- Tak, szczególnie w mniejszych firmach nie ma osoby, która wiedziałaby o obowiązkach i szansach dla firmy związanych z logistyką odzysku. Inaczej sytuacja wygląda w większych firmach. Tutaj niekiedy nawet zdarzają się menedżerowie do spraw środowiska. To jednak nie więcej niż 20% firm. W pozostałych przypadkach do spraw tych oddelegowane są osoby na stanowiskach starszych specjalistów; dużo jest na przykład specjalistów BHP... To dowodzi, że raczej spycha się zagadnienie na boczny tor. Duża część firm po prostu unika tematu, nie płacąc opłaty produktowej ani nie zapewniając odzysku i recyklingu. W wielu wypadkach wynika to z nieświadomości i braku znajomości obowiązujących przepisów.

Ożywienie wokół logistyki odzysku ma miejsce na wiosnę, a dokładnie około 31 marca, kiedy to do urzędów marszałkowskich muszą spłynąć stosowne sprawozdania od firm. Wtedy temat gości też w mediach. Potem sytuacja się uspokaja. Nieustannie trwa edukacja, szczególnie ta na poziomie segregacji odpadów. Cały czas mamy więc raczej w przypadku logistyki odzysku do czynienia z etapem kształtowania postaw, wczesnym stadium budowy schematu.

A czy na rynku jest odpowiednia liczba specjalistów, którzy pomogliby firmom w tej przemianie? Nie. Logistyką odzysku i ekologistyką zajmuje się w kraju naukowo około 10 osób. Zapotrzebowanie na rynku jest bardzo duże, ale nie ma kadr. Prowadzę dwa wykłady na Akademii Ekonomicznej oraz w Międzynarodowej Wyższej Szkole Logistyki i Transportu we Wrocławiu, z "Ekologistyki" i "Recyklingu opakowań", ale to wszystko bardzo mało. Co ciekawe, tematu nie podejmują także firmy doradcze

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

- być może to kwestia trudności materii. Sam schemat odzysku zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest bardzo skomplikowany...

Reverse logistics bywa niekiedy postrzegane jako wymiatanie, czyszczenie kanału pod nowe zamówienia. Czy to dobra interpretacja?

- Tak, logistyka odzysku jest związana z tworzeniem wartości dodanej - w powrotnym kierunku w stosunku do pierwotnych procesów.

Jakie są wyróżniki dobrej i złej reverse logistics, jakie firmy przodują i można postrzegać je jako wzór?

- Na tym rynku jesteśmy na etapie podobnym do etapu tworzenia nowych technologii. Wszystko jest jeszcze bardzo kosztowne, korzyści obiecujące, ale wcale nie tak pewne. Wiele jest eksperymentowania. Trudno powiedzieć, jakie rozwiązania sprawdzą się w dłuższym czasie.

Z drugiej strony ten, kto teraz wchodzi w obszar logistyki odzysku, jest jeszcze pionierem i należy do tej ścisłej czołówki, która pierwsza spijać będzie śmietankę korzyści obiecywanych przez logistykę odzysku.

Można zaobserwować też i złe przypadki. Wynikają z braku świadomości i najczęściej dowodzą potrzeby całkiem podstawowej edukacji. Poważnie nadwerężyć schemat odzysku może na przykład wprowadzenie przez firmę opakowania z elementami utrudniającymi albo uniemożliwiającymi recykling. Mozolnie konstruowany łańcuch zacina się, ponieważ np. ze względów marketingowych firma postanowiła opatrzyć butelkę przyciągającym uwagę, a zarazem całkiem niemożliwym do odzysku detalem.

Czy funkcjonuje już jakaś spójna wizja firmy podchodzącej do zagadnienia w sposób strategiczny, wzór przedsiębiorstwa potrafiącego dzięki dobrym praktykom wyróżnić się na rynku, przekuć ten obowiązek w jakąś wartość?

- Najważniejsze korzyści płynące dla firmy z logistyki odzysku to zmiana, doskonalenie procesów i generowanie długofalowych korzyści, takich jak przewaga konkurencyjna, umiejętność obsługi klienta w zakresie zwrotów i reklamacji. Opanowanie zagadnienia to także zapewnienie firmie zgodności z obecnymi i przyszłymi wymogami prawnymi. Część wytycznych nie ma charakteru obligatoryjnego, ale z czasem niewątpliwie takiego charakteru nabierze. W tej sytuacji lepiej nauczyć się zawczasu.