Jak wskazuje raport ESET ostatnie 2 lata to wzrost ataków na usługę RDP, obejmujących techniki łamania haseł metodą „brute-force” na koncie ofiary. W 2021 r. liczba ataków tego typu wyniosła 288 miliardów, co stanowi prawie 900% wzrostu względem roku 2020.

„Za tendencję wzrostową w 2020 roku odpowiadała m.in. sytuacja związana z pandemią i konieczność wprowadzenia pracy w trybie zdalnym. Ubiegłoroczny trend tego rodzaju ataków jest jeszcze bardziej alarmujący” – komentuje Beniamin Szczepankiewicz, starszy specjalista ds. cyberbezpieczeństwa ESET.

Zobacz również:

• Bezpieczna miłość w sieci
• FBI ostrzega - masowy atak phishingowy w USA

Według ESET, kraje, które doświadczyły największej liczby ataków brute-force w ramach RDP w ubiegłym roku to m.in. Hiszpania (51 mld), Włochy (25 mld), Francja (21 mld), Niemcy (19 mld) i Polska (18 mld). Choć liczba celów tych ataków stopniowo maleje, to według ekspertów bezpieczeństwa ESET, nie należy spodziewać się rezygnacji cyberprzestępców z zainteresowania atakami na tę usługę.

Luki w Microsoft Exchange

Wśród innych poważniejszych incydentów występujących w minionym roku raport ESET wymienia ataki na serwery Microsoft Exchange. Luka w zabezpieczeniach systemu została wykorzystana przez co najmniej dziesięć różnych grup APT. Łańcuch podatności leżący u podstaw tego ataku został nazwany - ProxyLogon i okazał się drugim najczęstszym wektorem ataków zewnętrznych. Pomimo załatania błędów przez firmę Microsoft, w kwietniu 2021 roku, serwery Exchange ponownie znalazły się pod ostrzałem atakujących już sierpniu. Następca ProxyLogon o nazwie ProxyShell został wykorzystany przez kilka grup cyberprzestępczych na całym świecie.

Podatność Log4j

W grudniu 2021 roku firma ESET wykryła setki tysięcy prób ataków Log4j, których celem byli głównie klienci w Stanach Zjednoczonych (37%), Wielkiej Brytanii (12%) i Holandii (8%). Pomimo tego, że ataki miały miejsce w ostatnich tygodniach roku, to wektor ten był piątą najczęściej używaną metodą ataków sieciowych w całym 2021. Przypadek log4j uzyskał maksymalny wynik 10 punktów w skali CVSS, według klasyfikacji powszechnego systemu punktacji podatności luk w zabezpieczeniach.

Ransomware wciąż na topie

W 2021 roku miały miejsce ataki ransomware na infrastrukturę krytyczną, z którymi związane były żądania wysokich okupów. Mimo że działania organów ścigania w niektórych przypadkach skutecznie wpłynęły na działalność cyberprzestępców, zmuszając kilka grup do rezygnacji z ataków, to równocześnie badacze dostrzegli, że niektóre grupy przestępcze stały się bardziej odważne w formułowaniu swoich żądań. Najlepszym tego przykładem jest rodzina oprogramowania ransomware o nazwie Hive, wykorzystany do ataku m.in. na MediaMarkt, wobec którego wystosowano rekordowe żądanie 240 milionów dolarów okupu.

Android na celowniku

Raport wspomina również o wzroście liczby wykrywanych złośliwych programów bankowych dla Androida. Ich liczba w porównaniu do 2020 roku wzrosła o 428%. Największą liczbę zagrożeń w ostatnich miesiącach systemy telemetrii ESET zarejestrowały w Meksyku, Ukrainie, Rosji, Brazylii i Turcji.

Pozytywną informacją jest fakt, że w ostatnich czterech miesiącach 2021 r. liczba wykrywanych zagrożeń dla urządzeń mobilnych z systemem Android uległa zmniejszeniu: w przypadku Clickerów (-48,4%), trojanów SMS (-29,6%), kryptominerów (-25,4%) czy oprogramowania reklamowego (-9,9%) i co zaskakujące także dla szkodliwego oprogramowania bankowego (-20,6%).

Phishing nadal groźny

Uwagę badaczy ESET zwróciły ataki wycelowane w internetowe skrzynki pocztowe, których wykrywalność zwiększyła się w ciągu roku ponad dwukrotnie. Tendencja ta była podyktowana w głównej mierze wzrostem liczby wiadomości phishingowych. Zmienia się jednak profil marek, pod które najchętniej podszywają się przestępcy. Jak wskazuje Beniamin Szczepankiewicz, w porównaniu do wyników poprzedniej edycji raportu odnotowano 48% spadek liczby maili podszywających się pod Microsoft. Odwrotna sytuacja wystąpiła w przypadku wiadomości phishingowych wykorzystujących wizerunek DHL i WeTransfer, które bardzo znacząco wzrosły, odpowiednio o 145% i 156%.

E-maile podszywające się pod firmę DHL były szczególnie rozpowszechniane w październiku, przy czym większość wykrytych zdarzeń miała miejsce w Japonii, Turcji i Hongkongu.

Nowe zagrożenia

W ostatnich miesiącach 2021 roku firmy ESET odkryła wiele nowych zagrożeń w cyberprzestrzeni. Należą do nich m.in. FontOnLake, nowa rodzina złośliwego oprogramowania atakującego urządzenia z systemem Linuks, wcześniej nieudokumentowany bootkit UEFI o nazwie ESPecter oraz FamousSparrow – cyberszpiegowska grupa atakująca sieci hotelowe, rządy i prywatne firmy na całym świecie. ESET Threat Report T3 2021 podsumowuje również obszerną serię analiz dotyczących trojanów bankowych z Ameryki Łacińskiej, a także zawiera niepublikowane wcześniej informacje o operacjach grup APT. W raporcie badacze oferują aktualne informacje na temat działalności grupy cyberszpiegowskiej OilRig, najnowsze informacje na temat wykorzystania ProxyShell w rzeczywistych atakach oraz nowe szczegóły odnośnie do kampanii spearphishingowych prowadzonych przez niesławną grupę cyberszpiegowską The Dukes.

O atakach typu ransomware, ochronie danych w firmie i metodach obrony przed konsekwencjami cyberataków posłuchasz również w naszym podcaście Computerworld Tech Trends