Sądząc po liczbie zwiedzających poszczególne stoiska, na targach CeBIT '94 największym hitem był Power Macintosh. Właściwie nie było szans nie tylko na porozmawanie z kimkolwiek w stoisku, ale także na dopchanie się do tych nowych komputerów.

Projektowanie zupełnie nowego komputera nie jest zajęciem na wolne popołudnia. Wymaga wielu lat pracy dużych zespołów ludzi. O tym jak duży jest to wysiłek niech świadczy informacja, że system operacyjny Windows NT wykonywał zespół ok. 100 osób w ciągu 4 lat. Jeżeli więc projektuje się nowy komputer, z zupełnie nowym procesorem, do którego potrzebny jest kompletnie nowy system operacyjny, to można oczekiwać, że wysiłek będzie równie duży.

Jeżeli jeszcze nowy komputer ma działać zupełnie tak samo jak produkty wytwarzane od lat, które już zostały dostatecznie poprawione i dopieszczone nie tylko przez producenta, ale także przez rzesze anonimowych użytkowników, potrafiących doskonale omijać błędy i niedoróbki systemu - wysiłek musi być znacznie większy. Tymczasem komputery Power Macintosh pojawiły się w ciągu ok. roku od wyprodukowania procesora PowerPC 601, które stanowią ich jednostkę napędową i wcale nie wyglądają najlepiej. Przytoczmy może garść faktów:

W Hanowerze na stoisku Apple pokazano trzy nowe modele Power Macintosh 6100/60, 7100/66 i 8100/80. Istnieją także multimedialne odmiany tych komputerów o oznaczeniu AV, ale nie będę się tu nimi zajmował (druga liczba w oznaczeniu komputera odpowiada szybkości procesora w MHz).

Wszystkie komputery są wyposażone w pamięć 8 MB wlutowaną w płytę główną. Rozszerzenia pamięci realizuje się przy użyciu modułów SIMM 72-szpilkowych, dołączanych parami. (procesor PowerPC ma szynę 64-bitową, zaś taki SIMM zawiera tylko 32 bitowe złącza do transmisji danych). Tak więc model 6100 może miec pamięć rozszerzoną do 72 MB (zakładając, że dostępne są moduły SIMM o pojemności 32 MB); model 7100 - do 136 MB, zaś model 8100 - do 264 MB. Wewnętrzny bufor 32 kB (cache) procesora pozwala na stosowanie "wolnych" pamięci 80 ns; szybsze i droższe pamięci 60 i 70 ns nie poprawiają bowiem szybkości.

Modele 7100 i 8100 mogą być wyposażone w szybki bufor pamięci o pojemności odpowiednio 256 i 512 kB. Pozwala on na osiągnięcie szybkości przesyłania danych między RAM a procesorem równej ok. 200 MB/s (wewnętrzny bufor ma szybkość ok. 640 MB/s).

Podobnie jak inne modele komputerów Macintosh, wszystkie urządzenia pamięciowe łączy się przez szynę SCSI, o szybkości przesyłania do 5 MB/s, zgodną z protokołem SCSI-2, ale nie zgodną ani z FastSCSI ani z WideSCSI.

Wszystkie wewnętrzne transmisje danych od pamięci do kontrolera SCSI, łącza szeregowego, karty Ethernet czy karty dźwiękowej odbywają się za pośrednictwem szybkiego kontrolera bezpośredniego dostepu do pamięci (DMA), nie angażując procesora. Pozwala to prawie na jednoczesną pracę wielu urządzeń SCSI.

Komputery Power Macintosh wyposażone są na razie w szynę NuBus. Umożliwia to dołączanie istniejących kart rozszerzeń (np. grafika o wysokiej rozdzielczości). Jak pokazały testy dostępnych kart, wymaga to jednak zainstalowania nowych sterowników lub zmiany zawartości ROM-u karty w celu przystosowania ich do procesora PowerPC. Apple przewiduje kompletne przejście na szybką szynę PCI w nowych modelach komputerów; nie nastąpi to jednak wcześniej niż w ciągu ok. roku.

Power Macintosh 6100 jest wyposażony standardowo w dysk 160 MB; model 7100 ma dysk 250 MB zaś model 8100 dysk 500 MB. Modele multimedialne AV mają dysk wiekszy (odpowiednio: 250 MB, 500 MB, 1 GB).

Grafika w modelu 6100 jest wbudowana w płytę główną komputera i polega na wykorzystaniu standardowej pamieci RAM do zapamiętania obrazu ekranowego. Obsługuje monitory od 12-14" przy maks. 32 tys. kolorów lub większe monitory przy 256 kolorach. Wymaga to poświęcenia maks. 0,6 MB pamięci na obraz ekranu. Taki sposób realizacji grafiki wpływa jednak znacznie na szybkość wykonywania operacji przez procesor główny, gdyż ok. połowy użytecznego pasma przesyłania z pamięci (co drugi cykl pamięciowy) jest zajęte przez system wyświetlania. W modelach 7100 i 8100 oraz AV korzysta się z karty graficznej o większej liczbie kolorów (24 bity na kolor).

Możliwości rozszerzeń sprzętowych są zbliżone do oferowanych przez równoważne modele Macintosh Centris i Quadra. Na przykład w modelu 8100 można zainstalować typowy dysk 1 GB o wysokości 1", ale nie da się tego zrobić w modelach 6100 i 7100, gdyż przewidziano w nich miejsce o wysokości tylko 2/3".

Szybki procesor, wolny komputer

Procesor PowerPC jest istotnie szybki - ale nie w komputerze Power Macintosh. Pierwszy i zasadniczy powód to ten, że na razie nie ma oprogramowania wykorzystującego wszystkie możliwości procesora. Dotyczy to zwłaszcza samego systemu operacyjnego. System 7.1.2 jest bowiem nieznaczną przeróbką istniejącego systemu. Zamiast przepisać cały System 7 na kod procesora PowerPC, firma Apple umieściła w pamięci ROM emulator kodu procesorów 680X0, przetwarzający na bieżąco kod aplikacji na kody nowego procesora. Nie zrealizowano jednak w nim emulacji odwołań do procesora zmiennoprzecinkowego FPU ani procesora zarządzania pamięcią MMU. W efekcie na nowych komputerach nie można uruchamiać programów korzystających z operacji zmiennoprzecinkowych lub zapisujących bezpośrednio do pamięci. Jeżeli nawet bezpośredni zapis do pamięci jest rzadkością, to programy obliczeń naukowych i technicznych korzystają z zasady z obecności procesora zmiennoprzecinkowego. Nie można także korzystać z programów wymagających obecności procesora sygnałowego DSP, który nie jest przewidziany w wyposażeniu komputerów Power Macintosh. Wszystkie jego funkcje przejmie procesor PowerPC, ale będzie to możliwe dopiero wtedy, gdy dostępne będą wersje oprogramowania na ten procesor.

W nowym systemie operacyjnym nie zrealizowano także rozszerzeń sieciowych systemu PowerTalk (dostępnych w System 7 Pro) ani od dawna oczekiwanych rozszerzeń graficznych i typograficznych QuickDraw GX.

Szybkość wykonywania aplikacji napisanych w kodzie 680x0 jest zbliżona do średniej klasy modeli klasycznego Macintosha Centris lub Quadra z procesorem 68040, szybkość operacji graficznych także nie przewyższa uzyskiwanych na nich szybkości. Szybkość wykonywania aplikacji napisanych w kodzie PowerPC jest dużo większa; dotyczy to zwłaszcza aplikacji korzystających z operacji zmiennoprzecinkowych.

Silny konkurent, daleka droga

Jak wynika z tego pobieżnego przeglądu właściwości komputerów Power Macintosh, daleka jeszcze droga przed jego producentem i twórcami oprogramowania nim wykorzysta się w pełni możliwości procesora PowerPC. Im szybciej system operacyjny komputera stanie się w pełni zgodny z kodem procesora, tym większa szansa, że będą pojawiać się nowe aplikacje wykorzystujące jego właściwości. Tymczasem jednak odnosi się wrażenie, że są to modele przejściowe, którymi chce się zachęcić nabywców do pozostania przy Macintoshu.

W międzyczasie wyrosła bowiem silna konkurencja w postaci procesora Pentium, który w wersji 100 MHz bije PowerPC w każdej dziedzinie, za wyjątkiem ceny. Macintosh od dawna był ulubionym narzędziem grafików i specjalsitów od DTP. Jednak większość takich aplikacji jest już dostępna w środowisku Windows, może się więc okazać, że czynnikiem decydującym o przechodzeniu na nową platformę sprzętową będzie cena. Jeżeli Intel obniży znacznie ceny procesorów z potrajaniem częstotliwości IntelDX4 lub Pentium 100 MHz, ceny komputerów PC staną się czynnikiem decydującym w większym stopniu niż wierność przyzwyczajeniom. Zresztą nowi nabywcy będą wybierać komputer posługując się częściej kryteriami obiektywnej użyteczności i dostępności potrzebnych im

programów, niż zgodnością z jakimikolwiek standardami.