Narzędzie modernizacji

CEPiK

Jedną z inicjatyw dotyczących budowy baz danych - do których zobowiązuje nas członkostwo w Unii Europejskiej - jest budowa Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK). Niestety, ogłoszenie przetargu na budowę sieci transmisji danych pomiędzy starostami a MSWiA zostało zawieszone z powodu podjęcia przez Sejm decyzji o przekazaniu przez instytucje państwowe 40% środków specjalnych na rzecz budżetu państwa. W ten sposób kwota przeznaczona na finansowanie prac nad CEPiK w 2004 r. została zmniejszona z 65 mln zł do 39 mln zł.

Wprawdzie nie oznacza to zawieszenia realizacji powyższego projektu, ale Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców pełną funkcjonalność może osiągnąć dopiero rok później. Stawia to pod znakiem zapytania wywiązanie się z zobowiązań, jakie nakłada na Polskę odpowiednia dyrektywa unijna. Zgodnie z nią państwa członkowskie powinny wprowadzić stosowne prawo, regulacje i zarządzenia administracyjne najpóźniej do 15 stycznia 2005 r.

Wydaje się, że zabrakło tutaj bardziej elastycznego podejścia i podjęcia próby znalezienia dodatkowych funduszy. Częściowym rozwiązaniem mogłaby być racjonalizacja wydatków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz podległych mu służb, np. z wykorzystaniem przetargów elektronicznych. Badanie nastawienia wyższych urzędników administracji publicznej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej przeprowadzone w 2003 r. przez Stowarzyszenie eForum wskazuje, że nadal w marginalnym stopniu wykorzystuje się jako źródło finansowania uzyskane oszczędności w postaci wdrożenia bardziej efektywnego i tańszego rozwiązania.

IDA

W procesie dostosowania polskiej administracji do współpracy z jej europejskimi odpowiednikami ważną rolę odgrywa program IDA. W planie działania eEurope 2002 wskazano go jako jedno z głównych narzędzi w obszarze zapewnienia interoperacyjności systemów administracji wspólnotowych, świadczenia usług eGovernment obywatelom i przedsiębiorstwom, zwłaszcza w kontekście paneuropejskim.

W związku z tym, że w Unii Europejskiej funkcjonuje wiele wydzielonych systemów transmisji danych między administracjami krajów członkowskich i administracją UE, Polska wraz z akcesją musi spełnić zapisy wielu dyrektyw. Na przykład podłączenie do europejskiej bazy odcisków palców EuroDAC wymaga stanu gotowości na 1 marca 2004 r. W IDA II - w ramach programu TESTA - Polska uczestniczy w realizacji blisko 30 programów sektorowych.

Syriusz

W administracji podejmowane są również działania, które nie wynikają wprost z dyrektyw unijnych, lecz wpisują się w ogólną koncepcję strategii lizbońskiej i program eEurope. Przykładem takiego projektu jest Syriusz - Jednolity System Informacyjny dla Rynku Pracy i Pomocy Społecznej. Ma zastąpić systemy Puls i Pomost. Wdraża go Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Prace nad nim wymuszają zmiany technologiczne, które powodują, iż dotychczas stosowane systemy Puls i Pomost nie są w stanie sprostać wymaganiom stawianym w trakcie realizacji nowych projektów.

Syriusz - poprzez stworzenie efektywnej platformy wymiany ofert w skali krajowej i połączenie z siecią europejską w ramach programu EURES - usprawni wymianę ofert pracy w całej Europie. Pierwszym uruchomionym modułem będzie system wspomagający realizację świadczeń beneficjentom usług społecznych, w tym wypłatę zasiłków na podstawie nowych ustaw o pomocy społecznej i świadczeniach rodzinnych. Następnie będą wdrażane: centralna ewidencja i identyfikacja osób rejestrujących się lokalnie.

System Katastralny

Ogromnym przedsięwzięciem są prace nad przygotowaniem Zintegrowanego Systemu Katastralnego. Według głównego geodety kraju system ten ma połączyć w jedną sieć informatyczną co najmniej 20 rejestrów państwowych. Na razie tylko w wybranych powiatach i sądach działają zinformatyzowane księgi wieczyste oraz ewidencje: podatkowa, gruntów i budynków.

Jeśli nie zabraknie środków finansowych, to do końca 2008 r. wszystkie państwowe rejestry będą miały formę elektroniczną. Od grudnia 2002 r. pracuje nad tym zespół, w którego skład wchodzą m.in. przedstawiciele resortów: infrastruktury, sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, a także główny geodeta kraju. Tak jak w wielu innych projektach, część informatyczna ma drugorzędne znaczenie, znacznie trudniej jest pokonać problemy organizacyjne oraz te związane z koordynacją wdrażania ambitnych i obliczonych na wiele lat systemów.

E-podatki

Złożoność realizacji projektów informatycznych w administracji jest wyraźnie widoczna, m.in. przy okazji tworzenia elektronicznego systemu rozliczania podatków. Jeszcze kilka lat temu prof. Leszek Balcerowicz, stojący na czele Ministerstwa Finansów, zapowiadał wdrożenie systemu umożliwiającego składanie zeznań podatkowych drogą elektroniczną. Mimo pozytywnych doświadczeń uzyskanych w trakcie krakowskiego pilotażu w przyjmowaniu dokumentów drogą elektroniczną, realizacja projektu napotyka poważne przeszkody.

Po przełamaniu kwestii technologicznych, a nawet organizacyjno-prawnych okazuje się, że trudno będzie zgromadzić fundusze na realizację tego projektu. Według Pulsu Biznesu zastąpienie systemu Poltax nowocześniejszym rozwiązaniem może kosztować nawet 1,4 mld zł. W obliczu strategii obcinania wydatków budżetowych trudno będzie wywalczyć nawet 1/3 środków finansowych koniecznych, aby uzyskać pomoc finansową Unii Europejskiej.

Z kolei wdrożenie koncepcji e-podatków z użyciem systemu Poltax nie gwarantuje wystarczającej funkcjonalności i możliwości wprowadzania zmian w przyszłości. Wprawdzie nie ma prawnego zobowiązania, aby od 1 maja 2004 r. system taki zaczął działać, ale Polska zwiększa w ten sposób opóźnienie w stosunku do innych państw UE, m.in. Danii, gdzie nowoczesny system podatkowy działa od kilku lat. Wdrożenie takiego systemu wcześniej czy później i tak stanie się koniecznością. Jeśli nie zrobimy tego z własnej woli, wymusi to na nas odpowiednia dyrektywa unijna.


TOP 200