Przyszłość bliska i daleka

Przewidywany rozwój rynku telekomunikacyjnego można podzielić na trzy główne etapy: (r)ewolucja dostępowa, potęga treści i życie online.

(R)ewolucja dostępowa (lata 2003-2005)

Najbliższe lata dobrze wróżą rozwojowi nowych, wydajniejszych form dostępu. Będziemy obserwować coraz większe zapotrzebowanie na usługi transmisji danych i rosnącą popularność Internetu w roli medium komunikacji, platformy do prowadzenia interesów czy źródła informacji i rozrywki. Znacząco zwiększy się w tym okresie liczba łączy wykorzystujących xDSL, CATV, ETTx, WLAN oraz inne przewodowe i bezprzewodowe technologie dostępu stałego.

Od roku 2004 znacznie wzrośnie zapotrzebowanie na mobilne usługi transmisji danych i dostępu do Internetu. Dla operatorów komórkowych oznacza to wzrost zapotrzebowania na GPRS. W roku 2005 z mobilnych usług niegłosowych powinno pochodzić 30% całkowitych przychodów operatorów GSM. Coraz większego znaczenia nabierze możliwość uzyskania dostępu do tych samych usług z wykorzystaniem platformy stacjonarnej i mobilnej.

Ze względu na powolny rozwój treści dedykowanych dla użytkowników dostępu szeroko-pasmowego należy raczej spodziewać się rozwoju dostępu wąskopasmowego ze stałą miesięczną opłatą (flat-rate). Dopiero po osiągnięciu "masy krytycznej" użytkowników dostępu stałego można liczyć na większą dostępność treści multimedialnych.

Potęga treści (2006-2008)

Upowszechnienie się dostępu szerokopasmowego powinno pociągnąć powstawanie dedykowanych mu treści, a to z kolei będzie stymulować dalszy rozwój tego dostępu zarówno pod względem liczby łączy, jak i przepustowości. Spadek cen spowoduje "przesiadanie" się klientów na wyższe plany taryfowe, czyli większe prędkości transmisji, pozwalające na korzystanie z coraz bardziej zaawansowanych usług i treści multimedialnych. Okres ten zaowocuje również wzrostem przychodów z treści, klienci płacąc coraz mniej za dostęp będą bowiem w stanie wydać więcej za dodatkowe treści i usługi o znacznej wartości dodanej: wideo na życzenie, płatne serwisy informacyjne, konkursy online, wideotelefonię IP itd.

W odróżnieniu od minionego okresu wyznacznikiem atrakcyjności oferty będzie nie tylko cena, ale też zakres dostępnych usług i treści. Klient będzie wymagał dostępu do tych usług niezależnie od miejsca pobytu i wykorzystywanego terminalu (platformy). Można więc spodziewać się dynamicznego rozwoju usług transmisji danych i zapotrzebowania na pasmo (zarówno w sieciach stacjonarnych, jak i mobilnych), stopniowego wypierania technologii ATM i SDH przez IP w sieciach szkieletowych oraz pojawienia się sieci komórkowych następnej generacji (UMTS). W sieciach przewodowych większego znaczenia nabiorą techniki ethernetowe (ETTx), mające znacznie większe możliwości niż xDSL, a jednocześnie pozwalające na łatwe wprowadzenie usług zintegrowanych. Coraz większy popyt na pasmo i spadek cen technik optycznych umożliwią wprowadzenie dostępów światłowodowych (FTTx) do oferty skierowanej do klientów biznesowych.

Życie online (2009+)

Możliwość posiadania dostępu do usług niemal w każdym miejscu świata przyczyni się do wykreowania swoistego stylu życia "w sieci". Klienci nie będą się już dzielić na abonentów sieci stacjonarnych i komórkowych, sieci głosowych czy transmisji danych, ale na użytkowników stale podłączonych i łączących się z siecią okazjonalnie. Taka sytuacja przyniesie różne konsekwencje dla modeli biznesowych operatorów telekomunikacyjnych, producentów sprzętu oraz dostawców usług i treści.

Klienci nie będą już identyfikowani wg adresu e-mail czy numeru telefonu, lecz raczej na podstawie adresu IP (któremu być może zostanie nadana bardziej "ludzka" forma, tak jak to się dzieje w przypadku adresów WWW). Będzie on stałą "wizytówką" osoby, niezależnie od tego, w zasięgu której sieci aktualnie się znajduje. Z punktu widzenia klienta techniki dostępowe przestaną się różnić i będą służyć jedynie do uzyskania połączenia się z ogromną "chmurą IP", w której będą wszystkie potrzebne usługi.

On-Line Lifestyle to model bazujący na ciągłej dostępności usług i interaktywności użytkownika z siecią (opartej na IP i szerokopasmowych bezprzewodowych technikach dostępowych czwartej lub kolejnej generacji). Będzie to również świat pozycjonowanej interaktywnej reklamy i braku anonimowości.

Trzeba zdążyć

Opisane kolejne trzy etapy ewolucji rynku tworzą logiczny ciąg: najpierw rozwój dostępu, potem treści, na koniec zaś "powszechna szczęśliwość" w postaci informacji i możliwości komunikacji dostępnej zawsze i wszędzie. Podane ramy czasowe odnoszą się do rynku polskiego, który nadal jest na wczesnym etapie rozwoju, w związku z czym nazywa się go rynkiem naśladowczym. W Europie Zachodniej i USA dostęp szerokopasmowy stoi na nieco wyższym poziomie, dlatego obecnie mówi się tam o budowaniu treści.

Tempo procesu przechodzenia od linii, dostępu, minut i przepustowości do modelu Always-On-Line zależy od wielu czynników. To przede wszystkim rozwój gospodarczy (czyli wzrost ogólnej zamożności społeczeństwa), regulacje i polityka rządu wobec sektora teleinformatycznego, poziom edukacji technicznej odbiorców, a także polityka rozwojowa głównych graczy rynkowych, zwłaszcza operatora narodowego (który z racji posiadanej infrastruktury i możliwości inwestycyjnych będzie głównym aktorem opisywanych zmian). Nie bez znaczenia pozostaje też ogólnoświatowy rozwój techniczny.

Zanim w Polsce zamiast numeru telefonu będziemy znajomym podawać swój numer IP, czeka nas sporo pracy. Chodzi wszak o budowę społeczeństwa informacyjnego.

Grzegorz Grabowski i Marcin Olszewski są analitykami rynku telekomunikacyjnego.