Potrzebne i wizje, i czyny

Fundusze strukturalne mogą stać się znaczącym stymulatorem rozwoju cywilizacyjnego naszego kraju. Mogą dać szansę realizacji wielu ważnych przedsięwzięć związanych z wykorzystaniem technik informacyjnych. Pod warunkiem że będziemy dokładnie wiedzieli, na co je przeznaczyć i jak się o nie starać.

Fundusze strukturalne mogą stać się znaczącym stymulatorem rozwoju cywilizacyjnego naszego kraju. Mogą dać szansę realizacji wielu ważnych przedsięwzięć związanych z wykorzystaniem technik informacyjnych. Pod warunkiem że będziemy dokładnie wiedzieli, na co je przeznaczyć i jak się o nie starać.

Niebawem Polska stanie przed dużą szansą, którą, miejmy nadzieję, będzie potrafiła wykorzystać jak najlepiej. Zadeklarowane przez Komisję Europejską środki finansowe przeznaczone na rozwój Polski być może staną się silnym bodźcem prorozwojowym. Być może... Istnieje bowiem również duża obawa, że znaczna ich część może wrócić do budżetu Wspólnoty. Im lepiej będziemy przygotowani do ich wykorzystania, tym więcej pozostających do naszej dyspozycji środków będziemy w stanie wykorzystać.

Unijna pomoc trafi do Polski z różnym przeznaczeniem - jej część ma wspierać Rozwój Społeczeństwa Informacyjnego. Ta najbardziej interesująca nas część finansowania strukturalnego (FS) nie wygląda, w porównaniu z innymi priorytetami rozwoju, zbyt imponująco. Na nowe technologie, będące motorem rozwoju gospodarczego, pomimo uznania rozwoju społeczeństwa informacyjnego za priorytet horyzontalny, Polska otrzyma raczej niewiele. Tym bardziej ważne jest więc, by jak najlepiej te fundusze zagospodarować. W przeciwnym razie może się zdarzyć, że nawet ta niewielka alokacja nie zostanie w pełni wykorzystana.

Jak tę pomoc wykorzystać efektywnie, z pożytkiem dla podatników, administracji i firm informatycznych? Recept gotowych nie ma. Spróbujmy jednak pokusić się o podanie kilku racjonalnych zaleceń.

Gdzie szukać funduszy strukturalnych?

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR)

W ramach ZPORR pojawia się działanie pn. Infrastruktura Społeczeństwa Informacyjnego. Program jest nadzorowany przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (MGPiPS), przy czym wyboru projektów będą dokonywać samorządy województw - ZPORR jest bowiem instrumentem wspierającym politykę regionalną. Działanie 1.5 obejmuje:

  • budowę i rozbudowę lokalnych lub regionalnych szeroko-pasmowych oraz bezpiecznych sieci, współdziałających ze szkieletowymi sieciami regionalnymi lub krajowymi;
  • budowę, modernizację lub wyposażenie inwestycyjne centrów zarządzania sieciami;
  • budowę i wdrażanie platform elektronicznych dla zintegrowanego systemu wspomagania zarządzania;
  • projekty związane z przygotowaniem jednostek administracji samorządowej do elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz rozwoju elektronicznych usług dla ludności;
  • tworzenie lokalnych publicznych punktów dostępu do Internetu;
  • budowę i rozbudowę lokalnych lub regionalnych bezpiecznych systemów transmisji danych pomiędzy instytucjami użyteczności publicznej, administracji samorządowej oraz podległych im placówek publicznych.
Sektorowy Program Operacyjny - Wzrost Konkurencyjności Gospodarki (SPO - WKG)

Programem zarządza Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. W wyborze projektów z zakresu SI uczestniczą MGPiPS oraz Ministerstwo Nauki i Informatyzacji (MNiI). Program dotyczy działań pod nazwą Rozwój systemu dostępu przedsiębiorców i obywateli do informacji i usług publicznych online. Beneficjentami programu mogą być administracja centralna oraz jej jednostki organizacyjne.

Sektorowy Program Operacyjny - Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO - RZL)

Programem zarządza Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. W wyborze projektów z zakresu SI uczestniczą trzy ministerstwa: MGPiPS, Ministerstwo Nauki i Informatyzacji oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. W programie preferowane są projekty związane z rozwiązaniami e-learningowymi, szerokopasmowym dostępem do Internetu dla szkół wyższych publicznych i prywatnych, infrastruktury informatycznej uczelni oraz instrumentów technologicznych wspierających działanie instytucji rynku pracy. Beneficjentami programu mogą zostać publiczne i niepubliczne szkoły wyższe, ośrodki kształcenia ustawicznego oraz instytucje rynku pracy. Ważnymi kryteriami, które musi spełniać projekt, są: innowacyjność technologiczna i jego wartość.

Jak widać, w ramach trzech Sektorowych Programów Operacyjnych pojawiają się trzy elementy kluczowe dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego - musi istnieć infrastruktura dostępu szerokopasmowego do Internetu, szerokopasmowy dostęp ma umożliwić świadczenie usług drogą elektroniczną, a z usług tych muszą potrafić korzystać obywatele, mający wiedzę, jak posługiwać się nowoczesnymi technologiami.

Co robić? Krok po kroku

Aby powstała wizja projektu, trzeba się zastanowić nad najważniejszymi sprawami:

  • Komu i czy projekt jest potrzebny?
  • Czy dostępne technologie pozwalają na jego realizację?
  • Czy nasza organizacja jest w stanie taki projekt wykonać?
  • Czy istnieje strategia krajowa, którą można wykorzystać, czy państwo wspiera taki pomysł jak nasz?
  • Czy posiadamy wystarczające informacje, by projekt zrealizować dobrze?
  • Jak nasza organizacja jest w stanie przetworzyć biurokrację oraz język przepisów i strategii UE na konkretny projekt?
  • Czy nas stać?
  • Jakie obowiązujące prawo dotyczy naszego projektu? (Prawo telekomunikacyjne, Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną, Ustawa o informatyzacji itp., aquis communitaire).
Patrząc na powstające projekty, można odnieść wrażenie, że brakuje im przede wszystkim odpowiedzi na te właśnie pytania. Zanim projekt powstanie, trzeba wiedzieć, komu jest potrzebny, jaki jest punkt wyjścia i dokąd zmierzamy, trzeba mieć jasną wizję "po co" będzie on realizowany.

Niezwykle istotne jest to, by mieć świadomość, iż każdy projekt w trakcie jego eksploatacji generuje koszty związane z utrzymaniem, ale też przynosi mniej lub bardziej wymierne zyski - należy zatem dokonać analizy TCO (Total Cost of Ownership) i ROI (Return on Investment). Taka analiza powinna wykazać, czy warto zaangażować określone środki finansowe w przygotowywane przedsięwzięcie. Pomoże to również w doborze rozwiązania technologicznego - nie warto bowiem inwestować w rozwiązania przeskalowane na starcie czy też niepozwalające na przyszły rozwój zgodnie ze zwiększaniem się zapotrzebowania na usługę, którą dane rozwiązanie oferuje.

Potem - świadomość zasad

Projekty muszą być zgodne z zasadami wykorzystania funduszy strukturalnych.

Zasada programowania - każdy projekt musi być zgodny/wynikać ze strategii nadrzędnej: od strategii na poziomie UE, przez NPR i Sektorowe Programy Operacyjne, po strategie regionalne i lokalne. Inaczej mówiąc, można robić nie to, co jest potrzebne konkretnej jednostce, ale to, co ma znaczenie strategiczne dla regionu/gminy itp.

Zasada subsydiarności (dodatkowości) - środki z FS przeznaczone są na te działania, których sfinansowanie przez beneficjenta nie byłoby możliwe, a które to działania są istotne. Jednocześnie zasada ta daje do zrozumienia, że FS są "dodatkiem" do środków krajowych - zatem Unia nie finansuje projektów w 100%. Z praktycznego punktu widzenia nie powinny być finansowane zadania "statutowe" beneficjentów, czyli zadania wykonywane z mocy prawa.

Zasada współfinansowania - wynika z poprzedniej - każde przedsięwzięcie wymaga wkładu własnego. Trzeba najpierw zaangażować środki własne, aby potem otrzymać refinansowanie poniesionych, kwalifikowanych wydatków. Polska należy do krajów tzw. Celu I, zatem udział FS może wynosić:

a) 75% kosztu kwalifikowanego;

b) 50% kwalifikującego się kosztu - w przypadku, gdy inwestycje infrastrukturalne generują znaczący zysk netto;

c) do 35% kwalifikującego się kosztu, gdy przedsięwzięcie ma charakter komercyjny.

Niezmiernie ważne jest, by pamiętać, że refinansowanie dotyczy tylko kosztów kwalifikowanych, a nie kosztów rzeczywistych. Należy więc uważnie przejrzeć katalog kosztów w UZPORR (Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego) oraz regulacjach Komisji, by nie potraktować w sposób błędny np. podatku od towarów i usług. Generalnie wydatkiem kwalifikowanym jest wydatek faktycznie poniesiony - nie można więc skorzystać np. z kredytu kupieckiego i przy rozliczeniu przedstawić faktury z wydłużonym terminem płatności.

Fundusze monitorowane

Obsługa funduszy strukturalnych i funduszu spójności Unii Europejskiej wymaga użycia specjalnego systemu informatycznego SIMIK. Za jego pośrednictwem dokonywane są: programowanie i obsługa płatności, monitoring finansowy i rzeczowy oraz kontrola wydatkowania funduszy. Pierwszy etap budowy systemu jest finansowany ze środków PHARE. Na dalsze jego funkcjonowanie muszą znaleźć się środki w budżecie państwa. Na początek ma być uruchomiony tzw. generator wniosków, służący przyjmowaniu wniosków, a następnie oprogramowanie umożliwiające ich przetwarzanie. Do końca czerwca br. Ministerstwo Finansów zapowiada pełne wdrożenie systemu w środowisku użytkowników.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200