Między cytowanym a własnym

Oznacza to, że w przypadku wykorzystania fragmentu cudzego tekstu konieczne jest oznaczenie go np. cudzysłowem, innym kolorem lub przypisem. W przypadku zdjęć opublikowanych na stronach internetowych, konieczne jest podanie adresu strony internetowej i autora zdjęcia (na marginesie - ze względu na dynamikę stron internetowych czasem dobrze jest także zaznaczyć, z którego dokładnie dnia pochodzi wersja zacytowanej przez nas jako źródło strony internetowej; to tylko rozsądek "dowodowy", nie wymóg formalny).

Również w sytuacji, gdy zdjęcia lub cudze wypowiedzi nie są podpisane i nie jest możliwe zidentyfikowanie twórcy należy wskazać źródło, z którego korzystamy oraz zaznaczyć, że cytowany fragment jest dziełem anonimowego twórcy. Działanie takie jest konieczne, gdyż w przeciwnym razie możemy narazić się na zarzut wykorzystywania cudzej twórczości jako własnej, co stanowi naruszenie praw jej autora.

Konsekwencje naruszenia prawa cytatu

Naruszenie zasad cytowania stanowi naruszenie praw autorskich twórcy wykorzystanego dzieła. Twórca może żądać od nas zaniechania tego działania (usunięcia cytowanych treści). Może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności, aby złożyła "publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie" (czyli przeprosiny). Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać również twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny. Pozostają także roszczenia stricte majątkowe.

Ponadto brak odpowiedniego wskazania przejętego fragmentu, uniemożliwiający zorientowanie się, że ma się do czynienia z cudzą twórczością, powodować może zaistnienie przesłanek plagiatu, co wiąże się z odpowiedzialnością karną osoby wykorzystującej cudzy utwór.

Podsumowując

Skorzystanie z dozwolonego prawa cytatu musi spełniać szereg ustawowych wymogów:

- dzieło, w którym cytat jest zastosowany, musi stanowić odrębny utwór autorski

- cytowane mogą być jedynie urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości

- cytat może być zastosowany jedynie w celu wyjaśnienia, analizy krytycznej, nauczania oraz w celu uzasadnionym prawami gatunku twórczości

- pojedynczy cytat musi być podrzędny wobec nowo tworzonego dzieła

- cytat musi być prawidłowo oznaczony poprzez wskazanie imienia i nazwiska twórcy oraz źródła, z którego pochodzi, a przy tym konieczne jest oddzielne oznaczenie każdego wykorzystanego przez nas fragmentu.

Agnieszka Wachowska jest prawnikiem w Kancelarii Radców Prawnych Maruta i Wspólnicy.


TOP 200