Do pomiaru specjalizacji danego przedsiębiorstwa zastosowano wskaźnik Góralczykowej w wersji niesymetrycznej, porządkując wiele wskaźników struktury - od największego do najmniejszego. Następnie obliczano wartość wskaźnika, korzystając z definicji:

Maksymalna wartość wskaźnika K=1 oznacza zupełnie równomierne rozłożenie sprzedaży między wszystkie obszary działalności i w praktyce nie występuje. Natomiast dla specjalizacji najwęższej, gdy cała sprzedaż koncentruje się na jednym obszarze, wskaźnik przyjmuje wartość K= 2-1/n, czyli w naszym przypadku 1,9

Specjalizacja a produktywność, modelowe przedsiębiorstwo

Rysunek 2 ilustruje wpływ specjalizacji na produktywność w wysoko produktywnych przedsiębiorstwach polskich. Cechuję się on tym, że wiele spośród przedsiębiorstw wąsko wyspecjalizowanych osiąga bardzo wysoki poziom produktywności, kilkakrotnie wyższy od przeciętnego. Widać także, że wskaźnik specjalizacji przyjmuje największe wartości w przedziale 1,6-1,9, co oznacza, że w badanej grupie występuje zawsze co najmniej pewna "progowa" specjalizacja (K= 1,6).

W grupie przedsiębiorstw średnio produktywnych nie ma zależności produktywności od specjalizacji. Ponadto można zauważyć, że występuje wśród nich znaczna liczba przedsiębiorstw nisko wyspecjalizowanych. "Progowa" wartość wskaźnika specjalizacji jest nieco niższa niż w grupie przedsiębiorstw wysoko produktywnych.

Zależność produktywności od specjalizacji wygląda zatem inaczej w przedsiębiorstwach wysoko produktywnych niż w pozostałych. Jest to różnica jakościowa i świadczy ona o tym, że czołówka firm w sektorze jest inaczej zarządzana niż przedsiębiorstwa średnio i nisko produktywne. Analizy ekonomiczne nie mogą scharakteryzować tych różnic, potrzebne są do tego badania benchmarkingowe.

Przedsiębiorstwa wysoko produktywne, w odróżnieniu od średnio produktywnych, wykazują zależność produktywności od wielkości zatrudnienia. Na rysunku 3 ilustrującym tę zależność widać wyraźnie skupienie punktów. Stanowią one pierwszy w naszych badaniach sygnał, że w omawianej grupie istnieją pewne modelowe rozwiązania organizacyjne i biznesowe. Modele takie można wykryć i opisać w badaniach taksonometrycznych.

Magia

Na zakończenie sprawdziliśmy czy w przemyśle technologii informatycznych działa magia, czyli magiczne twierdzenie Pareto. Mówi ono, że w ludzkiej działalności 80% wyników zależy od 20% przyczyn. Zatem czy 20% przedsiębiorstw z sektora osiąga 80% przychodów sektora? Odpowiedź znajduje się na wykresie na str.18, obejmującym 552 firmy, czyli wszystkie, które podały wielkość swoich przychodów (z wyjątkiem Telekomunikacji Polskiej, której należałoby się osobne badanie).

Andrzej Góralczyk , Polskie Centrum Produktywności IDG Poland