Mechanizm drugi: zwiększenie kosztów IT przy ustalonym poziomie korzyści i zmniejszeniu kosztów procesów biznesowych:

E₁ = korzyści - zmniejszanie kosztów procesów biznesowych- zwiększenie kosztów IT

Jeżeli (E₁ - E₀) > 0 - dodatni efekt informatyki

Załóżmy, że wdrożyliśmy system informatyczny, który realizuje pewne nowe funkcje. Jeżeli system ten obniżył koszty funkcjonowania części procesów biznesowych bardziej niż koszt jego wdrożenia i utrzymania, to osiągnięto dodatni efekt informatyki. Tego rodzaju efekt może towarzyszyć udanemu wdrożeniu systemu klasy ERP i związanemu z tym obniżeniu kosztów jednostkowych produktu.

Mechanizm trzeci: zwiększenie kosztów IT przy ustalonym poziomie kosztów procesów biznesowych i zwiększonym poziomie korzyści

E₁ = zwiększenie korzyści - koszty procesów biznesowych - zwiększenie kosztów IT

Jeżeli (E₁ - E₀) > 0 - dodatni efekt informatyki

Powiedzmy, że wdrożyliśmy system, który dostarcza informacji istotnie wspomagającej podejmowane decyzje. Jeżeli system ów zwiększył korzyści przedsiębiorstwa bardziej niż jego koszt wdrożenia i eksploatacji, to osiągnięto dodatni efekt informatyki. Przykład: wdrożenie systemu typu Business Intelligence i związane z tym lepsze decyzje menedżerów wpływające na zwiększenie przychodów.

W rzeczywistości opisane zjawiska nie zachodzą w sposób izolowany. Najczęściej wdrożenie nowej informatyki (czyli zwiększenie lub restrukturyzacja kosztów IT) powoduje zmiany zarówno w korzyściach, jak i kosztach procesów biznesowych. Idealna sytuacja to obniżenie TCO (Total Cost of Ownership) przy jednoczesnej obniżce kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa i wzroście uzyskiwanych korzyści. Jak często to się udaje? Proszę spróbować samodzielnie odpowiedzieć na to pytanie.

Mierzalność efektu informatyki

Poznaliśmy mechanizmy rządzące efektywnością informatyki. Rozumienie ekonomicznych zasad funkcjonowania informatyki zaszło jednak znacznie dalej. Wiemy już, czym jest ekonomiczna wartość informacji. Umiemy szacować wartość informacji dostarczanej przez systemy informatyczne dla różnych decyzji podejmowanych w przedsiębiorstwie. Wymyślamy coraz więcej sposobów informatycznego obniżania kosztów procesów biznesowych, znane są też liczne metody obniżania kosztów informatyki.

Z całą odpowiedzialnością można już powiedzieć, że tzw. ROI informatyki jest mierzalne we wszystkich typach inwestycji informatycznych. Pomiar ten wymaga uszanowania trzech ważnych zasad:

1. Rozumiemy zjawiska, które badamy.

2. Stosujemy pomiary uwzględniające losowość.

3. Używamy właściwych metod pomiaru.

Punkt pierwszy jest fundamentalny. Zawsze zaczynamy od apriorycznej wiedzy dotyczącej danego zjawiska, po to by badając zweryfikować znane prawa i poszerzyć je o nowe obserwacje. Zrozumienie losowości pomiaru (pkt 2) wymaga od nas uszanowania faktu, że nie istnieją absolutnie precyzyjne miary rzeczywistości, np. odległość dwóch kilometrów nie jest oceną punktową równą dwa kilometry, lecz jest to zawsze pewien rozkład prawdopodobieństwa o wartości oczekiwanej równej w tym przypadku dwa kilometry, mający ponadto pewne odchylenie standardowe i swój typ: normalny, gamma lub inny. Dostarczenie informacji o tym rozkładzie - czyli sprecyzowanie tego rozkładu - jest istotą zjawiska informowania.

Punkt trzeci: umiejętność zastosowania odpowiednich miar i metod pomiaru jest praktycznym połączeniem wiedzy o zjawisku i wiedzy o pomiarach z metodami opisu ilościowego złożonych zjawisk. W przypadku rentowności informatyki wykorzystujemy szeroką gamę wskaźników: od najprostszych stóp zwrotu typu Return On Investment do miar uwzględniających znacznie więcej parametrów wejściowych EVI, MNPV, NPV, MIRR itd. Wprowadzenie wysokiej jakości danych do algorytmów obliczeniowych tych wskaźników zajmuje z reguły większość czasu przeznaczonego na badanie i jest jego elementem kluczowym.