Koszt pomiarów rentowności IT

Możemy zapytać, czy warto badać efektywność IT? Dan Remenyi, autorytet w zakresie badań rentowności informatyki, pisze w swojej książce: Measuring IT efficiency is never trivial or inexpensive. W tej dziedzinie panuje pogląd, że pomiar rentowności informatyki jest z definicji kosztowny. Nie zawsze to prawda.

Każdy pomiar - w tym także pomiar rentowności inwestycji informatycznej - ma wiarygodność i koszt. Najlepiej, gdy pomiar jest maksymalnie wiarygodny (czytaj: ma najwyższą jakość) przy minimalnym koszcie. Oczywiście, rzadko zdarzają się tego typu sytuacje. Jaki koszt będzie miała wiarygodna informacja pozwalająca podjąć decyzję: inwestować lub nie w system klasy CRM, który drastycznie zmieni mechanizmy funkcjonowania przedsiębiorstwa? Informacja tego typu prawie nigdy nie jest łatwa do uzyskania.

Zwykle koszt jej nabycia jest wysoki, choć prawnie nigdy nie przewyższa on finansowych konsekwencji podjęcia złej decyzji inwestycyjnej.

Możemy sformułować problem następująco: czy do podjęcia danej decyzji inwestycyjnej będziemy potrzebować kosztownej opinii eksperta popartej wieloma badaniami rynku i analiz strategicznych, czy też wystarczy np. samodzielne przejrzenie istniejącej dokumentacji przychodów i kosztów?

Odpowiedź bywa różna. Czasem wystarczą zdrowy rozsądek i obserwacja branży. Przy bardziej innowacyjnych wdrożeniach sensowne jest zasięganie opinii ekspertów. W projektach przełomowych dla przedsiębiorstwa warto korzystać z doradztwa ekspertów potwierdzonego profesjonalnymi badaniami i eksperymentami. Bywa że niemożliwe jest wystarczające zredukowanie niepewności przy sztywno określonym poziomie kosztów badania. Zawsze jednak nowa informacja poprawia stan naszej wiedzy i pomaga podjąć lepszą decyzję.

Ekonomiczny wymiar redukcji niepewności związanej z inwestowaniem w IT jest niezmiernie ważny. Dużo mówimy o niepowodzeniach we wdrażaniu systemów. Jeśli nawet pewien system uważa się za wdrożony prawidłowo, to trudno nam uchwycić efekt informatyki, a tym bardziej ująć go w postaci wiarygodnych liczb. Zwiększenie nakładów na etap przygotowania inwestycji (w tym na jej analizę ekonomiczną) istotnie poprawia efektywność wdrożeń. W większości przypadków poprawna analiza ekonomiczna projektu inwestycyjnego racjonalizuje wydatki, określa mierzalne cele stawiane systemowi, pozwala zarządzać inwestycją informatyczną w okresie jej eksploatacji.

Metody

Profesor William C. Rivenbark w dokumencie Information Technology Investments - Metrics for Business Decisions objaśnia podstawowe grupy metodyk stosowane przy ocenie rentowności IT. Autor ten sklasyfikował znane podejścia i zarekomendował je do oceny inwestycji dokonywanych w administracji publicznej USA. Najprostszą metodą - wg W. Rivenbarka - jest porównanie dwóch scenariuszy kosztów informatyki - stanów: obecnego i przyszłego. Obliczenia kosztów IT przyjęto - za firmą Gartner - nazywać kalkulacją TCO (Total Cost of Ownership). Zastosowanie wyłącznie pomiaru TCO jest podejściem przydatnym do oceny inwestycji informatycznych o małej skali. Metodą oceny inwestycji informatycznych średniego rozmiaru jest zastosowanie finansowych miar efektywności typu ROI lub NPV. W. Rivenbark podkreśla zależność między skalą projektu informatycznego a rodzajem metod jego oceny. Jego zdaniem najtrudniejsze projekty informatyczne powinny być badane z zastosowaniem procedury Applied Information Economics jako metody najbardziej kompleksowej i wiarygodnej. W procedurze AIE przeprowadza się analizę danych uzyskanych w metodologiach TCO i ROI/NPV z wykorzystaniem wnioskowania bayesowkiego.

Istotnym aspektem przytoczonej opinii jest jasno wyrażona świadomość istnienia wiedzy, pozwalającej sprawnie modelować ekonomicznie nawet największe projekty informatyczne. Są już w naszym kraju specjaliści realizujący

pomiary ROI of IT wg wszystkich wymienionych wcześniej metod. Daje to szansę zażegnania mitu niemierzalności efektów informatyki i podniesienia efektywności inwestycji informatycznych realizowanych w polskich przedsiębiorstwach.

Ernest Syska jest niezależnym konsultantem z zakresu badań efektywności inwestycji informatycznych ( [email protected] ).