Adam Kapica, wiceprezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie ma wątpliwości, że Kompleksowy System Informatyczny ZUS nie będzie oddany w całości 1 stycznia 1999 r. ZUS musi jednak zdążyć na 1 marca 1999 r., w przeciwnym razie w kwietniu nie zaczną działać Otwarte Fundusze Emerytalne.

Przedłużająca się procedura przetargowa na zakup systemów skanowania dokumentów dla Oddziałowych Ośrodków Przetwarzania (OOP) spowoduje, że prawdopodobnie nie zostanie dotrzymany termin ich uruchomienia planowany na początek 1999 r. Do OOP mają spływać informacje od płatników ZUS, głównie w formie papierowej, na podstawie których zostaną utworzone konta indywidualne ubezpieczonych. Według nich będą rozdzielane składki. Problemem w opracowywaniu KSI ZUS jest również brak przepisów wykonawczych do podpisanej przed kilkoma tygodniami Ustawy o ubezpieczeniach zdrowotnych. Nie ma np. zdefiniowanego formatu dokumentu bankowego, formularzy rozliczeń płatników z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, jak również procentowego podziału wpłacanych kwot na poszczególne konta.

Każdemu po trochu

"Podstawowy problem przy projektowaniu naszego nowego systemu informatycznego stanowi jednak to, że będziemy musieli rozliczać nie tylko środki wewnątrz ZUS, ale także na zewnątrz, przesyłając je do Kas Chorych, Otwartych Funduszy Emerytalnych i urzędów pracy. Mamy na to, zgodnie z ustawą, trzy dni" - mówi Adam Kapica. Co miesiąc pieniądze otrzymywane od płatników będą dzielone na ok. 6 mln kont ubezpieczonych, znajdujących się w Kasach Chorych i OFE, fundusze ZUS (emerytalny, chorobowy, rentowy i wypadkowy), a także Fundusz Pracy i Gwarantowany Fundusz Świadczeń Pracowniczych. "Każdy z nich musi zostać uwzględniony w systemie i zasilany co miesiąc odpowiednio podzielonymi składkami. Z tego względu zdecydowaliśmy się na wyeliminowanie czynnika ludzkiego i zastosowanie w jego zastępstwie systemów informatycznych" - uzupełnia wiceprezes ZUS.

Przy projektowaniu KSI ZUS największy nacisk położono na dwa systemy: identyfikacji płatników i ubezpieczonych oraz rozliczeń kont i funduszy. KSI ZUS musi komunikować się z rejestrami krajowymi w Głównym Urzędzie Statystycznym, Ministerstwie Finansów oraz Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, aby za ich pomocą identyfikować płatników (NIP i REGON) i ubezpieczonych (NIP i PESEL). "Przy identyfikacji, aby wyeliminować ewentualne pomyłki, korzystamy z trzech rejestrów. W ten sposób możemy nawet skorygować błąd w formularzach napływających do nas i uniknąć nieprawidłowego przypisania środków na poszczególne konta" - mówi Adam Kapica.

Reorganizacja ZUS

W pracach nad KSI ZUS bierze udział kilkaset osób z Prokom Software SA, głównego wykonawcy systemu, i kilku innych polskich firm informatycznych, z którymi Prokom podpisał umowy na podwykonawstwo. W skład KSI ZUS wchodzi 7 systemów, co stanowi łącznie ok. 160 modułów. "Z naszej strony musimy dbać jedynie o to, aby poszczególne elementy systemu współpracowały bez zarzutu" - stwierdza Adam Kapica. Wdrożenie nowego systemu spowoduje reorganizację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Powstanie 37 Oddziałowych Ośrodków Przetwarzania, odpowiedzialnych za zamianę dokumentów papierowych na elektroniczne i ich archiwizację. W OOP mają powstawać "informacje wsadowe" dla Centralnego Ośrodka Ewidencji Kont i Funduszy (COEKiF). Lokalne bazy danych, zasilane informacjami z COEKiF, powstaną w 55 placówkach terenowych ZUS.

Zakupy za 300 mln

W ostatnim okresie rozstrzygnięto przetargi na zakup sprzętu dla wszystkich wspomnianych ośrodków. ZUS kupił serwery RISC Hewlett-Packard, które będą platformą sprzętową dla podsystemu weryfikacji danych w Oddziałowych Ośrodkach Przetwarzania, stanowiąc jednocześnie wyposażenie Centralnego Ośrodka Przetwarzania. Maszyny Sun Microsystems mają być zainstalowane w 55 placówkach terenowych dla podsystemu zapytań do centralnej bazy danych. Niezależnie od tego IBM dostarczy największy w Polsce komputer typu mainframe S/390 o wydajności 400 MIPS (400 mln operacji na sekundę) i serwery typu CISC do Oddziałowych Ośrodków Przetwarzania. Jako platformę bazodanową wybrano rozwiązanie Informixa (oddziały) i IBM-u (centrala).

W tym roku ZUS zamierza rozstrzygnąć przetargi na zakup systemu skanowania i archiwizacji dokumentów do Oddziałowych Ośrodków Przetwarzania. Rozważane są propozycje firmy Emax i Banpol. Z Siemens Polska prowadzone są rozmowy dotyczące dostawy kompleksowego systemu bezpieczeństwa. Wraz z nim zostaną zakupione komputery PC. "Decyzja o powiązaniu obu zakupów spowodowana jest faktem, że każde wejście ze stacji roboczej podłączonej do KSI ZUS musi być kontrolowane i limitowane. Komputery muszą więc być zabezpieczone przed możliwością swobodnego dostępu do danych" - uzasadnia Adam Kapica.

Trwa przetarg na zakup systemu zarządzania aplikacjami. ZUS zamierza wybrać jedno z trzech rozwiązań: Tivoli, Unicenter i BMC Patrol. Przygotowywana jest procedura przetargowa dotycząca zakupu systemu archiwizacji dokumentów elektronicznych. W przyszłym roku kupiony zostanie sprzęt i oprogramowanie do zapasowego ośrodka obliczeniowego. Ogółem sprzęt i oprogramowanie będzie kosztować ZUS ok. 300 mln zł. Ponadto do 2004 r. w kilku ratach Prokom otrzyma 700 mln zł za wykonanie oraz późniejszą opiekę i ewentualne zmiany w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS.