W jaki sposób przyznany użytkownikowi VoIP numer telefoniczny jest wykorzystywany do adresowania użytkownika i realizacji połączeń? Czy jest on jednocześnie identyfikatorem użytkownika?

Identyfikator SIP URI (Uniform Resource Indicator) użytkownika VoIP może mieć format:

• standardowego numeru telefonicznego zgodnego z zaleceniami ENUM, np. +48223217773,
• numeru telefonicznego uzupełnionego nazwą domeny, np. +48223217773@@networld.pl,
• identyfikatora URL, np. [email protected],
• adresu IP, np. 156.106.192.163.

Prowadzony od paru lat projekt ENUM (Electronic Numbering) polega na rejestracji w serwerach DNS numerów telefonicznych zgodnie z międzynarodowym standardem E.164. Zaleca on używanie do 15 znaków z prefiksem "+", np. +48223217773. Alternatywą jest oczekujący na ratyfikację protokół DUNDi (Distributed Universal Number Discovery), który jest wersją ENUM opartą na mechanizmie P2P. Domena ENUM, tak jak strefy odwrotne DNS, ma postać 3.7.7.7.1.2.3.2.2.8.4.e164.arpa. Wykorzystanie ENUM umożliwia translacje numerów telefonicznych na adresy IP proxy/klientów SIP.

Przyznany użytkownikowi numer telefoniczny może, ale nie musi być także identyfikatorem tego abonenta.

Pojedynczy klient może mieć przypisanych kilka identyfikatorów SIP URI w różnych formatach.

W przypadku operatorów sieci VoIP P2P (np. Skype) do identyfikacji użytkownika najczęściej wykorzystywany jest jego nick.

Czy w ramach VoIP oraz współpracy VoIP z PSTN usługi CLIP i CLIR są poprawnie realizowane?

CLIP (Calling Line Identification Presentation) to prezentacja numeru abonenta wywołującego na wyświetlaczu odbiorcy. CLIR (Calling Line Identification Restriction) to blokada prezentacji numeru osoby dzwoniącej, czyli blokada CLIR.

Z technicznego punktu widzenia nie ma przeszkód w realizacji usług CLIP, CLIR oraz wielu innych funkcji pomiędzy sieciami VoIP a PSTN i GSM. Większość operatorów VoIP, także polskich, realizuje tę usługę poprawnie. Część operatorów żąda dodatkowej opłaty za przyznanie publicznego numeru telefonicznego, co jest niezbędne do jego prezentacji u odbiorcy (CLIP).

Skype do identyfikacji użytkowników nie wykorzystuje numerów telefonicznych, a jedynie identyfikator (nick) użytkownika. Jeszcze nie tak dawno przy połączeniu inicjowanym przez użytkowników Skype do sieci PSTN/GSM prezentowany był numer brytyjski. Obecnie nie jest anonsowany żaden numer. Dostępna jest jedynie identyfikacja nazwy użytkownika w ramach sieci Skype. Przy połączeniu przychodzącym z sieci PSTN do Skype numer abonenta wywołującego prezentowany jest poprawnie.

Czy identyfikacja numeru abonenta wywołującego (użytkownika VoIP) jest wiarygodna? Czy numery przydzielone użytkownikowi są przekazywane do sieci PSTN i niezamieniane na wejściu do sieci PSTN?

Jest możliwe, aby informacja CLI była przekazywana pomiędzy sieciami w sposób poprawny. Jednak zdarzają się operatorzy, którzy zamiast numeru abonenta jako identyfikator nadawcy podają numer bramki/centrali.

Ze względu na słabe zabezpieczenia protokołu SIP istnieje możliwość podmienienia informacji CLIP. W sieciach PSTN zjawisko to jest jednak również możliwe. Zapewnienie wiarygodności CLIP powinno być realizowane przez operatora.

Możliwa jest również sytuacja, gdy użytkownikowi przypisanych jest kilka numerów, a zawsze prezentowany jest jeden główny numer.

Dodatkowym elementem wskazującym na miejsce, z którego wykonywane jest połączenie VoIP, może być źródłowy adres IP urządzenia inicjującego.

Czy dostawca umożliwia realizację połączeń użytkowników VoIP z numerami alarmowymi? Jeśli tak, to w jaki sposób określana jest lokalizacja geograficzna użytkownika?

Istnieją mechanizmy realizacji połączeń alarmowych, jednak nie są one powszechnie stosowane przez operatorów. Problemem, oprócz określenia wiarygodnej lokalizacji użytkownika, jest zapewnienie ciągłości pracy systemu VoIP podczas katastrof. Określenie położenia abonenta jest niezbędne w celu przekierowania wywołania do najbliższego centrum ratunkowego.

Część operatorów określa najbliższe usytuowanie służb ratunkowych podczas podpisywania umowy na świadczenie usług lub umożliwia wskazanie miejsca poprzez panel użytkownika na stronie WWW.

Innym sposobem, mniej wiarygodnym i dokładnym, jest lokalizacja na podstawie adresu IP telefonu za pomocą mapy przydzielonych adresów IP. Mechanizm ten nie nadaje się dla sieci o dynamicznym przydziale adresów IP, np. dla klientów neostrady. Organizacja TISPAN wysuwa propozycję, aby urządzenia sieciowe generowały dodatkowe informacje sygnalizacyjne wskazujące lokalizację użytkownika VoIP.

W połączeniach za pośrednictwem sieci VPN lokalizacja na podstawie IP wskaże adres punktu styku sieci prywatnej z publiczną, a nie rzeczywisty adres abonenta.

Łączność alarmowa może być też realizowana poprzez podłączenie do systemu telefonicznego VoIP tradycyjnych linii PSTN, a nawet pozostawienie aparatu PSTN podpiętego do tradycyjnej sieci. Przykładowo w USA istnieje regulacja prawna (E911) nakazująca podłączanie firmowych systemów telefonicznych do tradycyjnej, publicznej sieci alarmowej 911. Stosowane są również serwery odpowiedzi informujące, gdzie znajduje się telefon, z którego wywołano numer alarmowy (budynek, piętro, pokój).

Można też wykonywać połączenia do centrum ratunkowego w byłych miastach wojewódzkich poprzez wybranie numeru kierunkowego miejsca, w którym przebywamy.

Kierowanie połączeń do odpowiednich punktów ratunkowych ułatwia fakt, że oprócz skróconej numeracji typu 997 do linii tej przypisany jest zwykły numer miejski, np. 1234567.

Samodzielne określanie położenia przez użytkowników jest lepszym rozwiązaniem. Przykładowo, użytkownik z Suwałk, który posiada numerację warszawską i wskazał centrum ratunkowe w swoim miejscu zamieszkania w momencie wybrania numeru alarmowego, zostanie połączony z numerem alarmowym w Suwałkach. Niestety część operatorów VoIP (np. Actio firmy Net Telecom) łączy użytkowników z numerami alarmowymi odpowiednimi dla ich strefy numeracyjnej. W powyższym przypadku będą to odpowiednie służby dla numeracji warszawskiej. U innych operatorów (np. Inotel) wywołania na numery 997-999 przekierowywane są na numer 112.

Format numeru alarmowego to: WSNd + "C" + xxx + numer alarmowy (np. 112), gdzie WSNd (Wskaźnik Strefy Numeracyjnej docelowej), cyfra heksadecymalna "C" oraz trzy cyfry dziesiętne stanowiące Identyfikator Docelowej Lokalizacji, czyli np. dla miejscowości Grunwald będzie to numer 089-C-107-112. Numery WSNd i identyfikatory docelowej lokalizacji dostępne są pod adresemhttp://www.uke.gov.pl/_gAllery/22/89/2289.pdf .

Zdarzają się także przypadki, że operator celowo blokuje połączenia z numerami alarmowymi, chcąc się uchronić przed dowcipnisiami. Funkcjonują też sieci VoIP, w których połączenia na numer skrócony, np. 999, są odrzucane jako błędnie wybrany numer. Dla połączeń alarmowych należy ustawić w sieciach najwyższy priorytet, a także umożliwić ich bezpłatną realizację.

Kolejnym problemem przy realizacji łączności alarmowej jest zapewnienie zasilania awaryjnego. W sieciach PSTN napięcie w gniazdku abonenta podtrzymywane jest z urządzeń dostawcy, a w GSM wymagane jest zasilanie urządzeń radiowych operatora. W telefonii IP wymóg ten spada na administratora sieci lokalnej, a w przypadku użytkowników domowych także na nich. Ułatwieniem jest możliwość zasilania niektórych terminali z sieci LAN w standardzie PoE (Power over Ethernet).

TP SA podaje, że "nie umożliwia realizacji połączeń alarmowych w usłudze VoIP dla klientów indywidualnych". Podobne stanowisko przedstawia Skype.