Smart Grid - energia z pomocą IT

Korzyści i potencjalne problemy

Mówiąc o zaletach płynących ze stosowania systemów inteligentnych sieci, zwraca się głównie uwagę na te, które dotyczą przedsiębiorstw z sektora utilities (energetyka, ciepłownictwo, gazownictwo, przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne).

Smart Grid na celowniku przestępców

Pojawienie się Smart Grid niesie ze sobą ryzyko ataków cyberterrorystycznych i wszelkiego typu innych włamań do sieci, prowadzących np. do fałszowania wyników pomiaru zużycia energii. Zdaniem specjalistów, podatność systemów energetycznych na ataki będzie rosła - wraz z popularyzowaniem się sieciowych systemów diagnostycznych i monitorujących (np. czujników, komunikujących się przez Internet z centrum zarządzania). Smart Grid wymaga więc stworzenia odpowiednio chronionej infrastruktury.

Jedynym w 100% skutecznym sposobem zabezpieczenia się przed takimi atakami jest całkowite odseparowanie systemów energetycznych od internetu - to jednak może być trudne do wykonania. Dlatego też specjaliści zalecają operatorom takich systemów nieustanne monitorowanie sytuacji, stałe rozbudowywanie zabezpieczeń i regularne przeprowadzanie testów penetracyjnych.

Jednak, jak pokazuje doświadczenie, zastosowanie "inteligentnych sieci" nie zawsze od razu znajduje przychylność odbiorców końcowych. Za przykład problemów, jakie powstały po wdrożeniu Smart Meteringu, niech posłuży przypadek związany z wprowadzeniem przez firmę PG&E w Kalifornii w 2009 r. nowej taryfy za dostawy energii. Uruchomiono tam system "inteligentnych" liczników, a opłaty za energię uzależniono od pory dnia. Klienci firmy nie zostali jednak odpowiednio poinformowani o możliwości wyboru taryfy rozliczeniowej dostosowanej do ich profilu zużycia; dodatkowo okres zmian przypadł w czasie wyjątkowo ciepłego lata. W rezultacie, pojawiły się protesty i pozew zbiorowy przeciwko dostawcy energii, gdyż przypuszczano, że powodem wzrostu rachunków były wadliwie działające liczniki. Odbiorcy wysunęli również zarzuty o zakłócanie pracy bezprzewodowych urządzeń domowych przez liczniki, co ostatecznie okazało się nieprawdą.

Jeżeli nie uda się więc dostatecznie zwiększyć świadomości i przekonać odbiorców końcowych do zalet rozwiązań Smart Grid, to oczekiwane korzyści mogą okazać się niewielkie, a wdrażanie systemów zdalnego odczytu - z ich perspektywy - może zostać uznane za nieuzasadnione.

Perspektywy rozwoju

Przygoda ze Smart Grid dopiero się rozpoczyna. Należy przy tym podkreślić, że szczegółowe wyobrażenia tego, czym ma być inteligenta sieć elektroenergetyczna, zmienia się w czasie wraz z doświadczeniami uzyskiwanymi przy kolejnych wdrożeniach i powstającymi, nowymi koncepcjami. Trudno, więc obecnie przesądzić jakie będą niezbędne komponenty oraz rozwiązania, które stworzą docelowy kształt i funkcjonalność Smart Grid.

Smart Grid - energia z pomocą IT

Podstawowe składniki Smart Grid

Technologie potrzebne do budowy takiej inteligentnej sieci zaczynają się już jednak pojawiać w ofertach przygotowanych przez duże koncerny obecne na rynku systemów IT wspierających zarządzanie sieciami energetycznymi. 7-10 mld zł to szacowane koszty budowy inteligentnych sieci energetycznych w Polsce do 2020 r. (według analizy PTRiPEE).

Wydaje się, że wdrażanie inteligentnych sieci energetycznych może również wywołać zażarte spory o to, kto zapewni transmisję danych z odczytywanych zdalnie liczników (operatorzy GSM, inni operatorzy czy same firmy energetyczne?), oraz kto zdobędzie olbrzymie kontrakty na dostawy inteligentnych liczników?

Jeżeli miałyby się spełnić wszystkie prognozy entuzjastów Smart Grid, to czekałby nas kolejny skok cywilizacyjny, porównywalny z upowszechnieniem się internetu czy telefonii komórkowej.


TOP 200