Multimedialne aplikacje już są dostępne za pośrednictwem okablowania strukturalnego z czterema miedzianymi skrętkami oraz jednego gniazdka zainstalowanego bezpośrednio obok stanowiska pracy. W miarę rozszerzania się zakresu usług multimedialnych wymagających szerszego pasma (triple play), ciągle ulepszane okablowanie miedziane będzie ustępować rozwiązaniom światłowodowym - o większych możliwościach dystrybucyjnych.

Postęp w dziedzinie pamięci masowych i procesorów zwiększył popyt na usługi szerokopasmowe ATM (622 Mb/s), Ethernetu (do 10 Gb/s) oraz CATV (kilkaset Mb/s), których realizacja oznacza wysokie wymagania co do okablowania strukturalnego. Stosowane w sieciach LAN okablowanie kategorii 5 (sygnały do częstotliwości 100 MHz) zostaje stopniowo wypierane przez okablowanie kategorii 5e (również do 100 MHz, lecz z nowymi, podwyższonymi parametrami transmisji). Podnoszenie wydajności systemów okablowania miedzianego do przepływności 1 Gb/s (Ethernet) w poszczególnych klasach okablowania strukturalnego wiąże się z wdrażaniem coraz lepszych schematów kodowania sygnałów transmitowanych w miedzianym kablu wieloparowym, zawierającym dwie lub cztery pary skrętek. Zależnie od przyjętego sposobu kodowania sygnału uzyskuje się w nich transmisje o przepływności do 1 Gb /s włącznie.

Wciąż jednak rośnie liczba aplikacji, które muszą natychmiast transmitować dane, a więc dysponować sieciami pracującymi z szybkościami większymi niż 1 Gb/s. Takie intensywnie korzystające z sieci aplikacje można podzielić na dwie grupy: aplikacje transferujące pliki oraz przesyłające w czasie rzeczywistym dane multimedialne. Wzrost wydajności systemów okablowania powyżej 1 Gb/s (Ethernet) stał się konieczny dla aplikacji multimedialnych, które zdecydowanie wymagają szerszego pasma przenoszenia (do 10 Gb/s).

Zmienność standardów i potrzeb

Zatwierdzony we wrześniu 2002 r. standard okablowania kategorii 6 (klasa E) zapewnia sprawność do częstotliwości 250 MHz, co standardowo daje przepływność powyżej 1 Gb/s. Wdrażanie multimedialnych aplikacji (triple play) o stru- mieniowym charakterze transmisji potrzebuje okablowania wyższej kategorii (kategoria 7, klasa F) dzia-łającego do częstotliwości 600 MHz (standardowo 10 Gb/s lub więcej). Wymagania dla kabli i złączy tej ka- tegorii zostały zdefiniowane w 2002 r., jednakże do ostatecznego zatwierdzenia specyfikacji brakuje określenia aplikacji dla tych rozwiązań. Jest wysoce prawdopodobne, że instalacja okablowania kategorii 7 jedynie na potrzeby teleinformatyki (pliki, poczta, Internet, transfer danych) nie będzie jeszcze przez długi czas potrzebna, podobnie jak i podnoszenie szybkości powyżej 10 Gb/s.

Na takie rozwiązania są jednak zamówienia ze strony operatorów multimedialnych, którzy chcą dostarczać w czasie rzeczywistym sze- rokopasmowe usługi strumieniowe (filmy, wideoteka, telewizja cyfrowa, telewizja interaktywna, inne). Poszerzający się krąg użytkowników i przedsiębiorstw zainteresowanych aplikacjami 10-gigabitowymi powoduje ciągłe usprawnianie systemów okablowania. Nadal problemem są nie w pełni zdefiniowane normy dla aplikacji 10-gigabitowych, które co prawda zostały już sprecyzowane, ale pierwsze instalacje zgodne z nimi pojawią się najwcześniej w 2007 r.

Szybciej dla multimediów

Do multimedialnych aplikacji, oprócz transmisji głosowych i plików dźwiękowych, należą płatne przekazy telewizyjne PPV (Pay per View), emisje filmowe NVoD (Near VoD) z serwerów wideoteki oraz dostarczane w czasie rzeczywistym telewizyjne usługi na żądanie VoD (Video on Demand). Wszystkie te aplikacje uzupełnione głosem tra-nsmitowanym w technologii VoIP stanowią obecnie podstawę nowych rozwiązań określanych jako trójusługa triple play. Operatorzy telekomunikacji już zaczynają dostarczać nie tylko usługi związane z Internetem, ale także dostęp do muzyki, filmów, wideoklipów, serwerów gier komputerowych oraz płatnych serwisów tematycznych lub przekazów telewizji cyfrowej. Trójusługa umożliwia ponadto prowadzenie tanich rozmów (VoIP), dostęp do poczty TV-mail oraz przeglądanie stron WWW. Przepływności potrzebne do realizacji poszczególnych aplikacji różnią się między sobą znacznie, ale ogólnie potrzebują większych szybkości w okablowaniu strukturalnym.

Popularność zyskuje aplikacja Live TV, która zapewnia odbiór w czasie rzeczywistym programów telewizyjnych o wysokiej jakości, jakimi dysponują platformy cyfrowe. Jej charakterystyczną cechą jest zdolność jednoczesnego podglądu innych programów, w dodatkowo otwieranych oknach na ekranie odbiornika TV. Inna, dopiero zdobywająca akceptację usługa Video on Demand pozwala na oglądanie filmów z odległych serwerów wideoteki, a także odbiór koncertów lub przedstawień teatralnych w czasie dogodnym dla użytkownika. Dzięki tej opcji można również zamawiać emisję wybranych pozycji programu telewizyjnego na wygodny dla odbiorcy termin. Podstawowy kanał komunikacyjny dla jednego użytkownika w aplikacjach Live TV oraz VoD wymaga przepływności sięgającej 3-4 Mb/s, ale podczas seansów przez wielu użytkowników jednocześnie rzeczywista przepustowość kanału odpowiednio rośnie.

Początek końca standardów 10 Gb/s

Gigabitową przepływność sieci uzyskuje się za pomocą okablowania kat. 6 (klasa E), zapewniającego sprawność transmisyjną do częstotliwości 250 MHz. Nie jest to wystarczająca szybkość dla strumieniowych aplikacji multimedialnych, które potrzebują okablowania kategorii 7 (klasa F) działającego do częstotliwości 600 MHz (standardowo 10 Gb/s lub więcej). Wyższe kategorie okablowania strukturalnego mają zapewnić inne funkcje użytkowe. Muszą one oprócz podstawowej funkcji transmisji danych przesyłać inne sygnały: telefoniczne, audiowizualne, telewizyjne i radiowe - na arbitralnie przyjmowaną odległość 100 m w torach miedzianych.

Obecnie komitety normalizacyjne pracują nad zatwierdzeniem ostatecznej wersji okablowania miedzianego rozszerzonej kategorii 6, która ma zapewnić szybkość transmisji 10 Gb/s w węższym pasmie przenoszenia, nieprzekraczającym 500 MHz. Będzie to możliwe przez skuteczne wdrożenie bardziej efektywnego kodowania sygnałów oraz profilowanie konstrukcji kabli skrętkowych. Podjęte działania mają zmniejszyć zakłócenia występujące między poszczególnymi przewodami skrętki oraz między są- siednimi skrętkami w kablu, a także skorygować rozmieszczenie styków złączy gigabitowych. Specyfikacja okablowania w rozszerzonej kategorii 6 (zamiast 6e) ma być zatwierdzona do lipca 2006 r.