Operatorzy telefonii komórkowej stoją przed dużym wyzwaniem. W jaki sposób dopuścić do rynku tzw. operatorów wirtualnych (MVNO), by nie stracić finansowo?

Nowe produkty związane z transmisją danych, np. Omnix, wyróżniają na tle innych operatorów komórkowych Polską Telefonię Cyfrową (PTC), operatora sieci komórkowej Era. Skuteczne modele biznesowe są zaś cechą działalności Polkomtela, operatora sieci Plus. PTK Centertel natomiast, operator sieci Idea, wciąż szuka miejsca na rynku. Z jednej strony błyskawicznie goni konkurencję, pozyskując nowych i odbierając jej klientów, z drugiej, nie potrafi wykorzystać potencjału właścicieli, czyli Telekomunikacji Polskiej i France Telecom. Na dodatek to jej klienci będą najczęściej celem kampanii promocyjnych operatorów wirtualnych (MVNO).

Rynek widzę ogromny

W ubiegłym roku stało się to, co od lat przewidywano: liczba telefonów komórkowych przerosła liczbę stacjonarnych linii telefonicznych. 36% Polaków korzysta z telefonów komórkowych. Tak zwana penetracja telefonii stacjonarnej osiągnęła 31%. Wskaźnik ten nie zmieni się radykalnie w najbliższych latach.

Na wybór danego operatora przez klienta wpływają przede wszystkim kampania reklamowa i tzw. promocje, np. podwójna liczba minut do wykorzystania w systemie pre-paid w przypadku zakupu telefonu w salonie firmowym Telekomunikacji Polskiej (TP). Właściwie każda sieć oferuje to samo, tyle że pod inną nazwą i z drobnymi wahnięciami cen. Mimo to rezultat zapiera dech w piersiach: w 2002 r. został zanotowany rekordowy wzrost liczby abonentów telefonii komórkowej w Polsce - aż o 3,9 mln! Co ciekawe, tendencja silnego wzrostu utrzymuje się w pierwszym półroczu 2003 r. Operatorzy musieli pogodzić się z myślą, że promocje przyciągają głównie chętnych na telefony pre-paid (oferty: Tak-Tak, Simplus, POP). W ubiegłym roku system bezabonamentowy wybierało 74% nowych użytkowników. Można z góry założyć, że byli to klienci indywidualni. Klientom biznesowym zdecydowanie bardziej opłaca się system post-paid, czyli abonamentowy. W konsekwencji na rynku telefonii komórkowej obie formy płatności prawie się zrównały - już tylko 53% użytkowników korzysta z systemu abonamentowego.

W istniejącym tripolu (Era, Plus, Idea) największy wzrost liczby abonentów abonamentowych i bezabonamentowych zanotowała Idea. Pozyskała aż 61% nowych klientów, czyli 1 mln 725 tys. Szkoda, że statystyki, skrupulatnie liczące tzw. wskaźnik churn - liczbę odłączeń od sieci przymusowych i dobrowolnych, w skrócie liczbę rezygnacji - nie ujmują sposobów przejmowania klientów konkurencji. A byłaby to bardzo pouczająca lekcja.

Jeśli ktokolwiek chce robić interesy z operatorami komórkowymi, a ma w firmie więcej niż kilkanaście telefonów, musi się liczyć z sakramentalnym pytaniem: z którym operatorem współpracować? Przykładowo, pracownicy dostawcy papieru kserograficznego korzystają ze służbowych telefonów komórkowych w sieci Era. Dostawca chce dostarczać papier do PTK Centertel. Ta składa mu propozycję nie do odrzucenia. "Zgoda, wybierzemy twoją ofertę, jeśli przejdziesz do naszej sieci". O tym się głośno nie mówi, ale transakcje wiązane są zmorą przedsiębiorców w Polsce.

W pierwszej dziesiątce

Bardzo korzystnie wypadają przychody operatorów komórkowych na tle całej gospodarki. W rankingu 500. największych polskich firm tygodnika Polityka w pierwszej dziesiątce po raz pierwszy znalazły się PTC (dziewiąte miejsce) i Polkomtel (dziesiąte). PTK Centertel awansował na miejsce 18 aż z 41.

Polkomtel i PTC należą też do najbardziej zyskownych przedsiębiorstw. Od Polkomtela lepszym zyskiem netto (515,827 mln zł) może się pochwalić wyłącznie Telekomunikacja Polska (957,46 mln zł). PTC jest zaś na miejscu piątym - wg rankingu Polityki (346,5 mln zł).

Nieustającym problemem operatorów jest spadek średniego miesięcznego przychodu od klienta, wyrażany wskaźnikiem ARPU. W przypadku PTC ARPU za cały rok 2002 wyniosło 92,50 zł, co oznacza spadek 11,1% w porównaniu ze 104 zł za rok 2001. W Polkomtelu klienci wydawali średnio 97,7 zł miesięcznie (spadek o 16,2%), zaś w sieci Idea 104,40 zł.