Powoli rusza masowa produkcja napędów optycznych nowej generacji, a już pojawiają się nowe pomysły i technologie znacznie zwiększające pojemność nośników i szybkość zapisu danych.

Napędy DVD - odtwarzacze i nagrywarki już teraz zyskują miano standardowego wyposażenia komputerów PC, a na rynku konsumenckim praktycznie wyparły magnetowidy VHS. Ich nabywcy nie będą długo cieszyć się tym sprzętem, bo już zaczyna się ofensywa kolejnej generacji dysków optycznych HD-DVD i BD (Blu-ray Disk) 4-, 6-krotnie zwiększających pojemność zapisu na jednej płycie (do 15-25 GB na dysk). Jednocześnie regularnie pojawiają się informacje o opracowaniu kolejnych, oryginalnych technologii pozwalających na zwiększenie liczby danych zapisywanych do 100, 300 lub nawet więcej gigabajtów na pojedynczym dysku o standardowych wymiarach.

Kluczem do masowej popularyzacji nowych generacji napędów optycznych jest rynek konsumencki - praktycznie wszyscy producenci nadzieję na dużą sprzedaż wiążą przede wszystkim z zastosowaniem technologii HD-DVD lub BD w odtwarzaczach wideo o wysokiej rozdzielczości. Jeśli przewidywania te sprawdzą się, otworzy to dodatkowe pole do zastosowań dysków optycznych w systemach do archiwizacji lub backupu danych. Na razie trwałość, cena i szybkość zapisu nie dają powodów, by ocenić tę technologię jako poważną konkurencję dla pamięci masowych wykorzystujących taśmy lub dyski magnetyczne, ale przynajmniej w małych firmach mogą one stać się popularnym sprzętem uzupełniającym system IT.

Dwa standardy: HD i BD

Podobnie jak w wypadku specyfikacji formatu wielokrotnego zapisu DVD kilka lat temu, kiedy to pojawiły się konkurencyjne, wzajemnie niezgodne standardy DVD-RAM, DVD-RW i DVD+RW, również Blu-ray Disk i HD-DVD są niekompatybilne. Oba te formaty są jednak wspierane przez grupy producentów o wyrównanej sile i pewnie dlatego wcześniejsze nadzieje na ich porozumienie i uzgodnienie wspólnego standardu jak dotąd okazały się nieskuteczne. Blu-ray Disk jest wspierany przez Sony, Pioneera, Panasonica, Della i Apple Computer, a HD-DVD - Toshibę, NEC, Sanyo, Intela i Microsoft.

Jak wskazują dotychczasowe do świadczenia, nie musi to odbić się negatywnie na popularyzacji napędów optycznych nowej generacji, choć zapewne nieco ją spowolni i utrudni. Kto bowiem dziś pamięta podobne problemy z formatami DVD, skoro bez problemu można kupić nagrywarki i odtwarzacze obsługujące wszystkie standardy zapisu.

W przypadku HD-DVD i Blu-ray Disk będzie podobnie - na początku pojawią się napędy jednosystemowe, ale wkrótce takie, które będą obsługiwać wszystkie popularne standardy. Prototypowe kontrolery BCM7411D dla takich uniwersalnych napędów już zaprezentował Broadcom. Umożliwiają one dekodowanie sygnałów zgodnych z oboma konkurencyjnymi standardami Blu-ray Disk i HD-DVD.

Pioneer wprowadził już na rynek napędy Blu-ray BDR-101A, które umożliwiają zapis/odczyt jednowarstwowych płyt BD-R i BD-RW, odczyt dwuwarstwowych BD-ROM, a także zapis/odczyt standardowych płyt DVD-R i DVD-RW. Sony, Sharp i Panasonic planują premiery na lato 2006, a Philips na drugą połowę roku. Natomiast Toshiba uruchomiła masową produkcję napędów HD-DVD, a Sanyo Electric zamierza to uczynić w drugiej połowie tego roku.

Nawet jeśli wojna na podstawowe wersje standardów zostanie zażegnana, nie oznacza to końca rywalizacji. Już w ubiegłym roku wymienione wyżej firmy zaczęły prezentować... kolejne wersje swoich technologii. Toshiba przedstawiła prototypy dwuwarstwowych dysków HD-DVD o pojemności 45 GB, a TDK - 4-warstwowe płyty Blu-ray Disk o pojemności 100 GB.

Czekając na zainteresowanie

Pomysłów na ulepszenia technologii umożliwiających istotne zwiększenie pojemności, a czasem również szybkości zapisu, jest sporo. Często są one prezentowane przez nowe, mało znane firmy (czasem wspierane przez potentatów), które szukają swojej szansy na sukces rynkowy. Z reguły zależy on jednak nie od obiektywnych możliwości technologii, ale od biznesowej kalkulacji dużych korporacji. Bez marketingu i masowej produkcji popularyzacja nawet najlepszej technologii jest skazana na niepowodzenie - co najwyżej może ona trafić do rozwiązań niszowych.

Liczba kandydatów do przeprowadzenia kolejnej rewolucji technologicznej w dziedzinie wymiennych nośników wielkiej pojemności jest coraz więcej. VCDHD (Versatile Compact Disc High Density) to format zapisu dysków DVD zaproponowany wspólnie przez mało znane firmy Sprout CD z Ukrainy, Antrop Studios (Rosja) i VDL ODMS (Holandia). Nie jest to zupełnie nowa specyfikacja, a ulepszenie standardowego DVD.

Płyty VCDHD mają standardową pojemność 4,7 GB (zapis jednostronny), ale 2-krotnie mniejszą grubość przy wyższej odporności na uszkodzenia i błędy zapisu w porównaniu ze standardowymi dyskami DVD. Te ulepszone parametry uzyskano dzięki modyfikacji materiałów, z których składa się płyta, ulepszeniu jej geometrii. Jednocześnie udoskonalono technologię produkcji, dzięki czemu płyty o standardowych wymiarach można produkować w czasie 3-, 4-krotnie krótszym, niż dotychczas.

Kolejna nowość to dzieło firmy Polarizonics, która ogłosiła, że opracowała technologię PH-DVD (Polar High-definition DVD) umożliwiającą przynajmniej 3-krotne zwiększenie pojemności i szybkości odczytu zarówno dysków HD-DVD, jak i Blu-ray Disk. Metoda Polarizonics opiera się na polaryzacji promieniowania przy zapisie/odczycie informacji. Dyski PH-DVD mają umożliwić zapis do 100 GB na jednej płycie, przy czym nie wymagają modyfikacji istniejących już linii produkcyjnych nośników, ani też żadnych istotnych zmian w napędach.

Firma NME-World, która powstała z połączenia chińskiej firmy E-World i brytyjskiej NME (New Medium Enterprises), zapowiada wprowadzenie na rynek w III kw. br. napędów i płyt optycznych o pojemności 50 GB. Są to 10-warstwowe dyski VMD (Versatile Multi-layer Disc), wykorzystujące do zapisu klasyczne lasery o czerwonej barwie światła stosowane powszechnie w napędach CD i DVD. Jak twierdzą przedstawiciele NME--World, opracowana przez firmę technologia umożliwia zwiększenie pojemności płyt do 200 GB.

Z holograficzną szybkością

InPhase - firma wydzielona z Lucent Technologies (która właśnie łączy się z Alcatelem) zapowiada, że w okolicy połowy roku wprowadzi do sprzedaży system holograficzny Tapestry umożliwiający zapis/odczyt do 300 GB na jednej polimerowej płycie optycznej o standardowych wymiarach (130 x 1,5 mm). InPhase zamierza wziąć rynek szturmem, oferując większą niż w pozostałych przypadkach szybkość zapisu wynoszącą 20 MB/s (standardowa szybkość zapisu/odczytu płyt Blu-ray Disk to obecnie 4,5 MB/s) .

Jak twierdzą przedstawiciele InPhase, jej technologia umożliwia w perspektywie zwiększenie gęstości zapisu do 1,6 TB na płytę, a szybkości do 23 MB/s. Rozwiązanie to wykorzystuje m.in. dyski holograficzne opracowane przez Hitachi Maxell, elementy mechaniczne ALPS Electric i modulatory promieniowania firmy Displaytech.

Zjawisko holografii zostało wykorzystane również przez japońską firmę Optware, która opracowała napędy i dyski HVD (Holographic Versatile Disc) o pojemności sięgającej 1 TB i prędkości zapisu/odczytu ok. 125 MB/s. Optware jest wspierana m.in. przez Fuji Film i wspólnie z nią zapowiada wprowadzenie na rynek w II połowie br. dysków HDV-ROM o pojemności 100 GB oraz HDV-RW - 200 GB. Mają się także pojawić napędy o wymiarach karty kredytowej i stosownych wymiarów nośniki pojemności 30 GB.

<hr size=1 noshade>Notebooki Toshiba z napędami HD-DVD pojawią się w sprzedaży pod koniec kwietnia br.

Toshiba jako pierwsza wprowadza na polski rynek notebooki Qosmio G30, wyposażone w napędy HD-DVD, obsługujące dyski o pojemności 15 i 30 GB, a także umożliwiające nagrywanie/odtwarzanie standardowych płyt DVD. Qosmio G30 są przeznaczone przede wszystkim dla miłośników audio-wideo i wyposażone w system Centrino Duo, 17-calowy ekran panoramiczny, tuner telewizyjny DVB-T, pilot do zdalnego sterowania oraz system Windows XP Media Center. Komputery mają być dostępne w sprzedaży z końcem kwietnia, a ich cena to ok. 8,5 tys. zł.

Jak mówi Andrzej Kuźniak z polskiego biura Toshiba, za pół roku połowa sprzedawanych przez tę firmę notebooków będzie wyposażona w napędy HD-DVD. Firma zdecydowała się na wprowadzenie w pierwszej kolejności komputerów, a nie niezależnych odtwarzaczy HD-DVD, wychodząc zapewne z założenia, że użytkownicy docenią możliwość wykorzystania pojemniejszych nośników do wykonywania kopii danych, bez oglądania się na rozgrywki między producentami a studiami filmowymi, które opóźnią wprowadzenie HD-DVD jako powszechnego standardu dla tłoczonych płyt z filmami.