie tylko "zaledwie kilka minut czasu, który pozwoli w sytuacji awaryjnej na łagodne wyłączenie użytkowanego systemu komputerowego" - kupujemy spokój, ponieważ UPS chroni nas przed awariami sieci. UPS to nie tylko kilka minut pracy - UPS to ciągła ochrona. Oczywiście, różne typy UPS-ów zapewniają różny poziom ochrony zasilania.

Jednym z typów jest UPS line-interactive. Jest to bardzo modne określenie, aczkolwiek nie zawsze nazwanie UPS-a mianem line interactive odpowiada prawdzie. Ten termin ma oficjalną definicję. Według IEEE "Emerald Book" (1993) Recommended Practice for Powering and Grounding Sensitive Electronic Equipment, line-interactive UPS jest specjalnym typem UPS-a określanym następująco:

"W line-interactive UPS-ie (lub single conversion) moc użyteczna nie jest przetwarzana z napięcia stałego, tylko jest podłączona do krytycznego obciążenia poprzez cewkę, dławik lub transformator.

Regulowana i ciągła moc dostarczana jest do krytycznego obciążenia poprzez inverter współpracujący z elementami indukcyjnymi, takimi jak cewka, dławik, liniowy transformator lub transformator ferrorezonansowy. Termin "line-interactive UPS" wynika z faktu, że inverter interakcyjnie wchodzi do pracy z siecią zasilającą eliminując przepięcia, spadki i zaniki napięcia. Inverter ingeruje tylko w takim zakresie, który jest konieczny do uzyskania właściwego napięcia na wyjściu UPS-a".

Podstawową cechą zasilaczy line-interactive jest zapewnienie ciągłego zasilania. Pozostaje pytanie, jak odróżnić prosty układ off-line od line-interactive. Jeżeli w danych technicznych UPS-a znajduje się parametr - czas przekazu, czas przełączenia, transfer time - rzędu 2ms-10ms, to na pewno mamy do czynienia z układem off-line. Brak tego parametru nie oznacza wcale, że konkretny UPS podtrzymuje napięcie bezprzerwowo. Niektóre produkty off-line nie podają tego parametru. Natomiast UPS-y, które podtrzymują napięcie bezprzerwowo, mają to zawsze jasno określone w danych technicznych.

W artykule została opisana zasada działania jednego z rodzaju UPS-ów typu line-interactive, mianowicie DATAPOWER produkcji firmy SILCON GROUP. Jest to UPS single conversion korzystający z dławika i transformatora liniowego.

Istnieją na rynku polskim inne rozwiązania układu line-interactive. Firma BEST POWER TECHNOLOGY produkuje dwie serie UPS-ów tego typu - FERRUPS i FORTRESS.

Zasada działania FERRUPS opiera się na zjawiskach zachodzących w transformatorze ferrorezonansowym. Układ ten zapewnia izolację galwaniczną, tłumienie przepięć i zakłóceń, stabilizację napięcia oraz korzystając z efektu "koła zamachowego" - podtrzymanie bezprzerwowe napięcia. Zarówno DATAPOWER, jak i FERRUPS praktycznie nie różnią się - traktując je jako czarne skrzynki - od tradycyjnych układów on-line typu double-conversion. Są rozwiązaniami nowocześniejszymi, o wyższej sprawności oraz wyjątkowo niezawodnymi. Szczególnie FERRUPS charakteryzuje się wysokim poziomem niezawodności. Średni czas pomiędzy uszkodzeniami MTBF wynosi ponad 150 000 godz., czyli ponad 17 lat.

Zasada działania FORTRESS opiera się na układzie liniowego transformatora oraz invertera w trybie hot - załączonego, ale zwykle nie obciążonego. Bardzo szybki układ śledzi kształt napięcia zasilającego. W momencie, kiedy jest to konieczne, włącza się do pracy inverter, który koryguje napięcie zasilające w ten sposób, aby napięcie dostarczone krytycznemu obiążeniu spełniało bardzo wysokie wymagania. Moment przejęcia obciążenia przez inverter jest łagodzony przy pomocy efektu "koła zamachowego" uzyskanego w układzie transformatorowo-pojemnościowym. Na wyjściu FORTRESS-a napięcie podawane jest bezprzerwowo.

Nie jest prawdą, że "urządzenia typu line-interactive, podobnie jak off-line nie eliminują zakłóceń i przepięć". FERRUPS tłumi przepięcia w stosunku 2000:1 (wytrzymuje w impulsie 6000V i 300A). FORTRESS spełnia wymogi normy ANSI/IEEE C62.41 dotyczącej przepięć. Parametry tłumienia zakłóceń przedstawiają się następująco: FERRUPS 120dB tryb wspólny, 60dB tryb normalny, DATAPOWER 300BC 60-80dB zakłócenia różnicowe, 40-80dB zakłócenia wspólne, FORTRESS 38 dB tryb wspólny, 47 dB tryb normalny.

Układy line-interactive są urządzeniami opartymi na najnowszych technologiach stosowanych przy produkcji UPS-ów zapewniających bezprzerwowe podtrzymanie napięcia. Tylko kilka naprawdę przodujących firm na rynku oferuje urządzenia w pełni zasługujące na to miano. Ponieważ są to urządzenia niezawodne, małe, ciche, o wysokiej sprawności oraz niejednokrotnie tańsze od konstrukcji double-conversion, a zarazem są nieporównywalne pod względem możliwości z układami off-line, powinny więc stać się standardem w zakresie urządzeń zapewniających bezawaryjne zasilanie.

Bogdan Mężyk

Best - Orvaldi, Wrocław

Dyrektor handlowy