Jak w innych rozwiązaniach, jedna specyfikacja raportu może służyć do tworzenia różnych postaci wyjściowych, np. HTML, XML, Excel, RTF, PFD. Ciekawym pomysłem jest układ "macierzowy" raportu, dzięki któremu ze źródeł danych są pobierane zarówno zawartość tabel, jak i opisy obu osi. Mechanizm rozszerza w ten sposób koncepcję znaną z usług tabeli przestawnej. Należy podkreślić, że SQL Server Reporting Services są mechanizmem, który działa na serwerze. Nawet jeżeli klient chce wyszukać jakieś informacje w raporcie, żądanie jest przesyłane na serwer, który tworzy odpowiedni wynik.

W świecie biznesu odbywającego się w czasie zbliżonym do rzeczywistego wartości nabiera aktualność danych. Chodzi w dużej mierze o to, aby raport był tworzony dokładnie wtedy, gdy jest potrzebny. To jednak nie takie proste - taka koncepcja zakłada bowiem pełną dostępność wszystkich danych źródłowych w dowolnym momencie, co jest utopią nawet w stosunku do baz danych działających online. W przypadku Microsoft Reporting Services można definiować subskrypcje okresowe. Można ponadto podać warunki określające, kiedy raport ma być dostarczony pocztą elektroniczną. Podobne rozwiązanie jest dostępne już od kilku lat w narzędziach raportujących pakietu analitycznego firmy SAS Institute.

Na oddzielny opis zasługuje komponent (a w zasadzie motor) DOLAP - Desktop OLAP PivotTable realizujący funkcje tzw. tabeli przestawnej w programach Excel, Access czy Office Web Component. To pełny motor analityczny tworzący lokalnie kostkę OLAP (tak jak wtedy gdy jest analizowany lokalny arkusz Excela). Równocześnie jednak komponent PivotTable może łączyć się z serwerem analitycznym dostarczanym wraz z bazą SQL Server (lub innym obsługującym sterowniki OLE DB), tam kierować zapytania i jedynie samodzielnie prezentować wyniki.

W ramach Desktop OLAP PivotTable są dostępne także komponenty do przeglądania danych OLAP, które można dystrybuować z własnymi aplikacjami. Data Dynamic ActiveCube prezentuje dane z dowolnej kostki, do której jest dostępny sterownik OLEDB-MD. Programista może dostosowywać sposób prezentacji do swoich potrzeb. Można łączyć widoki drzewiaste z blokowymi, dowolnie filtrować czy podświetlać określone warunkami wartości. Komponent pozwala nawet definiować lokalne hierarchie, wyrażenia czy ich grupy. Chodzi oczywiście o komponenty działające po stronie klienckiej - ActiveCube zazwyczaj komunikuje się z serwerem analitycznym.

Jednak zawsze w przypadku danych pochodzących z baz OLAP trudno jest określić dobry i efektywny sposób ich prezentacji. Taki, który uwypukli ukryte w nich zależności czy anomalie. Warto przyjrzeć się najnowszej wersji pakietu WebFocus firmy Information Builders (dystrybuowanego w Polsce przez CompFort Meridian Polska). Konsola analityka znajdująca się w tym narzędziu zawiera rozbudowane sposoby prezentacji - różnego typu wykresy czy specjalne diagramy wskazujące kluczowe wskaźniki liczbowe.

Krótko, znaczy trudno

W przypadku raportów dla zarządu (czy rady nadzorczej) analityk staje przed szczególnym zadaniem. Podstawowym problemem jest takie przeprowadzenie analizy, by raport był... krótki. Członek zarządu nie będzie miał czasu ani ochoty na analizowanie dziesiątek stron z kolumnami liczb czy wieloma, nawet kolorowymi wykresami. Od szczegółów są wszak analitycy.

Większość narzędzi raportujących i analitycznych pozwala na tworzenie tzw. raportów typu drill down. Dzięki temu w raporcie (wyświetlanym zwykle w dedykowanej przeglądarce lub ewentualnie portalu) można zobaczyć tylko zagregowane dane. Dopiero kliknięcie odpowiedniej "liczby" czy elementu wykresu otwiera raport szczegółowy. Ten sposób prezentacji jest coraz powszechniejszy.

Życzenia niespełnione

W dziedzinie narzędzi do raportowania producenci nie osiągnęli jeszcze pełni możliwości. Jeszcze wiele można poprawić.

Po pierwsze, kreatory, które "wspierają" analityka przy tworzeniu raportów, ograniczają się do pomocy w definiowaniu ich zawartości i wyglądu. Nie wspierają natomiast analizy. A szkoda, bo standardowe wskaźniki i formuły biznesowe są powszechnie znane. Można sobie wyobrazić kreator, który ułatwi tworzenie takich raportów - chociażby w podobny sposób jak w Crystal Analysis.

Po wtóre, większość produktów do tworzenia raportów nie ma możliwości odczytania ich na urządzeniach PDA. Autorom wydaje się, że jeżeli PDA czy telefon komórkowy potrafią wyświetlać HTML czy w przypadku PocketPC - DHTML, odczytanie raportów przy użyciu tych urządzeń nie powinno nastręczać problemów. Raport jednak dla urządzeń przenośnych powinien być trochę inaczej skonstruowany - wyszukiwanie informacji na małym wyświetlaczu trzeba zorganizować zasadniczo inaczej niż tylko przez zmniejszenie czcionki czy podział większych zbiorów danych na mniejsze partie.

Narzędzia raportujące wciąż ignorują istnienie języka polskiego, chociaż dzięki niemal już powszechnej obsłudze Unicode nie ma technicznych problemów z prezentowaniem polskich znaków. Polska wersja przeglądarki raportów to jednak wciąż rzadkość.