Osobowość twórczą można opisać według trzech grup cech, które odpowiadają trzem osobowościowym mechanizmom tworzenia. Są to cechy związane z otwartością, niezależnością i wytrwałością. Otwartość jest niezbędna na początku procesu, kiedy właściwe nastawienie na odbiór jest warunkiem zainicjowania procesu twórczego. W fazie generowania pomysłów znaczenia nabiera niezależność, kiedy to twórca nie ulega naciskom, ocenie zewnętrznej. Bardzo ważnym elementem niezależności u osób twórczych jest postawa nonkonformistyczna, co potwierdzono w wielu badaniach. Nonkonformizm jest niezbędnym składnikiem twórczości, ale jednocześnie wymaga ponoszenia pewnych kosztów społecznych i emocjonalnych. Kiedy już nowa idea powstanie, znaczenia nabiera wytrwałość, gdyż jest gwarantem podtrzymania procesu, przekonywania otoczenia do wartości wytworu, tworzenia nowych idei.

Twórczy menedżer IT

W badaniach własnych autora, które zostały przeprowadzone kilka miesięcy temu, poddano analizie stwierdzenie, że menedżer jest osobą, która posiada wyżej rozwinięte zdolności twórcze w porównaniu z pracownikami, którzy nie znajdują się na stanowiskach menedżerskich. Przyjmując takie założenie, przeprowadzono badanie na dwóch grupach: menedżerów i nie menedżerów. Badanie prowadzono wśród pracowników IT, dlatego też z uwagi na specyfikę branży, zdecydowano się na badanie wyłącznie mężczyzn. Dodatkowo, kontrolując zmienne, ograniczono wiek osób badanych do 40 lat oraz staż pracy w danej organizacji do 10 lat.

Wykorzystano trzy testy do pomiaru poziomu zdolności twórczych, które dobrano w taki sposób, żeby odwoływały się do różnych założeń teoretycznych, jakie opisują twórczość. Pomiar dotyczył predyspozycji twórczych obejmujących sferę poznawczą (procesów myślenia) oraz sferę osobowościową (procesów motywacyjno-emocjonalnych).

Wyniki badań wskazały przede wszystkim na to, że twórczość jest powszechnie występującą cechą, bowiem obie grupy uzyskały odpowiednio wysokie wyniki w testach. Różnice między grupami na korzyść menedżerów zaobserwowano w zakresie funkcjonowania poznawczego - różnicowanego za pomocą zadań o charakterze otwartym, mierzących poziom myślenia dywergencyjnego, czyli umiejętności polegającej na generowaniu pomysłów mogących znaleźć zastosowanie praktyczne. Wśród kadry menedżerskiej dało się zauważyć również wyższą reprezentację postawy twórczej, na którą składa się wzajemna interakcja funkcji poznawczych (myślenie heurystyczne, operujące skrótami poznawczymi) i osobowościowych (nonkonformizm). Czynniki osobowościowe same w sobie, obejmujące wymiar nonkonformizm-konfomizm, nie różnicowały obu grup.