Strategiczna Karta Wyników (Balanced Score Card, BSC) od lat 90. ubiegłego wieku jest przedmiotem zainteresowania badaczy i przodujących organizacji. Również w naszym kraju metoda ta zaczyna zyskiwać rosnące zainteresowanie w gronie menedżerów. Głównymi wyróżnikami BSC jest jej intuicyjność i podkreślenie celowości wszelkich działań organizacyjnych służących wykonywaniu strategii. Istotną cechą BSC jest możliwość pomiaru efektywności organizacji, co można wykorzystać do tworzenia różnego rodzaju rankingów, jak np. ranking szkół wyższych, pokazany jako przykład w niniejszym opracowaniu.

Różne kryteria, różne oceny

Wyobraźmy sobie, że naszym zadaniem jest uporządkowanie kilkuset przedsiębiorstw wybranej branży od najlepszego do najgorszego. Natychmiast nasuwa się pytanie, dla kogo ma być zrobione to zestawienie i według jakiego kryterium należy przeprowadzić ranking? Po chwili namysłu dochodzimy do wniosku, że takie porównanie złożonych obiektów nie jest wcale zadaniem trywialnym.

Załóżmy, że przedmiotem zainteresowania jest ustalenie rankingu szkół wyższych. Biorąc pod uwagę tylko jedną - bardzo ważną z punktu widzenia studentów - zmienną, którą nazwiemy kariera po skończeniu studiów, obliczaną jako iloraz liczby młodych absolwentów zajmujących stanowiska specjalistów, kierowników i dyrektorów w wybranych przez redakcję firmach do wszystkich absolwentów, otrzymamy porządek uczelni opracowany przez tygodnik Newsweek. Tygodnik Polityka bierze pod uwagę 61 cech podzielonych na trzy grupy: pozycja akademicka, siła kadry, przyjazność studiowania. Dziennik Rzeczpospolita wraz z miesięcznikiem Perspektywy, ocenia uczelnie według 27 kryteriów, które zalicza do czterech grup: prestiż, siła naukowa, warunki studiowania oraz umiędzynarodowienie studiów. Najstarszy, współczesny ranking szkół wyższych jest publikowany przez tygodnik Wprost, który - dla szkół państwowych - grupuje zmienne diagnostyczne w cztery kategorie: zaplecze intelektualne szkoły, proces kształcenia, szanse kariery zawodowej oraz warunki socjalne studiowania.