Statystyczna jakość
- Tomasz Greber,
- 14.04.2003
Analizy statystyczne zajmują ważne miejsce w zarządzaniu jakością, m.in. przy sterowaniu procesami, kontroli jakości i wspomaganiu projektowania.
Analizy statystyczne zajmują ważne miejsce w zarządzaniu jakością, m.in. przy sterowaniu procesami, kontroli jakości i wspomaganiu projektowania.
Analizy statystycznie nie są zarezerwowane dla danych ekonomicznych, chociaż najłatwiej spotkać się z takim ich zastosowaniem, np. przeglądając codzienną prasę, na stronach poświęconych giełdzie papierów wartościowych. Analizy statystyczne mogą dotyczyć również zachowań socjologicznych i postaw ludzkich (np. sondaży przedwyborczych), także oceny jakości: wyrobów, usług i procesów.
Najbardziej znane normy dotyczące zarządzania jakością - ISO serii 9000 - zalecają zarządzanie na podstawie faktów. Człowiek ma bowiem pewne tendencje do odkrywania zależności pomiędzy obserwowanymi zjawiskami tam, gdzie one nie zachodzą, oraz postrzeganie różnych zależności wtedy, gdy one nie występują. Ludzie starają się sobie po prostu w różny sposób tłumaczyć to, co widzą, i zmiany, jakie w ich otoczeniu zachodzą. Czasami niestety odbywa się to kosztem prawdziwości otrzymanych wyników.
Statystyka za sterem
Praktyczne zastosowania statystyki zwykle wymagają przeprowadzania obliczeń (czasami nawet dość skomplikowanych), dlatego opracowano wiele aplikacji, mających za zadanie wspomaganie wykorzystywania statystyki w zarządzaniu jakością. Są to:
Sterowanie procesami z wykorzystaniem narzędzi statystycznych nie ogranicza się jedynie do procesów produkcyjnych (przy produkcji seryjnej), ale może także obejmować wszelkie inne procesy, które są oceniane za pomocą przyjętych mierników (m.in. przy krótkich seriach produkcyjnych, procesy usługowe). W praktyce polskich organizacji gospodarczych są wykorzystywane różne rodzaje kart kontrolnych, przy czym najpopularniejszą (jak wynika z badań autora) jest karta X R (rejestruje się na niej dwie wartości: średnią w przebadanych próbkach oraz rozstęp - różnicę pomiędzy największym a najmniejszym pomiarem).
Ogólnie wykorzystanie karty kontrolnej można opisać w kilku następujących krokach:
- pobranie z procesu produkcyjnego jednego, kilku lub kilkunastu wyrobów;
- zmierzenie wybranych parametrów w ramach pobranej próbki;
- obliczenie statystyk - zazwyczaj są to: wartość średnia, mediana, rozstęp, odchylenie standardowe, procent wyrobów niezgodnych z wymaganiami itp.;
- odwzorowanie wyliczonych wartości na karcie kontrolnej i wyznaczenie tzw. granic kontrolnych (granice te obliczane są z odpowiednich wzorów, zaś ich położenie zależy wyłącznie do zachowania procesu - natomiast nie od przyjętych granic tolerancji czy narzuconych celów);
- analiza stabilności procesu.