Telefonia IP zjawisko już masowe
-
- Krystian Ryłko,
- 01.11.2005
Telefonia IP vs komunikatory VoIP
Telefonia internetowa (Skype itp.) nie jest rozwiązaniem dla firm. Głównym jej mankamentem jest zawodność, ze względu na zmienny charakter publicznej sieci (przeciążenia, zatory). Obecne usługi połączeniowe z sieci PSTN do klienta VoIP pozostawiają wiele do życzenia.
Rynek użytkowników domowych został podbity głównie przez rozwiązania takie jak Skype, a w Polsce także Tlenofon, Gadu-Gadu (Neutron-IT) itp.
Jednak użytkownicy domowi korzystają coraz częściej z telefonii IP. Operatorzy kablowi i lokalni ISP stali się dla nich dostawcami usług telefonicznych. Zazwyczaj usługi telefonii zlecane są firmom zewnętrznym, mającym doświadczenie w ich świadczeniu. Jak przyznają operatorzy kablowi, aby świadczyć samodzielnie usługi głosowe brakuje im wiedzy, a czasami również środków. Oprócz usług centralowych potrzebny jest również system billingowy. Niemniej usługi telefoniczne w sieciach kablowych lawinowo zyskują klientów.
Bramka VoIP - Kieszonkowa bramka VoIP VigorTalk tajwańskiej firmy DrayTek umożliwia podłączenie dowolnego telefonu analogowego poprzez port FXS. Można ją bezpośrednio podłączyć do Internetu w trybie statycznej konfiguracji IP, klienta DHCP lub PPPoE. Obsługuje mechanizm VoIP NAT Traversal, pozwalając na działanie w sieciach z mechanizmem NAT. 
Multimedialna telefonia IP - Telefon Cisco IP 7985G jest pierwszym wideotelefonem w ofercie Cisco. Jest on przeznaczony do wykorzystania jako indywidualna, desktopowa stacja multimedialna, wyposażona w kolorowy monitor LCD, urządzenie głośnomówiące, kamerę, klawiaturę oraz słuchawkę. Może służyć do realizacji połączeń głosowych, wideotelefonicznych one-2-one, a także do wideokonferencji. |
O rynek klientów domowych walczą też liczni wirtualni operatorzy. Oferują oni swoim klientom niewielkie bramki VoIP, numery publiczne PSTN i billing.
Telefony IP
Nowe modele telefonów IP (niestety drogie) stają się już wielofunkcyjnymi terminalami, co jest atrakcyjne dla użytkowników. Oferują przekaz obrazu, mają wbudowane przeglądarki internetowe HTML, XML, udostępniając serwisy informacyjne, obsługują aplikacje Javy, pocztę głosową i elektroniczną. Dla zwiększenia spektrum przekazywanego dźwięku wyposaża się je w nowe typy kodeków, przenoszące większe pasmo. Pojawiły się telefony wyposażone w port Gigabit Ethernet, np. Cisco IP Phone 7971G-GE.
Wśród nowinek prezentowane są modele telefonów przenośnych, działających w sieciach WLAN (VoWLAN), albo modele dwusystemowe GSM/WLAN. Zapewne kwestią czasu jest pojawienie się telefonu GSM/WiMAX.
Telefony VoWLAN posiadają funkcje znane z telefonów GSM, takie jak: książka telefoniczna, powiadomienia o nieodebranych rozmowach i wiadomościach głosowych. Część central IP, głównie na rynek MSP, pełni dodatkowo funkcję szyfratora głosu, firewalla, serwera uwierzytelniania, Proxy, DHCP czasami również LDAP i serwera aplikacji.
Głos w sieciach radiowych
Na arenę wkroczyły również rozwiązania VoIP wykorzystujące sieci Wi-Fi, tzw. VoWLAN. Ze względu na ich punktowe występowanie, brak gwarancji jakości usług oraz niewielki zasięg radiowy technologia ta może być stosowana raczej na obszarze budynku czy campusu. Dopiero nadejście systemów WiMAX (802.16) może stanowić poważną konkurencję dla platform GSM. Mogą one obejmować znaczne obszary (do 50 km) oraz oferują większą przepustowość, przekładającą się na QoS. Już prawie każdy producent ma w swojej ofercie co najmniej jeden model telefonu dwusystemowego GSM/WLAN.
Przegląd wybranych produktów telefonii IP cz1 
Przegląd wybranych produktów telefonii IP cz2 |
Według optymistycznych prognoz Infonetics Research, stosowanie transmisji głosu w sieciach WLAN wzrośnie z 6% obecnie do 27% pod koniec 2006 r.
Rywalizacja VoWLAN z operatorami GSM może być tym ciekawsza, że w najbliższych latach powstanie wiele punktów dostępowych WiMAX, tworzonych w ramach powszechnego dostępu do Internetu, współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej.
Telefonia IP solą w oku monopoli
O tym, że telefonia internetowa spędza sen z powiek tradycyjnym graczom PSTN, świadczy m.in. ostatnie posunięcie China Telecom - blokada pakietów Skype w swojej sieci. Nasz rodzimy monopolista również desperacko stara się ograniczyć ekspansję VoIP. Nowym pomysłem w walce z VoIP jest plan dwukrotnego podwyższenia opłat za połączenia z numerami 0-708x. Są one wykorzystywane do świadczenia użytkownikom połączeń międzystrefowych i międzynarodowych. Usługa ta jest świadczona przez niezależnych operatorów i największe portale internetowe (Energis, Netia, Onet). URTiP ma problem z definicją twierdząc, że usługa ta jest wartością dodaną do usług powszechnych, a ponieważ nie jest sama w sobie usługą powszechną, wobec czego urząd nie może ingerować. Tymczasem np. Energis notuje miesięczną wartość tej usługi na poziomie 6 mln minut wychodzących.
Na trudną współpracę przy wymianie ruchu głosowego z dominującym operatorem narzekają też polscy operatorzy kablówek, oferujący własną usługę telefoniczną. Należy zauważyć, że klient telefonii IP zazwyczaj jest tylko użytkownikiem (z wyjątkiem sieci kablowych), a nie abonentem i płaci wyłącznie za przeprowadzone rozmowy. Inaczej sprawa ma się za Oceanem Atlantyckim. VoIP określany jest jako "usługa informacyjna", co uwalnia go od większości podatków, opłat i regulacji przewidzianych dla tradycyjnych telekomów. Amerykański Vonage przekroczył już 1 mln płatnych użytkowników telefonii IP. Szacuje się, że liczba regularnych użytkowników telefonii IP w USA w tym roku osiągnie 4 mln (Financial Times). Jednak światowym liderem VoIP jest Japonia z liczbą 8,3 mln stałych klientów usługi.
Część telekomów już pogodziła się z sukcesem VoIP. British Telecom podjął decyzję o wymianie całej swojej infrastruktury analogowej PSTN na sieci pakietowe - projekt 21CN.
Telefonia IP ma szczególne warunki do rozwoju w Polsce, gdzie koszty tradycyjnych rozmów telefonicznych stanowią znacznie większy procent dochodu, niż w krajach Europy Zachodniej. Zasadniczym czynnikiem ku dalszej powszechności VoIP jest dostępność łączy nie tyle szerokopasmowych, ile o dobrych parametrach transmisyjnych, a z tym jest w Polsce coraz lepiej.
Działalność operatorów telefonii VoIP została ponadto wskazana przez prezesa URTiP jako potencjalne zagrożenie dla obronności państwa, poprzez brak kontroli i podsłuchu połączeń. Na pewno temat ten będzie budził wiele kontrowersji i protestów osób sprzeciwiających się ingerencji służb państwowych w prywatność.
Ambicje stania się ogólnopolskim operatorem telefonii IP ma Netia, która w porozumieniu z Lucent Technologies wdraża usługi IMS (IP Multimedia System) w swojej sieci szkieletowej. W przyszłości zamierza zaoferować je również w swoich sieciach WiMAX, dla których koncesje wygrała w niedawnym przetargu.
Blokada VoIP
Firma Verso Technologies wprowadziła do sprzedaży urządzenie filtrujące i blokujące ruch peer-to-peer oraz połączenia Skype. Dotychczas nie udało się stworzyć skutecznej zapory dla pakietów Skype, ponieważ korzysta on z różnych portów, a przesyłane pakiety nie mają stałych elementów, które by je wyróżniały (np. Kazaa czy eDonkey). Producent liczy, że produkt znajdzie nabywców wśród firm telekomunikacyjnych, którym narzędzia do darmowych rozmów, takie jak Skype, przynoszą wymierne straty.
Część central IP śledzi ilość dostępnych zasobów sieciowych i w razie potrzeby blokuje nawiązywanie nowych połączeń. Mechanizm kontroli liczby połączeń (call admission control) zabezpiecza przed obniżeniem jakości usługi w przypadku dużego obciążenia zgłoszeniami. Poprawę jakości przynosi również priorytetyzacja ruchu, gdzie pierwszeństwo mają pakiety głosowe.
Centrale sprzętowe w wielu przypadkach pełnią również funkcję przełącznika, zapory ogniowej, szyfratora, DHCP, serwera proxy czy serwera uwierzytelniania. Niektóre systemy umożliwiają indywidualne logowanie użytkownika poprzez dowolny telefon z sieci z automatycznym przydzieleniem osobistych uprawnień, ustawień i książki telefonicznej oraz przekierowywaniem połączeń - find-me/follow-me.
Avaya we współpracy z IBM zaoferowała kompleksowe rozwiązanie telefoniczne oparte na serwerach kasetowych. Usługi centrali IP, contact center oraz przekaz wiadomości realizowane są na serwerach IBM eServer BladeCenter. Dotychczasową rozbudowaną infrastrukturę centralową można zmieścić w pojedynczej obudowie.
W tym roku na rynku pojawiły się sprzętowe urządzenia, potrafiące monitorować na bieżąco jakość połączeń VoIP. Pomiar może być przeprowadzany w trybie aktywnym - generowanie testowych połączeń głosowych lub pasywnym - monitorowanie rzeczywistego ruchu VoIP użytkownika. Uzyskiwane raporty mogą być wysyłane do operatora VoIP/ISP i stanowić podstawę do reklamacji z powodu niskiej jakości usług.
Telefonia IP niesie coś więcej, niż tylko tanie połączenia głosowe. Jest ona częścią systemu zunifikowanego przekazu informacji UM (Unified Messaging). To integracja kilku różnych mediów komunikacyjnych. Użytkownik może otrzymywać i wysyłać wiadomości głosowe, faksy, e-mail z pojedynczego interfejsu, niezależnie czy będzie to telefon przewodowy, bezprzewodowy, PC.
Producenci rozwijają technologię IMS (IP Multimedia Subsystem). Ma ona na celu integrację bezprzewodowych i przewodowych sieci IP do obsługi aplikacji głosowych, wideo i danych.
Obok bariery opłacalności dla wdrożenia VoIP - wynikającej m.in. z faktu konieczności znaczącej modernizacji infrastruktury sieciowej - użytkownicy obawiają się także całkowitej utraty kontaktu ze światem w przypadku awarii jednego systemu (np. z powodu braku zasilania), niewystarczającej jakości połączeń i ich bezpieczeństwa. Dwa ostatnie problemy rzeczywiście występują w przypadku telefonii internetowej. Użytkownicy muszą mieć świadomość, że korzystanie z najtańszych rozwiązań opartych na transmisji przez publiczny Internet niesie za sobą duże ograniczenia wynikające z samego charakteru tej sieci. Z drugiej strony aplikacje typu Skype są kierowane do zupełnie innej grupy użytkowników niż oferowany przez nas system, stąd nie są one postrzegane przez nas jako zagrożenie. Paradoksalnie większa liberalizacja rynku telekomunikacyjnego i trwająca wojna cenowa między operatorami podniosła próg wolumenu ruchu telefonicznego, przy którym nakłady na VoIP zrekompensowane zostaną przez redukcję wysokości bieżących rachunków telefonicznych.
Wymieniając korzyści z migracji do VoIP, obok najczęściej powtarzanego argumentu o ograniczeniu wysokości rachunków telefonicznych, coraz większego znaczenia nabiera możliwość wprowadzania nowej generacji aplikacji biznesowych dających nieosiągalny do tej pory poziom integracji i wymiany danych między różnymi systemami komunikacji i bazami danych. Według analityków już wkrótce ten właśnie aspekt VoIP bezpośrednio wpływający na produktywność pracowników i jakość obsługi klientów stanie się priorytetem. Plusem jest także ograniczenie nakładów na zarządzanie siecią. Rozwiązania WLAN Alcatela, których premiera miała miejsce w czerwcu br., zostały specjalnie przystosowane do wymagań transmisji głosu, oferując m.in. rozbudowane mechanizmy QoS oraz handover między AP.
Przeprowadzona przez nas kilka miesięcy temu ankieta jasno wskazuje, że polskie firmy w większości planują bądź rozważają decyzję o przejściu na IP, co może oznaczać znaczący wzrost liczby tego typu instalacji.
Zarówno w Polsce, jak i na świecie obserwujemy instalacje heterogeniczne, gdzie system telefonii IP uzupełnia i integruje się z istniejącymi już tam klasycznymi systemami PBX. Systemy te mogą doskonale współpracować ze sobą, ale największe zalety wynikające z zastosowania systemów telefonii IP występują w homogenicznych implementacjach, gdzie wszyscy użytkownicy mają dostęp do tego samego poziomu funkcji i usług.
Operatorzy telekomunikacyjni i dostawcy usług teletransmisyjnych poszerzają swoje oferty dla klientów biznesowych o systemy telefonii IP, coraz częściej nazywane systemami komunikacji IP. Najczęściej są to usługi typu "managed", czyli system instalowany, finansowany i zarządzany przez operatora, a następnie oddany w użytkowanie firmie w formie opłacanej okresowo usługi, rozliczanej np. w formie ryczałtu za telefon. Polscy operatorzy również zaczynają już oferować podobne usługi.
W najbliższych latach wzrost telefonii IP będzie objawiał się nie tylko poprzez wspólne sieci dla transmisji głosu danych i wideo, ale głównie poprzez łatwość integracji z aplikacjami. Telefonia IP to rozwiązanie aplikacyjne, dzięki czemu w tak łatwy sposób integruje się z dowolnym systemem komunikacyjnym (e-mail, konferencje WWW, czy wideo konferencje), jak też z aplikacjami biznesowymi klienta, takimi jak: systemy ERP, bazy danych czy nawet systemy PMS w hotelach. Najbliższa zmiana, jaka nastąpi, to unifikacja systemów przekazywania wiadomości. Jedna aplikacja/jeden klient dla wielu metod komunikacji.
Według danych Synergy, udział Cisco w rynku Telefonii IP na świecie w drugim kwartale 2005 r. wyniósł 42%. Od początku sprzedaży Cisco Systems dostarczyło już ponad 6 mln telefonów do ponad 28 000 tys.
Rozwiązania VoIP wykorzystujące Wi-Fi są już dostępne i wykorzystywane przez firmy. Technologia WiMAX jest stosunkowo nowym rozwiązaniem, przez co brakuje jeszcze doświadczeń z transmisją sygnałów VoIP w tych sieciach, w rzeczywistych realnych warunkach.
W przypadku rozwiązań opartych na Avaya Communication Manager, każdy użytkownik aparatu IP czy aplikacji IP Softphone jest taryfikowany dokładnie w ten sam sposób co użytkownicy tradycyjnych telefonów analogowych/cyfrowych. Różnica polega tylko na tym, że urządzenie końcowe IP może być fizycznie zainstalowane w dowolnym miejscu sieci IP. Użytkownik telefonu IP, nawiązując połączenie z siecią PSTN, łączy się poprzez moduł gateway, w którym zainstalowane są interfejsy do sieci PSTN (np. ISDN-PRA). Dla każdego takiego połączenia jest generowany rekord taryfikacyjny, w którym mogą być m.in. informacje o numerze użytkownika dzwoniącego, data, czas, numer wybierany i ewentualnie informacja o kosztach połączenia. Tego typu rekordy taryfikacyjne przesyłane są później do zewnętrznego systemu billingowego, który na podstawie tych danych i informacji o taryfach generuje wymagane raporty taryfikacyjne.
Podczas odbierania połączeń przychodzących dzwoniący są automatycznie identyfikowani, a konsultant widzi na ekranie historię danego klienta, dzięki czemu obsługa jest bardziej spersonalizowana. Informacje zgromadzone dzięki Contact Center w systemach CRM umożliwiają optymalne dostosowanie oferty do potrzeb konkretnych odbiorców, co ułatwia działalność marketingową na wyznaczonej grupie docelowej. Dzięki wcześniej zgromadzonym przez CRM danym, ułatwione jest prowadzenie intensywnej działalności telemarketingowej w postaci kampanii outboundowych (outbound - połączenia wychodzące).
