Prawo a IT w energetyce
- Grzegorz Antonowicz,
- 29.05.2009
Współdzielenie systemów informatycznych przez przedsiębiorstwa energetyczne po dniu 1 lipca 2007 r.
W związku z wejściem w życie przepisów Prawa Energetycznego, implementujących unijny obowiązek unbundlingu, doszło w Polsce do prawnego wydzielenia z dotychczasowych struktur przedsiębiorstw energetycznych ich części obejmującej działalność dystrybucyjną. W każdym przypadku proces ten wiązał się z koniecznością rozdzielenia majątku posiadanego w ramach jednego podmiotu poprzez wydzielenie do odrębnej spółki tych składników przedsiębiorstwa, które służyły wykonywaniu działalności dystrybucyjnej. Obejmowało to również obszar IT. Należało rozdzielić i dostosować oprogramowanie wykorzystywane dotychczas do obsługi jednego podmiotu do potrzeb dwóch niezależnych prawnie przedsiębiorców.
Zobacz również:
- Rząd Ghany pracuje nad regulacjami dotyczącymi AI
- Europejska Rada Ochrony Danych powołuje grupę ds. ChatGPT
- 9 cech wielkich liderów IT
Trzeba tu podkreślić, że "system informatyczny", choć tworzy pewną funkcjonalną całość, to jednak składa się z elementów podlegających odmiennym regulacjom prawnym, tak jak platforma sprzętowa będąca przedmiotem własności (prawo cywilne), czy poszczególne rodzaje oprogramowania, do których przysługują różne uprawnienia licencyjne (prawo autorskie). Zatem wszelkie czynności prawne, których przedmiotem był szeroko rozumiany system informatyczny, powinny były uwzględniać te odmienności jego składników i ich specyfikę prawną. W przeciwnym wypadku mogło dojść do swoistego "rozczłonkowania" systemu informatycznego i powstania sytuacji, w której prawa do poszczególnych jego elementów przysługują różnym podmiotom.
Z obserwacji sposobów i skutków przeprowadzania unbundlingu wynika, że w większości procesów przekształceniowych nie brano pod uwagę w wystarczającym stopniu kwestii związanych z płaszczyzną IT, a w szczególności wpływu dokonywanych przekształceń własnościowych na prawne aspekty funkcjonowania systemów informatycznych. W związku z tym obecnie korzystanie bądź współkorzystanie z systemów informatycznych przez przedsiębiorstwa energetyczne jest raczej niezamierzoną wypadkową kształtu dotychczasowych rozwiązań informatycznych i przyjętego sposobu przeprowadzenia unbundlingu niż efektem przemyślanego i zaplanowanego procesu. Niejednokrotnie też, po przeprowadzeniu przekształcenia, utrzymana została sytuacja, w której - bez przeprowadzenia analizy dopuszczalności takiego rozwiązania - z tego samego systemu informatycznego w dotychczasowy sposób korzystają zarówno "były właściciel", jak i wydzielony OSD.
Modelowo przeprowadzone przekształcenie własnościowe powinno doprowadzić do sytuacji, w której od strony prawnej i organizacyjnej: bądź (1) wszystkie elementy systemu informatycznego (platforma sprzętowa i uprawnienia do każdego oprogramowania wchodzącego w skład systemu) zostały w całości przeniesione do nowego podmiotu, bądź (2) w całości zrezygnowano z ich transferu, bądź (3) nastąpił podział dotychczasowego sytemu na dwie funkcjonalnie niezależne części, bądź też (4) powstała zaplanowana współwłasność określonych elementów systemu. Tymczasem w rzeczywistości w wielu przypadkach powstały sytuacje, w których albo nie doszło do skutecznego przeniesienia części składników systemu informatycznego na wydzielany podmiot, albo też powstała przypadkowa współwłasność niektórych jego elementów.