W większości dostępnych od wielu lat monitorów LCD do podświetlania obrazu stosuje się lampy fluorescencyjne z zimną katodą (CCFL), czyli tego samego typu, co w skanerach płaskich. W zależności od przyjętego przez producenta rozwiązania konstrukcyjnego, w popularnym monitorze LCD używa się różnej ilości lamp (najczęściej dwóch lub czterech).

Ważne jest, by możliwie równomiernie podświetlić całą powierzchnię panelu. Nie jest to jednak mocna strona tej technologii podświetlania. Zawsze będą różnice w luminancji poszczególnych obszarów ekranu, można je tylko minimalizować. Lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie podświetlenia wielopunktowego, nawet kilkunastu świetlówek katodowych.

Zobacz również:

• IPS, OLED, mini-LED czy QLED - jaka matryca do pracy?

Diodowa odsiecz

Najlepszym źródłem światła wykorzystywanym w panelach LCD są diody LED, które w wariancie podświetlenia matrycowego pokrywają równomiernie całą powierzchnię za panelem (podział na sekcje, które dodatkowo często mogą być strefowo wygaszane, co przyczynia się do poprawy odwzorowania czerni i zwiększenia współczynnika kontrastu).

Podświetlenie matrycowe występuje niestety w najbardziej zaawansowanych i jednocześnie najdroższych modelach monitorów LCD. Pierwszym produktem tego typu dostępnym na polskim rynku był (wciąż dostępny w niektórych sklepach) monitor Samsung XL20, którego test prezentowaliśmy trzy lata temu. Od tego czasu na rynek trafiło kilka modeli wykonanych w tej technologii pochodzących m.in. od NEC-a i EIZO.

Wady i zalety LED

Jakie zalety oferują monitory z podświetleniem LED-owym. Oprócz wspomnianej już energooszczędności, pozwalają na uzyskanie szerszej przestrzeni barw (ale dotyczy to modeli z pełnym podświetleniem diodowym), najczęściej wyższej jasności przy jednoczesnym obniżeniu poboru mocy.

W modelach LCD klasy średniej oferowanych z podświetleniem LED nie stosuje się matrycy diod, lecz tzw. podświetlenie krawędziowe. W zależności od produktu listwa z diodami LED może być umieszczona wzdłuż dolnej krawędzi lub wzdłuż obu krawędzi matrycy - dolnej i górnej. Taki sposób podświetlenia ma swoje wady i zalety.

Zaletą jest oczywiście możliwość budowy bardzo cienkich monitorów LCD, charakteryzujących się atrakcyjnym wzornictwem. Takie produkty są także bardzo energooszczędne. Zastanawiacie się jednak jak korzystając np. z pojedynczej listwy diod można równomiernie podświetlić obszar za wyświetlaczem. Jest to możliwe. Producenci stosują tu różne rozwiązania, lecz w każdym przypadku chodzi o użycie powłoki o takiej charakterystyce, która rozproszy światło jak najrównomierniej. Np. Samsung stosuje specjalnie pofalowany materiał, który ma inny kształt w centrum matrycy, a inny w obszarach zlokalizowanych bliżej krawędzi ekranu. Takie same metody stosuje się w telewizorach LCD, które dysponują znacznie większymi przekątnymi ekranu. O ile w przypadku telewizorów podświetlenie krawędziowe pozostawia nieco do życzenia jeśli chodzi o równomierność podświetlenia, to w o wiele mniejszych monitorach LCD nie wykazuje dużych niedoskonałości. Nasze testy wskazują, że pozwala na uzyskanie o wiele lepszej równomierności podświetlenia niż w panelach podświetlanych lampami CCFL.

Wadą podświetlenia krawędziowego LED jest oczywiście niemożność strefowego wygaszania, a więc kontrast takiej matrycy i uzyskana czerń będzie słabsza niż w modelach z analogicznym panelem lecz podświetlanym matrycowo.

Warto czy nie?

Naszym zdaniem warto zdecydować się na zakup monitora LCD z podświetleniem LED - nie tylko matrycowym, lecz również krawędziowym. Biorąc pod uwagę fakt, że większość oferowanych niedrogich modeli tego typu wyposażona jest w matryce TN pozostaje dylemat - inwestować w monitor z lepszym panelem IPS, PVA (i ich wariacje) czy dorzucić do monitora z matrycą TN i podświetleniem LED. Wybór ten zależeć będzie od wymogów klienta. Na pewno panel TN będzie od nich minimalnie szybszy (choć nowoczesne panele S-IPS czy S-PVA są praktycznie wolne od wady smużenia), z podświetleniem LED równomiernej podświetlany i zużywający dużo mniej energii (średnio o 40 %). Panele wyższej klasy zapewnią szersze kąty widzenia i lepszą prezentację barw. Jeśli jednak stoicie przed wyborem - standardowy monitor z matrycą TN, czy nieco droższy panel z podświetleniem diodowym to dotychczasowe nasze testy wskazują, że modele LED-owe są zazwyczaj lepsze i warto w nie zainwestować.