Po pieniądze o północy

Z roku na rok rośnie popularność bankomatów. Obecnie jest ich już ponad 500 tys. na całym świecie, z czego najwięcej w Japonii, krajach Dalekiego Wschodu i w USA. W Europie jest ich 133 tys. Największą popularnością cieszą się w Niemczech (25 tys.) i w krajach skandynawskich. Najwięcej - ponad 5 tys. sztuk - ma ich pewien bank francuski. W Polsce, podobnie jak i w Europie Wschodniej, moda na bankomaty dopiero się zaczyna. Banki są jeszcze nieufne, chociaż zdają sobie sprawę, że jeśli nie zainwestują w nie dziś, to po wejściu na polski rynek banków zachodnich może być za poźno.

Z roku na rok rośnie popularność bankomatów. Obecnie jest ich już ponad 500 tys. na całym świecie, z czego najwięcej w Japonii, krajach Dalekiego Wschodu i w USA. W Europie jest ich 133 tys. Największą popularnością cieszą się w Niemczech (25 tys.) i w krajach skandynawskich. Najwięcej - ponad 5 tys. sztuk - ma ich pewien bank francuski. W Polsce, podobnie jak i w Europie Wschodniej, moda na bankomaty dopiero się zaczyna. Banki są jeszcze nieufne, chociaż zdają sobie sprawę, że jeśli nie zainwestują w nie dziś, to po wejściu na polski rynek banków zachodnich może być za poźno.

W Europie Wschodniej do niedawna bankomatów było jak na lekarstwo. Pierwszym bankiem, który przełamał ten impas był Stolicznyj Bank w Moskwie, który zakupił 2 tys. bankomatów w 1994 r. W Polsce do końca ub. r. działało ich zaledwie ok. 200, co stanowiło 0,15% zasobów europejskich. W tym roku zainteresowanie bankomatami gwałtownie rośnie i można przypuszczać, że ich liczba z końcem 1996 r. wyniesie ok. 350 szt. Większość bankomatów w Polsce nadal jednak pracuje w trybie off-line, jako niezależne skrzynki, w których dane aktualizuje się co 24 godziny. Pierwszy od tej koncepcji odszedł Bank Gdański, a ostatnio Bank Śląski, Wielkopolski Bank Kredytowy i Bank Przemysłowo-Handlowy.

Dla kogo

Bankomaty zastępują bank wtedy, gdy jest on zamknięty, lub też wspomagają jego pracę, gdy ustawi się kolejka klientów. Najczęściej wykonywane za ich pomocą transakcje to pobranie niewielkiej (do 10 mln zł) gotówki z konta, sprawdzenie stanu konta i złożenie depozytu (gotówkowego lub wartościowego) - często bezpośrednio z samochodu (ale nie w Polsce).

Bankomat, ze względu na konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, jest bardzo złożonym urządzeniem. Z reguły składa się z: mikroprocesora (obecnie 80486) zarządzanego najczęściej systemem operacyjnym OS/2, oprogramowania typu firmware do autoryzacji użytkownika i przeprowadzania wszelkich operacji, czytnika kart, sejfu z kasetami zawierającymi banknoty i depozyty, klawiatury, wyświetlacza, mechanizmu do wydawania pieniędzy oraz drukarek do wystawiania pokwitowań i prowadzenia dziennika operacji. Nic dziwnego, że jego cena waha się między 1 a 2 mld starych zł.

Obecnie coraz bardziej stają się modne tańsze (do 0,5 mld zł) bankomaty o ograniczonych funkcjach (np. tylko wydawanie pieniędzy z konta). Banki coraz chętniej kupują także specjalizowane drukarki pozwalające automatycznie uzyskać informację np. na temat stanu konta (70% tego rynku na świecie ma SNI). Najnowsze typy bankomatów (tzw. czwartej generacji), dokonujące np. autoryzacji za pomocą analizy głosu lub na podstawie analizy zdjęcia wideo, mogą być wykorzystywane w przedsiębiorstwach do utajnienia dostępu niepowołanym osobym do miejsc szczególnego zabezpieczenia.

Obecnie na świecie instaluje się niemal wyłącznie bankomaty pracujące w trybie on-line. Wymaga to połączenia bankomatów w sieć (np. X.25) i podłączenia ich do specjalizowanego serwera typu fault-tolerant (np. firm Tandem lub Stratus) w centrali banku zarządzającego nimi w czasie rzeczywistym za pomocą jednego z kilku popularnych na świecie pakietów oprogramowania.

Z punktu widzenia klienta systemy on-line i off-line niczym się specjalnie nie różnią. Z punktu widzenia banku system on-line zapewnia znacznie większe bezpieczeństwo przeprowadzanych operacji, niższe koszty użytkowania, łatwiejsza obsługa i rozbudowa (monitoring jest prowadzony centralnie) oraz mniejsze prawdopodobieństwo nadużyć. System on-line upraszcza też wzajemne akceptowanie kart w bankomatach należących do różnych banków, a w przypadku kart VISA czy MasterCard jest wręcz warunkiem niezbędnym (obie firmy nie zgadzają się na akceptowanie swoich kart przez systemy działające w trybie off-line).

Polska pustynia

W Polsce największe doświadczenia w instalacji bankomatów mają światowi liderzy w tym segmencie rynku - AT&T GIS (NCR) oraz ICL/Fujitsu (poprzez swojego polskiego partnera - SoftBank). Ostatnio wyrośli im na polskim rynku dwaj nowi konkurenci: InterBold (joint-venture IBM z firmą Diebold) oraz Siemens-Nixdorf.

Historycznie patrząc, pierwszym polskim bankiem, który wdrożył u siebie bankomaty, był największy polski bank PKO BP. Pierwsze instalacje dotyczyły bankomatów wewnętrznych, użytkowanych wewnątrz oddziałów banku i tylko w godzinach ich pracy. Z oczywistych powodów usprawniało to pracę banku w nieznacznym zaledwie stopniu (na świecie bankomaty wewnętrzne są używane przede wszystkim w dużych przedsiębiorstwach w celu ułatwienia pracownikom podejmowania gotówki; w Polsce korzysta z nich obecnie kilkanaście dużych zakładów).

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200