Najwyższa Izba Kontroli zbadała stan realizacji rządowej Strategii Informatyzacji Rzeczpospolitej Polskiej ePolska na lata 2004-2006.

Opracowana została ona przez poprzedni rząd SLD. Kontrola objęła "zakres usług świadczonych drogą elektroniczną przez organy administracji rządowej oraz przygotowania do wdrażania wybranych usług". NIK oceniła negatywnie sposób opracowania i realizacji Strategii.

Dokument Strategia ePolska 2004 został przygotowany przez Michała Kleibera, byłego ministra nauki i informatyzacji. Zdaniem NIK, został on opracowany bez "właściwej analizy stanu wykonania wcześniejszych planów związanych z informatyzacją, potrzeb społecznych oraz zaleceń Komisji Europejskiej". W Strategii nie wyznaczono wiodących podmiotów odpowiedzialnych za realizację zadań i oczekiwanych efektów końcowych.

Usługi e-administracji

W Strategii ePolska 2004 pominięto wdrożenie w pierwszej kolejności m.in. usługi dostępu do świadczeń medycznych, udzielania pomocy publicznej i dostępu do elektronicznego dziennika urzędowego. NIK zwraca też uwagę, że możliwość korzystania z usług e-administracji nie tylko "znacznie ułatwia konieczny przepływ informacji, ale także przyczynia się do wzrostu transparentności w tej sferze".

Do czasu zakończenia kontroli NIK nie został zrealizowany przez ministra nauki i informatyzacji projekt Wrota Polski. Projekt ten, zakładający przeniesienie usług świadczonych przez administrację publiczną na zintegrowaną platformę internetową, został wymieniony w Strategii ePolska 2004 wśród działań o największym znaczeniu dla informatyzacji kraju. Pierwotny termin realizacji Wrót Polski wyznaczono na pierwszą połowę 2005 r. Brak budowy Wrót Polski powoduje, że nie są realizowane w sposób zintegrowany usługi e-administracji, m.in. realizacja zamówień publicznych. Tymczasem - według szacunków MNiI - możliwość wykonywania zamówień publicznych za pośrednictwem Wrót Polski mogłaby przynieść oszczędności ok. 10 mld zł rocznie.

NIK oceniła negatywnie realizację Strategii ePolska 2004 przez ministrów: nauki i informatyzacji, spraw wewnętrznych i administracji oraz gospodarki i pracy. W planach finansowo-zadaniowych MNiI na lata 2004-2005 ujęto tylko 23 z 45 zadań przewidzianych dla tego resortu w Strategii. "Raporty dotyczące stanu jej wdrażania przekazywane Radzie Ministrów przez MNiI sporządzane były nierzetelnie. W związku z tym nie były podejmowane kroki dyscyplinujące w stosunku do podmiotów odpowiedzialnych za brak realizacji 77% zadań na koniec 2004 r." - uważają kontrolerzy NIK.

e-podpis

Z kolei w MSWiA nie wdrożono rozwiązań zapewniających pełne wykonanie przypisanych zadań. Z pięciu MSWiA wykonało tylko jedno. Ustalenia kontroli wskazują też na niejasny podział kompetencji zarówno w kierownictwie, jak i pomiędzy komórkami organizacyjnymi resortu. Z negatywną oceną NIK spotkał się sposób realizacji działań przez MGiP, dotyczących wykorzystania mediów elektronicznych do ułatwienia dostępu do ofert pracy, a także zaniechanie działań dotyczących nowelizacji ustawy o e-podpisie.

"Ministrowie właściwi do spraw gospodarki, a następnie do spraw informatyzacji nie wydali rozporządzenia do ustawy z dnia 18 września 2002 r. o e-podpisie, określającego warunki techniczne oraz warunki bezpieczeństwa udostępniania formularzy i wzorów w postaci elektronicznej. Tymczasem rozporządzenie to ma zasadnicze znaczenie dla realizacji ustawy o e-podpisie przez administrację, w szczególności w odniesieniu do obowiązku przyjmowania i honorowania pism przekazywanych drogą elektroniczną" - można przeczytać w raporcie NIK. W rezultacie termin obowiązywania ustawy przełożono z 16 sierpnia br. na 1 maja 2008 r.

CEPiK

Negatywnie z punktu widzenia rzetelności zostało ocenione przez Izbę wdrażanie i zarządzanie projektem CEPiK przez MSWiA. Izba ocenia również negatywnie - pod względem celowości - kontynuowanie prac nad CEPiK bez weryfikacji aktualnego wpływu warunków zewnętrznych. Z analizy przeprowadzonej w toku kontroli wynika, że istotnym mankamentem wdrożenia jest jednoczesne rozpoczęcie budowy systemu CEPiK, rozległej sieci teletransmisji danych WAN CEPiK i zapasowego centrum komputerowego. NIK zwróciła uwagę na niewystarczające działania MSWiA w zakresie przeniesienia i weryfikacji danych z Wojewódzkich Ewidencji Pojazdów oraz ze starostw. Harmonogram wykonania głównych zadań przedsięwzięcia CEPiK na lata 2004-2005 nie został wykonany.

W wyniku kontroli NIK wnioskowała m.in. o dokonanie przez Radę Ministrów pogłębionej analizy stanu realizacji Strategii ePolska 2004 i uwzględnienie jej wyników w tworzonym Planie Informatyzacji Państwa na lata 2007-2010.