Lesław Gajek, prezes ZUS, zapowiedział rygorystyczne ściąganie składek od zalegających płatników, lepsze zarządzanie środkami finansowymi i reorganizację zakładu. W tym roku ZUS szacuje egzekwowanie składek na ok. 91% (na początku roku zakładano 98%). Niska ściągalność składek związana jest głównie z niewystarczającą kontrolą płatników spowodowaną brakiem gotowości Kompleksowego Systemu Informatycznego ZUS.

Prowizoryczne rozwiązanie

"Doprowadzono do sytuacji, w której prowizoryczny, unixowy system KSI ZUS, a nie docelowy system informatyczny, jest rozbudowywany o kolejne funkcje pod presją czasu. Trudno z pełną odpowiedzialnością stwierdzić, po czyjej stronie leży wina" - mówił Lesław Gajek, prezes ZUS. "Największym zagrożeniem dla tego typu projektów są ustawiczne zmiany warunków prawnych. My, jako ZUS, nie mamy tu wiele do powiedzenia. Prokom, jako wykonawca systemu, mógłby ostro protestować przy każdej kolejnej propozycji zmian. Na całym świecie zmiany legislacyjne wpływające na zmianę wymagań w stosunku do systemu informatycznego są konsultowane z wykonawcą systemu" - dodaje.

"Praktyka wykazała mankamenty we wcześniejszych założeniach. Teraz jednak do budowy założeń włączyliśmy wszystkie departamenty Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Praca nad tak złożonym systemem jest związana z ciągłym, systematycznym budowaniem założeń" - mówi Adam Kapica, odpowiedzialny za wdrożenie nowego systemu w ZUS.

Przyczyną wadliwego funkcjonowania systemu są błędy w dokumentach źródłowych - twierdzą przedstawiciele ZUS i Prokomu. ZUS deklaruje, że w przyszłym roku kontrola wszystkich płatników będzie przebiegać na bieżąco za pomocą reaktywowanego systemu oddziałowego ARS. Umożliwiał on monitorowanie egzekwowania składek i egzekucję zadłużenia płatników do grudnia 1998 r.

System oddziałowy

"System ARS umożliwia ewidencjonowanie należności od płatników, wydanie tytułu egzekucji i ewidencjonowanie procesu egzekwowania należności. Jednak stwierdzenie, którzy płatnicy zalegają ze spłacaniem składek, będzie zależeć od informacji pochodzących z systemu KSI ZUS" - mówi Adam Kapica. System ARS zostanie powtórnie uruchomiony na początku 2000 r. i będzie wspomagał pracę zakładu do czasu osiągnięcia zaplanowanej funkcjonalności KSI ZUS. System Prokomu będzie nadal obsługiwał konta płatników i ubezpieczonych, a także umożliwiał przekazywanie składek do OFE i kas chorych. Powrót do systemu ARS oznacza tymczasowe zatrudnienie dodatkowych 2 tys. pracowników.

Prezes ZUS zapowiedział, że przejście na docelowy system informatyczny, którego centralnym punktem jest komputer IBM S/390 nastąpi w ciągu kilku miesięcy. Ryszard Krauze, prezes Prokom Software, zapowiadał, że odbędzie się to jeszcze w listopadzie br. Pełna funkcjonalność KSI ZUS - obsługa ściągalności składek, FUS, OFE i kas chorych - zostanie osiągnięta do końca 2000 r.

Dopiero we wrześniu przyszłego roku ZUS po raz pierwszy poinformuje ubezpieczonych o stanie indywidualnych kont ubezpieczeniowych. Planowane jest też przesunięcie terminu pierwszego losowania OFE dla osób, które do tej pory nie wybrały funduszu. Losowanie by się odbyło 31 marca 2000 r., a nie, jak planowano, 31 grudnia 1999 r.

Kontrola zewnętrzna

Odłożono na razie kwestię informatyzacji wewnętrznego systemu zarządzania zakładem. ZUS zapowiedział zatrudnienie zewnętrznych doradców, których zadaniem będzie monitorowanie postępów wdrożenia systemu KSI ZUS. "Problemem jednak, zarówno wcześniej, jak i teraz, jest zdefiniowanie zadań dla audytora i jego wybór. Trudno znaleźć kogoś, kto byłby w stanie ogarnąć pełną złożoność systemu wynikającą z zewnętrznych uwarunkowań" - stwierdza Adam Kapica.