Współpraca, skuteczność, zaangażowanie

Według autorów raportu "Sześć trendów w transformacji administracji publicznej" (Six Trends Transforming Government), opracowanego w IBM Center for the Business of Government, najważniejszymi zjawiskami decydującymi obecnie o zmianach dokonujących się w administracji publicznej będą:

• ZMIANA ZASAD GRY. Zmiany społeczne, ekonomiczne i demograficzne zmuszają instytucje publiczne do ponownej analizy kluczowych systemów administracyjnych. Niezbędne jest strategiczne podejście do zarządzania kapitałem, poprawa zarządzania finansami oraz zmiana procesów i struktury organizacyjnej w instytucjach publicznych.
• ZORIENTOWANIE NA REZULTATY. Instytucje publiczne, które chcą osiągać zakładane cele i decydować się na fundamentalne zmiany w swojej działalności, muszą wprowadzić system zarządzania oparty na osiąganych rezultatach. Z jednej strony jest potrzebne stworzenie systemu do monitorowania wyników oraz gromadzenia informacji o osiąganych wynikach. Z drugiej należy wytworzyć potrzebę właściwego wykorzystania tych informacji, aby w ten sposób zapewnić rozwój i efektywną realizację założonych celów.
• MECHANIZMY RYNKOWE I KONKURENCJA. Instytucje sektora publicznego, którym zależy na zwiększeniu przejrzystości i efektywności działania oraz szybkiej reakcji na zachodzące zmiany w otoczeniu, powinny działać na zasadach konkurencyjnych, wykorzystując mechanizmy rynkowe. Istotne jest zastosowanie podejścia rynkowego nie tylko do świadczenia usług publicznych, ale również do usług oferowanych w ramach własnej organizacji. W podejściu tym wykorzystywane są również narzędzia do tworzenia standardów określających politykę cenową sektora publicznego.
• ADMINISTRACJA "ON DEMAND", KTÓRA POTRAFI SZYBO REAGOWAĆ NA ZMIENNE OTOCZENIE. Aby instytucje publiczne mogły szybko dostosowywać się do obserwowanych trendów, konieczna jest horyzontalna integracja procesów i infrastruktury w ramach całej instytucji, przy współpracy z kluczowymi partnerami, dostawcami oraz społeczeństwem/klientami.
• ZAANGAŻOWANIE SPOŁECZEŃSTWA. Zaufanie do rządzących w ciągu ostatnich dwóch pokoleń uległo znacznemu pogorszeniu. Obserwuje się spadek chęci do współpracy z rządem przy tworzeniu rozwiązań społecznych. Aby to zmienić, konieczna jest zmiana podejścia i zaangażowanie społeczeństwa w prace rządu. Coraz częściej widoczny jest trend w działaniu instytucji - od "informowania i konsultacji" do bezpośredniego "zaangażowania i współpracy". Ponadto coraz częściej do komunikacji z obywatelami wykorzystuje się Internet.
• WSPÓŁPRACA I PARTNERSTWO. Żadna instytucja publiczna nie jest w stanie osiągnąć niczego ważnego, działając sama. Wyzwania stojące przed sektorem publicznym znacznie wykraczają poza odpowiedzialność jednej agencji, nie leżą w zakresie standardowych usług oferowanych przez agencje rządowe, a najczęściej odbiegają od standardowych zasad funkcjonowania tradycyjnych instytucji rządowych. Dlatego też konieczna jest współpraca i partnerstwo nie tylko w ramach jednej organizacji, ale przede wszystkim zintegrowane działanie między różnymi agencjami rządowymi, dostawcami usług oraz społeczeństwem.

Gotowi na zmiany?

Czy administracja w naszym kraju zacznie działać w taki właśnie sposób i zmieniać się właśnie w tym kierunku? Dużo będzie zależało od tego, na ile rozpoznane zostaną rzeczywiste wymogi dotyczące funkcji współczesnego państwa i możliwości ich zaspokajania - w tym również za pomocą technik informacyjnych. Współczesne państwo musi być przygotowane na sprostanie wyzwaniom współczesności, jeżeli chce być państwem efektywnie służącym swoim obywatelom.

Nie da się zatrzymać rozwoju cywilizacyjnego, ani odwrócić jego najważniejszych, współczesnych trendów. Nie da się działać wbrew jego logice, jeżeli chce się być pełnoprawnym uczestnikiem światowego systemu społecznego, politycznego, gospodarczego. W ten rozwój integralnie wpisuje się funkcjonowanie instytucji państwa. Trzeba o tym pamiętać, gdy się myśli o elektronicznej administracji czy informatyzacji sektora publicznego.

<hr>

W stronę przyszłości

Procesy zachodzące na świecie oraz transformacja społeczno-ekonomiczna, z jaką cały czas mamy do czynienia w naszym kraju, nie pozostają bez wpływu na kształt sektora publicznego w Polsce i rolę instytucji państwa. W jakim kierunku te zmiany podążają, które z nich mają charakter pozytywny, a które mogą przynieść niepożądane rezultaty? Refleksje na ten temat podejmuje w swojej książce "W poszukiwaniu drogi rozwoju" prof. Zdzisław Sadowski. Jak sam pisze, jego praca jest próbą znalezienia odpowiedzi na pytanie, jaki powinien być kształt państwa polskiego, jego rola w kierowaniu rozwojem gospodarczym i społecznym kraju oraz sposoby wypełniania ciążących na państwie zadań. Rozważania poświęcone są wielu kluczowym dla przyszłości Polski sprawom, m.in. modelowi państwa, stosunkowi do Unii Europejskiej i gospodarki opartej na wiedzy, możliwościom trwałego rozwoju.

Zdzisław Sadowski: W poszukiwaniu drogi rozwoju. Myśli o przyszłości świata i Polski, Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus"przy Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2006