Transakcje bliżej Unii

Dobiegają końca przygotowania sektora bankowego związane z wejściem Polski do Unii Europejskiej. Na prezydencki podpis czeka jeszcze Prawo bankowe, po raz pierwszy określające zasady oferowania usług outsourcingowych.

Dobiegają końca przygotowania sektora bankowego związane z wejściem Polski do Unii Europejskiej. Na prezydencki podpis czeka jeszcze Prawo bankowe, po raz pierwszy określające zasady oferowania usług outsourcingowych.

Polski sektor bankowy przygotowywał się do wejścia Polski do Unii Europejskiej od wielu lat. Pomijając fakt, że właścicielami wielu polskich banków są inwestorzy z Europy Zachodniej, którzy przenieśli już część unijnych wzorców na nasz grunt, z procesem dostosowania do UE - inaczej niż w administracji - nie czekano do ostatniej chwili. Część projektów, zwłaszcza informatycznych, toczyła się od dawna. Były związane m.in. z wprowadzeniem ujednoliconego numeru rachunku IBAN/NRB, wdrożeniem systemu rozliczeń transgranicznych, a także uruchomieniem systemów Euro ELIXIR w Krajowej Izbie Rozliczeniowej i Euro SorbNET w Narodowym Banku Polskim.

Również z odpowiednim wyprzedzeniem zaczęto wprowadzać zmiany w prawie. Powstały ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych i podpisie elektronicznym. Parlament właśnie zakończył prace nad ustawą Prawo bankowe, która reguluje m.in. sposób oferowania usług outsourcingowych, chociaż dyrektywy Unii Europejskiej raczej nie odnoszą się bezpośrednio do tego zagadnienia. Ma ona wejść w życie jeszcze przed 1 maja 2004 r.

Rozliczenia transgraniczne

Największe projekty IT w polskiej bankowości były związane z wprowadzeniem automatycznych rozliczeń transgranicznych. Rozporządzenie Ministra Finansów z 21 sierpnia 2003 r. określa obowiązki banków dotyczące wykonywania przelewów w obrocie z Unią Europejską, Islandią, Lichtensteinem i Norwegią. Rozliczenia te mają się odbywać w ramach tzw. Straight Through Processing (STP). STP to "w pełni zautomatyzowane wykonanie instrukcji płatniczej od zleceniodawcy do beneficjenta z minimalnymi kosztami dla klienta i w jak najkrótszym czasie". W Unii Europejskiej "najkrótszy czas" to jednak czasem nawet pięć dni roboczych, gdyż banki osiągają tam znaczne zyski z tzw. osadzania pieniądza.

Unijna dyrektywa 97/5/EC i Regulacja 2560/2001 tworzą podstawy dla Straight Through Processing. STP obejmuje transgraniczne instrukcje płatnicze w sytuacji, gdy banki zleceniodawcy i beneficjenta znajdują się w krajach Unii Europejskiej, przekaz jest realizowany w euro, a jego kwota nie przekracza 12,5 tys. euro.

Od 1 stycznia 2006 r. limit zostanie podwyższony do 50 tys. euro. W ramach STP ustalono, że to zleceniodawca ponosi koszty transferu, a bank przekazuje pełną kwotę przelewu. Zarówno Krajowa Izba Rozliczeniowa, jak i Narodowy Bank Polski przygotowały już rozwiązania potrzebne do rozliczenia transakcji w euro. KIR opracował Euro ELIXIR, który od 1 listopada 2004 r. będzie pozwalać na rozliczenia nominowane w euro między polskimi bankami, a NBP uruchomił system Euro SorbNET do rozliczeń międzynarodowych w euro.

8 mld zł - czyli ok. 1% PKB Polski, który w 2003 r. wyniósł 805 mld zł, pochłania obrót gotówkowy.

W krajach Unii Europejskiej, gdzie ten wskaźnik jest dokładnie mierzony, to od 0,4% do 0,6% PKB poszczególnych krajów.

W ramach paneuropejskiego projektu rozliczeń transgranicznych konieczne było wprowadzenie we wszystkich 25 krajach rozszerzonej Unii Europejskiej jednolitego numeru rachunku IBAN/NRB. Jak się okazuje Polska, gdzie IBAN stanie się obowiązkowym numerem rachunków z dniem wejścia do Unii Europejskiej, jest jednym z nielicznych krajów, które spełniły w pełni ten wymóg. Przedstawiciele polskich banków skarżą się, że w wielu przypadkach banki zachodnioeuropejskie nie zdążyły z przygotowaniem swoich systemów informatycznych, co powoduje błędy w przekazie informacji. Nadal trzeba posługiwać się numerami SWIFT. Niemniej w Polsce od 1 maja br. integralną częścią instrukcji płatniczej staną się numer rachunku IBAN i kod banku BIC.

W ramach przygotowań do rozliczeń transgranicznych wyeliminowano w Polsce papierowy obrót zleceń, przynajmniej w transakcjach międzybankowych. Pozwalają na to rozwiązania oferowane przez KIR - ELIXIR i IMBIR. Obrót papierowy jest zastępowany elektronicznymi transferami w standardowych formatach: SWIFT, EDIFACT i XML. Wymagane jest jednak stosowanie standardów IBAN, BIC i formularza IPI (International Payment Instructions).

Outsourcing w Prawie bankowym

W marcu br. zakończono prace nad projektem zmian w ustawie Prawo bankowe. Obecnie czeka ona na podpis prezydenta. Nowe Prawo bankowe ma wejść w życie przed 1 maja br.

Ustawa uwzględnia wymogi Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego. Sprawozdania finansowe banków za 2005 r. mają być już bowiem zgodne z nowymi wytycznymi BASEL II. Reguluje także po raz pierwszy zasady zawierania umów na usługi outsourcingowe, w tym informatyczne. Prawo zakłada, że Komisja Nadzoru Bankowego będzie informowana o każdej umowie outsourcingowej. Komisja będzie mieć wgląd w umowę i prawo do nakazania jej zmiany lub rozwiązania.

W pierwotnym projekcie Prawa bankowego duży sprzeciw branży IT budził art. 6b, w którym stwierdzono, że "firma oferująca usługi outsourcingowe odpowiada solidarnie z bankiem za szkody wyrządzone klientom banku wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy do wysokości szkody poniesionej przez klienta". Ostatecznie przepis został jednak zmieniony, ku zadowoleniu banków i firm, które chcą oferować outsourcing (patrz ramka).

Przedstawiciele Gdańskiej Akademii Bankowej, która zorganizuje tzw. Forum Outsourcingu, twierdzą, że przynajmniej kilka polskich banków średniej wielkości rozważa oddanie w outsourcing obsługę części infrastruktury informatycznej. Nieoficjalnie mówi się o BRE Banku, Banku BPH, Kredyt Banku i Banku Zachodnim WBK, a całkiem oficjalnie o Banku Gospodarki Żywnościowej i Pekao SA. Dwie ostatnie instytucje przekazały już w outsourcing m.in. zarządzanie zapasowymi ośrodkami obliczeniowymi.

Także Citibank chciałby stworzyć w Polsce centrum usług informatycznych. Z systemu Flexcube pracującego w Warszawie korzysta już kilka oddziałów banku. Polska staje się dla Citigroup centrum operacyjnym dla Europy Środkowo-Wschodniej, Bliskiego Wschodu i Afryki. Powstał już ośrodek w Olsztynie odpowiedzialny za przetwarzanie transakcji, głównie poleceń przelewów z innych krajów. Drugi ma zostać wkrótce utworzony w Katowicach. "Polska może stać się centrum outsourcingowym w tej części Europy dla instytucji finansowych, ale nie tylko" - mówi Krzysztof Zdanowski, zastępca dyrektora Gdańskiej Akademii Bankowej.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200