SAP: dekompozycja

Systemy SAP są synonimem monolitycznych aplikacji ERP. Architektura rozwiązań SAP jest jednak w trakcie gruntownej przebudowy, w wyniku której ma ona ulec zasadniczemu uelastycznieniu. Platforma NetWeaver to tylko część tej nowej, wielkiej układanki.

Systemy SAP są synonimem monolitycznych aplikacji ERP. Architektura rozwiązań SAP jest jednak w trakcie gruntownej przebudowy, w wyniku której ma ona ulec zasadniczemu uelastycznieniu. Platforma NetWeaver to tylko część tej nowej, wielkiej układanki.

Dostawcy systemów MRP II/ERP zawsze twierdzą, że ich systemy są elastyczne i można je dostosować do potrzeb niemal każdej firmy. Jak jest w praktyce wszyscy wiemy - systemy są zwykle dalekie od elastyczności, a dostosowanie dotyczy bardziej klienta do systemu, niż odwrotnie. Wszystko jest dobrze, dopóki firma akceptuje wzorcowe procesy, które "bardzo dobrze sprawdziły się u wielu klientów". Owszem, zdarza się, że to prawda - procesy wzorcowe można adaptować na potrzeby konkretnej firmy, ale... nie zawsze jest to łatwe, szybkie, a przede wszystkim opłacalne.

Codzienność wielu firm jest taka, że biznes zmienia się szybciej, niż informatyka jest w stanie dostosować się. Zamiast więc przewodzić zmianom, umożliwiać je, informatyka wydaje się hamulcowym, który wiecznie ma wymówki. Alternatywy jednak nie ma. Postęp w dziedzinie szybkości dostosowania biznesu do zmian może zdarzyć się tylko dzięki informatyce. Dopóki nie zdarzy się przełom, dopóty każda zmiana w biznesie będzie wymagać arkusza kalkulacyjnego lub bazy tworzonej naprędce w Accessie. Wiele firm funkcjonuje sprawnie właśnie dzięki takim rozwiązaniom, a nie aplikacjom ERP.

Czy to się kiedyś skończy? SAP twierdzi, że tak. SAP Polska zorganizował w tym roku pierwszy w swojej historii Zlot Technologiczny - konferencję omawiającą techniczne aspekty jego aplikacji biznesowych. Podczas imprezy SAP przekonywał, że system ERP niekoniecznie oznacza tworzenie rozwiązań monolitycznych i mało elastycznych. Początkowe niedowierzanie ustępowało z biegiem czasu zainteresowaniu i podziwowi dla wizji. Było naprawdę ciekawie.

SAP GUI, PDF albo Office

Nawet przedstawiciele SAP przyznają, że interfejs SAP GUI jest rozwiązaniem skomplikowanym. Ma olbrzymie możliwości, pozwala na dostęp do bardzo wysublimowanych możliwości R/3, ale ich realizacja praktyczna jest często bardzo trudna. Z tego powodu SAP pracuje obecnie nad projektem o kodowej nazwie Muse. W jego ramach tworzony jest zupełnie nowy interfejs użytkownika, o trochę innej filozofii i zupełnie innym wyglądzie, niż SAP GUI. Niestety, niewiele konkretnych informacji można było uzyskać o szczegółach tego rozwiązania.

Ważne jest co innego - wraz z wprowadzeniem NetWeaver realne stało się opracowanie alternatywnych interfejsów, które będą mogły usprawniać pracę użytkowników. Jedno z alternatywnych rozwiązań wykorzystuje pliki PDF i Adobe Forms. Owe interaktywne PDF-y to tak naprawdę 2 pliki. Plik PDF opisuje wygląd, a towarzyszący mu plik XML zawiera dane. Ma ono zastąpić Smart Forms dostępne w poprzednich wersjach rozwiązań SAP. Wykorzystując platformę Adobe Document Service (ADS) i Adobe LiveCycle Designer, można zbudować formularze interaktywne - i to stosując albo Javę (i NetWeaver Developer Studio), albo ABAP Workbench.

Użytkownik będzie pracował z formularzem PDF, czyli PDF jest de facto formatką do wprowadzania danych do systemu SAP. Proces tworzenia takiego formularza składa się z kilku etapów. Najpierw aplikacja biznesowa przekazuje do PPF (warstwa pośrednia) polecenie "generowania". Następnie PPF odbiera początkowe dane w postaci XML i wzorzec interaktywnego formularza. Później PPF przekazuje do usługi ADS polecenie utworzenia danego pliku PDF. Następnie użytkownik pracuje z dokumentem PDF, wprowadzając dane w formularzu i tym samym modyfikując zawartość skojarzonego z nim pliku XML. Zwykle formularz PDF zawiera przycisk "wyślij", który powoduje przesłanie informacji do ADS i potem Net-Weaver i ERP.

Cała komunikacja ze stosem NetWeaver odbywa się za pośrednictwem usług Web, a więc asynchronicznie i zgodnie z założeniem "luźnych powiązań". Jeśli Adobe Reader może służyć jako terminal do wypełniania danych w SAP, można pracować zarówno online, jak i offline. Poza tym PDF może zawierać podpis cyfrowy oraz mechanizmy DRM ograniczające zakres tego, co można zrobić z takim dokumentem.

Trochę inaczej działa rozwiązanie wykorzystujące Microsoft Office 2003 (projekt Mendocino, oficjalna nazwa Duet). Tu głównym założeniem było sprawienie, by jak największa liczba pracowników była w stanie bezpośrednio pracować z aplikacjami SAP, bez konieczności szukania pomocy u odpowiedniego "specjalisty".

Duet wykorzystuje koncepcję Smart Documents, zgodnie z którą do dokumentu Worda czy Excela dodawane są możliwości wykonania pewnych operacji logicznych (zwykle jako opcje w oknie Action Pane). Pierwsze zastosowanie takich dokumentów może być podobne do Adobe Forms - można tworzyć dokumenty offline, wysyłać dane do systemu itp. Do programowania takich dokumentów wykorzystywane jest Visual Studio Tools For Office 2005 - ale tak naprawdę sprowadza się to do wywołania odpowiedniej usługi Web z repozytorium NetWeaver.

Jednak zadaniem Duet nie jest duplikowanie funkcjonalności SAP GUI. Przykładowo, jeżeli zostanie przekroczony budżet, menedżer ma dostać prosty list, w którego treści zobaczy swoją rezerwę i będzie miał możliwość przesunięcia środków. Operację taką będzie mógł wykonać z poziomu Outlooka, bez uruchamiania SAP GUI i szukania, gdzie taką operację można wykonać.

Innym przykładem może być uproszczony formularz rejestracji faktury czy zamówienia - taki, który obsłuży 95% przypadków, ale przy tym jego wprowadzanie nie będzie wymagało od użytkownika dużej wiedzy. Oczywiście - do obsługi niestandardowych procesów można użyć SAP GUI (czy w przyszłości Muse). Dostępny jest także mechanizm pozwalający obok spotkań czy zadań w Outlook rejestrować odpowiednie informacje związane z zarządzaniem czasem, co może być ważne dla konsultantów, serwisantów, prawników itp.

Duet może służyć jako interfejs do zlecania systemowi ERP określonych operacji, np. wygenerowania raportu analitycznego. Wygenerowany raport może zostać wysłany tą samą drogą, którą wysłano zlecenie, a więc np. jako załącznik lub łącze w wiadomości e-mail. Wdrożenie intefejsów Duet przyniesie dobre efekty w firmie o ustabilizowanych procesach - tego rozwiązania nie da się po prostu zainstalować. Natomiast po jego uruchomieniu, duża część pracy zostanie przesunięta od menedżerów na pracowników "operacyjnych".

SAP zamierza dostarczyć dużą liczbę gotowych rozwiązań obsługujących różne aspekty systemu ERP z poziomu Duet lub Adobe Forms. Moduł Smart Forms prawdopodobnie nie będzie już rozwijany.

Wyprawa do hurtowni

SAP NW-BW to rozwiązanie oparte na serwerze aplikacyjnym, co ma doniosłe konsekwencje. Baza danych służy tylko do przechowywania informacji. Cała logika biznesowa, procesy ETL itp. są wykonywane przy użyciu motoru SAP. Wadą takiej architektury jest rezygnacja z wykorzystania gotowych, wydajnych funkcjonalności analitycznych wbudowanych w serwery baz danych, co przekłada się na spore wymagania sprzętowe dla serwera aplikacyjnego. Zaletą takiego rozwiązania jest natomiast korzystanie z tej samej logiki, tych samych procedur itp. co przy normalnej pracy z transakcyjnym systemem MySAP. Hurtownia SAP NW-BW jest po prostu specyficznym zastosowaniem kodu ABAP.

Wbrew pozorom takie rozwiązanie można również całkiem nieźle skalować. SAP kupił niedawno rozwiązanie, które pozwala mu na uruchamianie aplikacji NetWeaver jako środowiska grid. SAP BI Accelerator to zestaw serwerów blade, które razem wykonują obliczenia analityczne (w dużym skrócie: odpowiadają za wyszukiwanie i klasyfikację). Przedstawiciele SAP twierdzą, że to rozwiązanie zapewnia "stabilny czas odpowiedzi" i w zasadzie (z uwagi na przyjętą strukturę obliczeń w hurtowni danych) może być dostosowane do dowolnego obciążenia/wolumenu danych - po prostu dokładane są kolejne serwery.

Hurtownia SAP składa się z dwóch elementów: hurtowni, w sensie medium przechowującego dane, oraz modułu analitycznego obsługującego agregaty, mającego własną pamięć podręczną. Co ciekawe, jest ona połączona bezpośrednio z modułem planistycznym/budżetowaniem, który może wpływać na dane w hurtowni. Dotychczas był to stos ABAP-owy, a obecnie do budowy rozwiązań można wykorzystać elementy Javy.

SAP NW-BW może korzystać z dowolnego źródła danych i nie ma w tym krztyny przesady. Może to być moduł SAP, usługa NetWeaver BI itp. Wraz z wprowadzeniem SAP XI firma przemodelowała mechanizmy integracyjne, co pozwala na uzyskanie funkcjonalności brokera komunikacyjnego przy zasilaniu i integracji różnych systemów. W ramach zasilania można wykonywać proste transformacje danych, a także użyć tego mechanizmu do przesyłania danych pomiędzy obiektami.

Kostki InfoCube (struktura wielowymiarowa OLAP) nie mogą mieć kilku tabel faktów, można za to łączyć (analogicznie jak to robi operator JOIN w SQL) różne kostki, tworząc modele "ad hoc" podczas analizy. W ten sposób część operacji nie wymaga zmiany w modelu hurtowni. Warto dodać, że SAP odchodzi od tworzenia raportów w poszczególnych modułach ERP - wszystkie mają być generowane za pośrednictwem hurtowni. Częścią hurtowni jest także portal przeznaczony do gromadzenia linków do raportów, dokumentów itp.

Do projektowania i analizy można wykorzystać wiele narzędzi. Największe możliwości daje oczywiście SAP GUI, ale dostępny jest także moduł BEx Query Designer przeznaczony do budowy kwerend. Zintegrowany z Excelem BEx Analyzer służy z kolei do definiowania formy graficznej raportom opierającym się na danych pochodzących z kwerend. Równolegle SAP dostarcza wyspecjalizowane narzędzie do budowy aplikacji analitycznych dostępnych za pośrednictwem przeglądarki. Nie jest to skomplikowany pakiet dla programisty, a raczej narzędzie projektanta pozwalające umieścić wyniki analiz na stronie portalu.

SOA/ESB w grupie Energa S.A.

Rewelacyjną prezentację poprowadził na Zlocie Krzysztof Kardaś, członek zarządu Prokom Software. Przedstawił on działające m.in. w Energa SA rozwiązanie wykorzystujące "szynę" integracyjną do wymiany danych pomiędzy wieloma systemami wspierającymi działanie przedsiębiorstwa (np. finansowymi czy rozliczeniowymi). Założenie było takie, że wszystkie jednostki organizacyjne udostępnią określone serwisy, które będą generowały i przyjmowały standardowe komunikaty SOA. Szyna pośrednicząca w komunikacji "wie" dodatkowo, w którym miejscu zdefiniowane są dane usługi, ponieważ w jej skład wchodzi serwer UDDI. Przy konstrukcji komunikacji zastosowano standardy wypracowane w branży energetycznej, co ułatwiło definiowanie struktury dokumentów wymienianych w ramach architektury SOA.

Co ciekawe, architektura SOA/ESB pozwala w elegancki sposób "czyścić" dane na etapie przesyłania informacji pomiędzy systemami. W warstwie ESB działa komponent nasłuchujący, który sprawdza, czy komunikat wysłany do szyny ma prawidłowe dane o kliencie i uzupełnia je, jeśli są niekompletne. Okazało się też, że kolejka komunikatów pozwala w naturalny sposób rozkładać obciążenie w czasie. Komunikat wpływający do ESB może być routowany do docelowego systemu, ale także do hurtowni. W ten sposób zamiast jednego dużego wsadu mamy dużo "małych" porcji informacji. Jeżeli docelowy system lub hurtownia nie jest w stanie przetworzyć takiego obciążenia, to paczka po prostu czeka w kolejce. Realne czasy opóźnień wynoszą ok. 5 s. Jeśli system trzeba okresowo wyłączyć, w szynie można rozgłosić informację, że zablokowano w nim odbieranie komunikatów.

Z prezentacji wynikało, że architektura SOA/ESB i model EDA (Event Driven Architecture) świetnie ze sobą współgrają. Z punktu widzenia orkiestracji SOA i EDA to prawie to samo - różnica leży w sposobie opisu procesu: EDA to głównie publikacja/subskrypcja, a SOA - model żądanie/odpowiedź.

Krok po kroku

Platformę NetWeaver SAP wprowadził na rynek w 2004 r. Początkowo był to po prostu alternatywny mechanizm dostępu do pewnej funkcjonalności R/3 czy mySAP. Część operacji zamiast wywołać kod ABAP, mogła być wykonana za pośrednictwem wywołania odpowiedniej usługi Web. Oznaczało to, że rozwiązanie mogło powstać częściowo w Javie czy .Net. Z czasem pewne elementy wewnątrz systemu mySAP również zostały połączone przy wykorzystaniu tego mechanizmu. Obecnie NetWeaver jest środowiskiem, dla którego tworzone są nowe rozwiązania SAP. Składa się ono z ok. 500 usług biznesowych obejmujących dużą część usług przeznaczonych zarówno do części operacyjnej systemu, jak i części analitycznej (hurtownia danych, kostki OLAP, portale).

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200