Pierwsze wdrożenia komercyjne

Prekursorem w implementowaniu takiej technologii był operator NTT DoCoMo, który już w 2003 r. wprowadził na japońskim rynku szerokopasmowe usługi dostępowe z obsługą kanałów HSDPA i wykorzystaniem terminali dostarczanych przez Fujitsu, Mitsubishi, Motorola Japan, NEC, Panasonic i Sharp. Jednakże pierwszą mobilną sieć według specyfikacji UMTS/HSDPA udostępnił komercyjnie (2005 r.) operator Cingular Wireless w trzech amerykańskich metropoliach, przy czym w Dallas/Fort Worth rozwiązanie sprzętowe dostarczył Ericsson, a w Seattle i Phoenix - Lucent. Początkowo klienci Cingular Wireless standardowo dysponowali transmisją pakietową o szybkości 400-700 kb/s (abonament 60 USD), a jedynie niektórzy z nich uzyskiwali szybkość pojedynczych Mb/s. Cingular już poinformował, że od 1 grudnia 2005 r. rozpoczyna instalowanie systemu UMTS z rozszerzeniem HSDPA na osiemnastu innych rynkach mobilnych.

1 listopada 2005 r. brytyjski operator O2 i Manx Telecom (spółka zależna od O2) wspólnie z Lucent Technologies uruchomili pierwszą w Europie komercyjną sieć HSDPA na Wyspie Man. Sieć oparta na kompleksowym rozwiązaniu UMTS/HSDPA oraz IMS Lucenta (IP Multimedia Subsystem) obejmuje swym zasięgiem całą wyspę za pomocą 30 stacji bazowych, a każda z nich obsługuje ruch sieciowy o przepływności do 8 Mb/s podzielonej na 70 użytkowników. Sieć zapewnia transfery na poziomie 1,4 Mb/s, z przewidywanym ich rozszerzeniem do 10 Mb/s (2008 r.). Na korzystanie z walorów nowej technologii pozwala karta Sierra Wireless AirCard 850, instalowana w komputerach klasy PC, a dedykowane dla HSDPA telefony mają pojawić się na rynku w bieżącym roku.

Podczas chińskiego PT EXPO Comm w Pekinie (26-30 października 2004 r.) Ericsson po raz pierwszy zademonstrował szerokopasmowy dostęp do Internetu z możliwością strumieniowania danych poprzez kanały HSDPA w sieci WCDMA (4,9 Mb/s). W ubiegłym roku Ericsson przeprowadził testy eksploatacyjne z udziałem wielu klientów, a w ostatnim kwartale 2005 r. firma miała rozpocząć pierwsze instalacje komercyjne. Jednym z tych operatorów jest izraelski Partner, który zamierza udostępniać w tej technologii usługę Mobile Triple Play, czyli dostęp z telefonu komórkowego do szerokopasmowego Internetu oraz TV.

U Siemensa większość stacji bazowych UMTS jest już gotowa do natychmiastowego instalowania szybkich kanałów HSDPA, a samo wdrożenie ma odbywać się jedynie przez wgranie nowego oprogramowania, bez żadnych zmian sprzętowych. Koncern zdaje sobie sprawę, że ramy czasowe wprowadzenia technologii HSDPA do sieci komercyjnych są niezwykle krótkie, bo pierwsi klienci największych operatorów już chcą korzystać z dobrodziejstw tej technologii. Poprzez instalację tego firmowego sprzętu jest możliwe podniesienie przepływności w sieci realnej do kilku Mb/s.

Alcatel współpracując z koncernem Fujitsu zapowiedział komercyjne wdrażanie technologii HSDPA w 2006 r., korzystając z bogatych doświadczeń swego japońskiego partnera. Alcatel już zademonstrował we Francji pokazowy system HSDPA dostosowany do europejskich wymagań UMTS, podczas gdy kompleksowe oprogramowanie systemu jest testowane w sieci NTT DoCoMo, z wykorzystaniem firmowej architektury Alcatel EvoliumT. Europejskiej odsłony HSDPA firma zamierza dokonać u austriackiego operatora tele.ring, gdzie przeprowadzono testy laboratoryjne z przepływnością 1,8 Mb/s, a w drugiej połowie 2005 r. uruchomiono fazę testów terenowych w rejonie Wiednia. Jeżeli program testowy zostanie oceniony pomyślnie, tele.ring komercyjnie udostępni usługi 3,5G w pierwszej połowie 2006 r. i będzie wtedy dysponował wielostandardową siecią z usługami GSM, GPRS, EDGE, UMTS i HSDPA za pośrednictwem rzeczywiście jednolitej infrastruktury sieciowej.

Co z wdrażaniem UMTS w Polsce?

Usługi sieci 3G w Polsce trudno nazwać powszechnymi, gdyż ogólna liczba ich użytkowników sięga dopiero około 100 tys. (w Europie 14 mln), a według IDC Poland dopiero pod koniec 2006 r. ma ona wzrosnąć o 50%. W drugiej połowie tego roku trzech działających w Polsce operatorów UMTS (3G) zasili czwarty podmiot operatorski P4 - czyli dawna Netia Mobile - co powinno ożywić ten segment rynku komórkowego. Dotychczasowi operatorzy niemal wyłącznie skoncentrowali się na transmisji danych, realizowanej za pomocą kart sieciowych instalowanych w notebookach, mniej uwagi zwracając na wideorozmowy prowadzone online z telefonów 3G.

Większe nadzieje na rozwój tego segmentu należy wiązać dopiero z rokiem przyszłym, gdyż zgodnie z uzyskanymi koncesjami operatorzy UMTS muszą wtedy objąć zasięgiem swych sieci nie mniej niż 20% mieszkańców kraju. Głównie zlokalizowanych w największych aglomeracjach, chociaż kluczem do upowszechniania usług komórkowych (GPRS, EDGE, UMTS, HSDPA) będzie dopiero dostęp szerokopasmowy na obszarach podmiejskich. Zmiany w tym segmencie komunikacji dokonują się jednak nadzwyczaj szybko, a od 2006 r. do zaoferowania technologii HSDPA w swych sieciach powoli przymierzają się krajowi operatorzy.

Jako terminale HSDPA w krajowych sieciach 3,5 G są przewidywane na razie jedynie produkty komputerowe (notebooki bez telefonów 3,5G) z odpowiednimi modemami radiowymi. Polkomtel już podjął decyzję o zakupie trzech typów takich kart z oferty Option (GlobeTrotter 3G/EDGE HSDPA-Ready, GlobeTrotter EDGE i GlobeTrotter 3G QUAD) przeznaczonych także dla HSDPA. Według dostawcy Option, zakup ten pozwoli w 2006 r. rozpocząć realizację pierwszej fazy transmisji danych na poziomie 1,8 Mb/s, natomiast możliwości sprzętu są wyższe i będą przydatne w następnych latach. Podobne karty modemowe Option obsługujące HSDPA są też w ofercie operatorów sieci Era i Orange.

Nadal brak telefonów 3,5G

Pierwszy prototyp telefonu UMTS obsługującego technologię HSDPA przedstawił Samsung na początku stycznia podczas targów elektroniki użytkowej CES 2006 (International Consumer Electronics Show) w Las Vegas. Ma on być komercyjnie dostępny od połowy 2006 r., gdyż nadal trwają prace nad oprogramowaniem zarządzającym. Według Vodafone (dla którego telefon jest przygotowywany) ma on obsługiwać przepływności do 1,6 Mb/s, szacowane przez operatora jako szczytowe na potrzeby abonenckie. Operator zakłada, że przepływności dedykowane pojedynczym odbiorcom mogą wynieść jedynie 425 kb/s, a dopiero w przyszłości system HSDPA będzie umożliwiał osiąganie transmisji dochodzących do 7 Mb/s.

Jest oczywiste, że nad telefonami 3,5G pracują również inni producenci komórek (Nokia, Motorola, Sony Ericsson), chociaż brak firmowych potwierdzeń, czy ich prototypy pojawią się już w pierwszej połowie 2006 r. Całkowity brak na rynku telefonów komórkowych 3,5G hamuje gwałtowny rozwój tej technologii, a dopiero seryjna produkcja sygnowana na koniec tego roku ma doprowadzić do boomu w tym segmencie komunikacji. Pod warunkiem, że równolegle rozwinie się interesująca oferta dostawców treści, której realizacja będzie wymagać szybkich kanałów dosyłowych. I na to od lat czekają użytkownicy szerokopasmowego dostępu komórkowego.