Systemy motywacji pozapłacowej

W Polsce Udział pensji w całkowitym wynagrodzeniu pracownika wynosi przeciętnie od 80% do 90%. W europie zachodniej wskaźnik ten sięga 52%, a w Stanach Zjednoczonych stanowi tylko 30%.

W Polsce Udział pensji w całkowitym wynagrodzeniu pracownika wynosi przeciętnie od 80% do 90%. W europie zachodniej wskaźnik ten sięga 52%, a w Stanach Zjednoczonych stanowi tylko 30%.

Finansowanie Internetu, lekcje języka obcego, kursy podnoszące kwalifikacje zawodowe, bilety do teatru czy kina, kupony na siłownię, basen i zajęcia fitness, opieka medyczna czy zwrot kosztów biletu miesięcznego - to tylko kilka propozycji z szerokiego wachlarza usług, które firmy oferują pracownikom, by ich ze sobą związać.

Trudność w motywacji pozapłacowej polega na tym, że trzeba wiedzieć co, komu, kiedy i w jaki sposób przekazać. Rozwiązaniem, które z jednej strony ma zapewnić maksimum zadowolenia pracownika, z drugiej efektywność wydatków pracodawcy, jest tzw. system kafeteryjny.

Zakłada on, że najważniejszym elementem jest stworzenie możliwości wyboru - pracownik wie najlepiej, czego potrzebuje i jakie świadczenie sprawi mu największą satysfakcję. Rolą pracodawcy jest natomiast stworzenie takiego rozwiązania, które będzie w stanie zadowolić cały zatrudniony zespół, składający się z ludzi w różnym wieku, o różnym statusie rodzinnym, wykształceniu i zainteresowaniach. Tylko wówczas zainwestowane przez pracodawcę środki na motywację pozapłacową spełniają swoją rolę.

Komu, co, gdzie, kiedy

Najczęściej stosowane systemy wynagradzania w naszym kraju opierają się przede wszystkim na płacy zasadniczej. Jej udział w wynagrodzeniu wynosi przeciętnie 80 - 90%, tymczasem w Europie Zachodniej ten wskaźnik sięga 52%, a w Stanach Zjednoczonych - tylko 30%. Powoli sytuacja się zmienia. Rośnie znaczenie wynagrodzenia mieszanego: płacy, premii finansowej oraz świadczeń dodatkowych typu samochód służbowy, kupony na posiłki czy kursy językowe. Kiedy firmy coraz silniej angażują się w oferowanie świadczeń dodatkowych, pojawia się kwestia odpowiedniego dopasowania dodatków do potrzeb pracowników. Nie jest bowiem rzeczą prostą znaleźć jedno uniwersalne rozwiązanie dla ludzi różnej płci, wieku, statusie majątkowym, stażu pracy czy sytuacji rodzinnej. Stąd w Polsce od kilku lat obserwowany jest wzrost zainteresowania kafeteryjnymi systemami świadczeń. Sprawnie funkcjonujące systemy kafeteryjne oferują pracodawcom wymierne korzyści, m.in.:

  • optymalizację kosztu świadczeń względem ich wartości postrzeganej przez pracowników;
  • możliwość elastycznego sterowania wynagrodzeniem (w przypadku podwyżki pra codawca ma szansę wykonać ruch tylko w jedną stronę);
  • rozwiązanie długoterminowe, pozwalające na modyfikacje razem z zachodzącymi na rynku pracy zmianami;
  • możliwość różnicowania wartości przyznawanych świadczeń ze względu na zajmowane stanowiska i posiadane kwalifikacje pracowników;
  • pozytywny wizerunek w oczach pracowników, dzięki nagradzaniu spełniającemu oczekiwania;
  • trwalsze relacje z pracownikami i ich wyższy stopień identyfikacji z firmą (świadczenia pozapłacowe stanowią dla zatrudnionych nie tylko określoną wartość finansową, ale również dostarczają im wygodę korzystania z gotowych rozwiązań. Opuszczając firmę, pracownik musi liczyć się z utratą przywilejów, do których się przyzwyczaił).

Jakie świadczenia oferują firmy w Polsce

Z badań przeprowadzonych na zlecenie Sodexho Pass przez ARC Rynek i Opinia wynika, że przynajmniej jeden rodzaj świadczeń pozapłacowych oferuje swoim pracownikom 95% firm i instytucji. Udogodnienia można podzielić na dwie podstawowe grupy: świadczenia związane bezpośrednio z wykonywaną pracą - często nierozłącznie związane z wybranym stanowiskiem i postrzegane przez pracowników jako niezbędne narzędzia pracy, a nie przejaw dobrej woli pracodawcy - oraz świadczenia pozapłacowe, będące udogodnieniem dla prywatnej sfery życia zatrudnionej osoby, które zapewniają jej wypoczynek, organizują wolny czas, pozwalają dbać o zdrowie i bezpieczeństwo. Z grupy świadczeń niezwiązanych bezpośrednio z wykonywaną pracą, najbardziej popularnym sposobem dodatkowego nagradzania pracowników jest dofinansowanie wypoczynku. Z badań wynika, że rozwiązanie to stosuje 56% firm. Kolejne miejsca zajmują paczki (48%), przekazywane zazwyczaj dzieciom z okazji Dnia Dziecka lub Gwiazdki, oraz pożyczki na preferencyjnych warunkach (47%). W prawie 40% badanych firm oferowane są pracownikom kupony usługowe - podarunkowe, żywieniowe czy te przeznaczone na sport i rekreację. Najczęściej dotyczy to przedsiębiorstw państwowych i firm z kapitałem zagranicznym. W każdej z tych grup prawie 50% podmiotów wykorzystuje kupony jako stały składnik wynagrodzenia. W kilkunastu tysiącach firm w Polsce kupony stosowane są jako tradycyjny podarunek z okazji świąt bądź premia uznaniowa. Wielu pracodawców przekazuje je pracownikom w sposób regularny, promując ich określony styl zachowań (pożądany przez samych pracodawców), np. wychodzenie na ciepły posiłek podczas przerwy na lunch (kupony restauracyjne, żywieniowe) czy też dbanie o kondycję fizyczną i zdrowie (kupony kulturalno-rekreacyjne). Atutem podobnego rozwiązania jest fakt, że to pracownik podejmuje decyzję, w jaki sposób zrealizuje otrzymany kupon, aby świadczenie zapewniło mu satysfakcję. Pracodawca natomiast nie musi na śledzić zmieniających się gustów i preferencji każdego z zatrudnionych.

Wciąż popularne w polskich firmach są świadczenia, które powodują podnoszenie kompetencji zawodowych pracowników. Prym wiodą szkolenia i kursy o charakterze otwartym (organizowane na zewnątrz firmy - oferowane przez 3 organizacji), służbowe telefony komórkowe, laptopy bądź samochody (w 57% przedsiębiorstw), a w dalszej kolejności - wyjazdy integracyjne i kursy językowe. Jednak takie świadczenia w mniejszym stopniu traktowane są jako element wynagrodzenia czy też systemu motywacyjnego. Zatrudnieni zdają sobie sprawę, że służbowy laptop czy komórka to narzędzie pracy, a nie - jak kilka lat temu - atrakcyjny gadżet. Z reguły największą dostępność świadczeń pozapłacowych oferują przedsiębiorstwa państwowe, a także zaraz po nich - firmy z obcym kapitałem. Powszechność stosowania określonego rodzaju świadczeń różni się też w zależności od rodzaju firmy (jej formy własności, zasięgu działania, wielkości zatrudnienia itp.).

Autorka jest kierownikiem grupy produktów Sodexho Pass Polska.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200