Zmiany w technologii mainframe

W tamtych czasach dopiero zaczynały się zmiany technologiczne w konstrukcji procesorów mainframe. Najpierw mikroprogramowane sterowanie na rdzeniach ferrytowych zastąpiły układy pamięciowe EPROM i PROM, ferrytowe pamięci operacyjne systemu komputerowego zamieniano na półprzewodnikowe bloki pamięciowe z dynamicznymi układami DRAM, a mechaniczne konstrukcje urządzeń wejścia-wyjścia (czytników i perforatorów taśm oraz kart papierowych) uległy całkowitej likwidacji. Ich miejsce zajęły urządzenia z nośnikami magnetycznymi na dyskietkach i dyskach wymiennych, natomiast zestawy zewnętrznych pamięci dyskowych i taśmowych podlegały ciągłej modernizacji i rozszerzaniu do coraz większej pojemności.

Nadchodził czas i na modernizację systemu serii Odra 1305, jednak następca pojawił się dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych i to wcale nie w zakładzie macierzystym Elwro. Atrybutem systemów serii Odra 1300 była wtedy ich powszechność, a użyteczność stosowanych za ich pośrednictwem aplikacji nie wymagała już żadnych szkoleń użytkowników. Wystarczyło więc jedynie zmienić technologię wytwarzania na bardziej nowoczesną, uwielokrotnić moc obliczeniową procesora oraz podnieść niezawodność działania całego zestawu tak, aby eksploatacja systemu nie wymagała żadnego serwisu. O rynek zbytu nie było się co martwić.

W tej sytuacji Przedsiębiorstwo Zagraniczne Computex, a później Zakład Elektroniki Użytkowej GM Compex we Wrocławiu podjęły w 1988 r. inicjatywę, której celem była technologiczna modernizacja istniejących rozwiązań i wyprodukowanie od podstaw rodziny produktów nowego systemu komputerowego serii EMCX 1300, w pełni akceptującego oprogramowanie procesorów serii ODRA 1300. Entuzjastą całego projektu był dyrektor i właściciel firmy GM Compex Janisław Muszyński, wcześniej szef wrocławskiego ośrodka ZETO, w którym kilkanaście lat temu zainstalowano jeden z pierwszych zestawów Odra 1305.

Procesor EMCX 1305

Nowy system komputerowy EMCX 1300 (GM Compex), zgodny programowo z pierwowzorem procesora Odra 1305 i określany popularnie jako procesor SKOK (Szybki Kompatybilny Odra Komputer), został zaprojektowany "od zera" oraz wykonany i uruchomiony w ciągu 18 miesięcy przez grupę kilku konstruktorów systemów komputerowych. Pierwszy egzemplarz procesora EMCX 1305 po wszelkich testach i badaniach był gotowy do sprzedaży w połowie 1989 r. Takie skrócenie pełnego cyklu powstawania prototypowego egzemplarza procesora i całego systemu przetwarzania SKOK w prawie garażowych warunkach, było możliwe dzięki zaangażowaniu w projekt doświadczonych inżynierów wielu specjalności komputerowych, którzy znaczną część swego życia już spędzili na podobnym projektowaniu i uruchamianiu setek podobnych urządzeń w Elwro. Niestety zabrakło tam dla nich miejsca do dalszej pracy twórczej.

Grupę realizatorów systemu komputerowego SKOK, na której spoczywało wykonanie całego zadania od projektu do zainstalowania i serwisu produktu u użytkownika, stanowili specjaliści w dziedzinie projektowania maszyn cyfrowych. Zaprawieni przez lata w pokonywaniu wszelkich przeszkód związanych z nieprzewidywalną po wielekroć techniką komputerową, stanowili wtedy samodzielny zespół roboczy w składzie: Grzegorz Idzikowski (logika procesora, konsola), Krzysztof Czapliński (mikroprogramy, emulacja, konsola), Ryszard Bylicki (procesor, algorytmy), Barbara Wiśniowska (procesor, pamięć, serwis), Tadeusz Karal (dyski), Zbigniew Orkusz (taśmy), Józef Lis (kanały, emulatory urządzeń WE/WY), Bogusław Madej (DRAM), Piotr Chełstowski (mechanika), Adam Urbanek (konstrukcja, technologia, badania, szef zespołu). Grupa ta podjęła wyzwanie projektowo-produkcyjne, które w normalnych warunkach realizuje conajmniej kilkadziesiąt osób. Można jedynie nadmienić, że w szczytowym okresie produkcyjnym zakładów Elwro, wielkoseryjną produkcją i serwisem kilku typów jednocześnie wytwarzanych tam komputerów zajmowało się kiedyś około 6 tysięcy pracowników.

Przyjęta przez zespół procedura prowadzonych prac jako żywo przypominała podobną sytuację, kiedy to w Kalifornii w 1976 r. dwaj konstruktorzy Steve Wozniak (HP) i Steve Jobs (Atari) zmontowali w garażu pierwszych 200 komputerów Apple Computer, korzystając z dostępnych na rynku nowych komponentów komputerowych (RAM, klawiatury, układy scalone MOS, telewizor). Ich seryjna produkcja w postaci Apple II zmieniła świat komputerowy we wczesnych latach 80-tych. Teraz postawiony przed konstruktorami do rozwiązania problem miał inną naturę, skierowaną na aplikacyjny wymiar w segmencie przetwarzania danych. Należało szybko wyprodukować taki procesor przetwarzania danych, który uwzględniając rozwój nowych technologii, umożliwiałaby dalszą eksploatację wieloletniego dorobku w postaci tysięcy aplikacji programowych. Czy to mogło się udać w Polsce?