Odpowiedzialność osobista zarządu
-
- 02.04.2009
Odpowiedzialność wobec osób trzecich
Niezależnie od szczególnych zasad odpowiedzialności członków zarządu wobec osób trzecich, zgodnie z przepisami KSH członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność wobec wspólników oraz osób trzecich na zasadach ogólnych. Przepisy te nie stanowią samodzielnej podstawy odpowiedzialności, ale odsyłają do przepisów Kodeksu cywilnego - zarówno dotyczących odpowiedzialności deliktowej (za wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym), jak i kontraktowej (za szkodę wyrządzoną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy).
Członkowie zarządu ponoszą pełną odpowiedzialność całym swoim majątkiem za wyrządzoną szkodę. Dla wykazania tej odpowiedzialności konieczne jest udowodnienie przez podmiot, który występuje z roszczeniem wysokości wyrządzonej szkody, winy członka zarządu oraz związku przyczynowego pomiędzy zawinionym działaniem lub zaniechaniem a wyrządzoną szkodą. Członkowie zarządu odpowiadają wobec osób trzecich za szkody wyrządzone im podczas pełnienia funkcji członka zarządu - co prawda spółka odpowiada za szkody wyrządzone z winy jej organu, ale nie wyklucza to możliwości dochodzenia odszkodowania bezpośrednio od członka zarządu, który taką szkodę wyrządził.
Zobacz również:
- GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
- Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
- International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO
Na zasadach ogólnych członek zarządu może odpowiadać także wobec wspólnika spółki za doprowadzenie do zmniejszenia jej wartości, a w konsekwencji zmniejszenia wartości posiadanych przez takiego wspólnika udziałów czy akcji. Tego rodzaju sprawy nie są jeszcze częste w Polsce, ale wobec obecnej sytuacji gospodarczej należy się spodziewać, że będą występowały coraz powszechniej, zwłaszcza w spółkach publicznych, w których kadra zarządzająca jest oddzielona od właścicieli spółki.
Członkowie zarządu mogą próbować się zabezpieczyć przed odpowiedzialnością cywilnoprawną, np. zawierając umowę ubezpieczenia D&O, odpowiednio konstruując kontrakt menedżerski, korzystając z usług doradców. Nigdy natomiast nie można wyłączyć odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie.
Istotne są także przepisy Ordynacji podatkowej oraz Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki i zaległości wobec ZUS-u. Jest to również odpowiedzialność, którą członkowie zarządu ponoszą solidarnie ze spółką i mogą się zwolnić z tej odpowiedzialności, wskazując, że złożyli we właściwym czasie wniosek o ogłoszenie upadłości albo że nie ponoszą winy w niezłożeniu tego wniosku, albo jeżeli wskażą mienie, z którego egzekucja zaspokoi należności spółki w znacznej części.
Warto pamiętać, że chodzi nie tylko o zaległości w postaci odsetek od podatku, który nie został zapłacony w terminie, ale również o niezapłaconą kwotę główną podatku.
Poszczególne rodzaje odpowiedzialności mogą się krzyżować - może dojść do sytuacji, w której członek zarządu doprowadzi do niezapłacenia podatku, w postępowaniu o zapłatę przeciwko sobie wskaże majątek spółki, z którego spółka zapłaci należny podatek wraz z odsetkami - nie wyklucza to jednak dalej idącej odpowiedzialności członka zarządu wobec samej spółki, ponieważ zapłacone odsetki są szkodą spółki, wyrządzoną jej przez członka zarządu na skutek niezapłacenia podatku w terminie. W przypadku zaległości podatkowej czy zaległości w składkach na rzecz ZUS, jeżeli członek zarządu doprowadzi do takiej zaległości, bez znaczenia dla organu podatkowego jest, w jaki sposób w spółce członkowie zarządu podzielili między siebie kompetencje. Jeżeli dyrektor finansowy lub główny księgowy nie są w zarządzie, to mogą oni ponosić odpowiedzialność innego rodzaju, np. na podstawie przepisów Ustawy o rachunkowości czy Kodeksu karnego skarbowego, natomiast za zaległości spółki (oprócz samej spółki) odpowiedzialni są wyłącznie członkowie zarządu.
Autorzy
Wanda Żółcińska Computerworld
Dziennikarka i redaktorka technologiczna z wieloletnim doświadczeniem. Od 2020 roku związana z Computerworld. Wcześniej pracowała w tytułach IDG: Internet Standard, CEO Magazine, CFO Magazine, CMO Magazine, CIO Magazine. Związana przez wiele lat ze środowiskiem CIO, współpracowała m.in. z CIONET. Autorka tekstów, analiz, badań i materiałów wideo, których osią tematyczną jest przede wszystkim wykorzystanie nowoczesnych technologii w biznesie, rola dyrektorów informatyki oraz rynek ICT. Przygotowywała od strony programowej i prowadziła liczne konferencje, kameralne spotkania branżowe, moderowała debaty. Absolwentka wydziału italianistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Prywatnie autorka dwóch powieści (wyd. Prószyński).
Więcej: Wanda Żółcińska
