Ministerstwo Finansów po wyposażeniu Izb Skarbowych w komputery pracujące w systemie Unix wersji Bull, stanęło przed problemem połączenia już pracujących komputerów klasy PC z maszynami unixowymi. W Urzędach i Izbach Skarbowych (US i IS) używane są wszystkie typy komputerów rodziny PC od PC/XT do PC/486. Szukając rozwiązania tego skomplikowanego problemu, rozpatrywano oferty firm zagranicznych i polskich. Ostatecznie wybrano proponowane przez warszawską spółkę ATM oprogramowanie PC/TCP v.2.2 firmy FTP Software Inc. oraz EM320 - emulator terminala 320, opracowany przez Diversified Computer Systems, Inc. O zagadnieniach związanych z wprowadzeniem PC/TCP oraz EM320 rozmawiałem z Katarzyną Bojanowską, Pawłem Sobkowiczem i Andrzejem Chromińskim z ATM Warszawa.

Używane w Izbach Skarbowych od czerwca 1993 r. oprogramowanie PC/TCP v.2.0, pozostaje nadal w użyciu, pomimo wprowadzenia do sprzedaży przez FTP Software kolejnej jego wersji; PC/TCP v.3.0. Jest to ze wszech miar słuszna decyzja Ministerstwa Finansów, bowiem zmiana oprogramowania w 390 Urzędach i Izbach Skarbowych byłaby kosztowna i zbędna wobec bezbłędnego działania zainstalowanej już wersji oprogramowania.

Oprogramowanie instalowane w Izbach Skarbowych, musiało zostać dostosowane do specyficznych wymagań, które postawiło Ministerstwo. Wymaganiem takim było np. w instalowanych emulatorach terminala 320 umieszczenie 18 znaków literowych charakterystycznych dla naszego języka, "pod" klawiszem "control", a nie powszechnie stosowanym "alt". W terminalach klawisz "control" w połączeniu w literą obsługuje kilkanaście funkcji, tak więc z pozoru drobna przeróbka programowa okazała się nader skomplikowanym problemem. Taka, zgodna z wymogami Ministerstwa, konfiguracja oprogramowania służy obecnie do wprowadzania danych do systemu fiskalnego.

Używane obecnie w Izbach Skarbowych oprogramowanie PC/TCP współpracuje z emulatorem terminala 320 spełnia wszystkie wymagania Ministerstwa Finansów. Przy okazji przystosowywania programów PC/TCP oraz emulatora terminala 320 do tych wymagań, użyto właśnie programu PC/TCP do komunikacji z partnerami amerykańskimi, opracowującymi konieczne zmiany w oprogramowaniu. Jak twierdzi Paweł Sobkowicz z warszawskiego ATM, gdyby używano konwencjonalnych metod łączności (np. przesyłania przez pocztę dyskietek z coraz to nowszymi wersjami programów), dostosowanie do wymogów Ministerstwa Finansów trwałoby kilka miesięcy. Dzięki łączności Internetowej konieczne uzgodnienia trwały kilkanaście dni.

Użytkownik sieci lokalnych wykorzystuje zazwyczaj jeden protokół łączności. Przewaga systemu komunikacyjnego PC/TCP polega na tym, że znakomicie nadaje się on do wykorzystania nie tylko w warunkach sieci lokalnych, ale także w sieciach zewnętrznych. W naturalny sposób, ponieważ jest to połączenie używane w Internecie, cały świat stoi otworem. Używany protokoł nie wymaga konieczności tłumaczenia z jednego protokołu na drugi, nie ma konieczności konwersji, nie przysparza więc dodatkowej pracy administratorowi systemu. Czy wysyłana poczta kierowana jest do kolegi przy sąsiednim biurku, czy na inny kontynent, jest to ten sam protokół i te same polecenia. Taka uniwersalność wynika z dostosowania programu do ogólnoświatowego standardu. Dzięki temu ten sam protokół zapewnia pełną funkcjonalność sieciową w takich zastosowaniach, jak chociażby sieci komputerów osobistych w przedsiębiorstwach i instytucjach, a jednocześnie gwarantuje łatwą i bezpośrednią transmisję na zewnątrz.

Obecnie w całej Polsce zainstalowano ok. 1600 kopii programu PC/TCP w USkarbowych i IS, a jeszcze w tym roku system będzie dodatkowo kilkaset nowych wdrożeń i pewne jest już kolejne kilkaset instalacji w przyszłym roku. Pomimo działania instalacji w US i IS, obejmującej użytkowników o różnym poziomie wykształcenia i sposobie traktowania komputera, nie było jak dotąd potrzeby korzystania z uruchomionej "gorącej linii". Świadczy to o bezkonfliktowym przystosowaniu systemu do wymagań użytkowników. Po kilkudniowym szkoleniu, przypadki reklamacji i żądania telefonicznej konsultacji są sporadyczne. Warto sobie uświadomić skalę przedsięwzięcia. Przy tej liczbie instalacji, gdyby któryś z użytkowników choć raz musiał skorzystać z "gorącej linii", to przeciętnie byłyby cztery

telefony dziennie.

Program PC/TCP jest praktycznie dla użytkownika przezroczysty. Po skonfigurowaniu systemu, komputer biurowy po prostu wypisuje kilka komunikatów więcej i żąda od użytkownika wpisania osobistego hasła. W niektórych przypadkach (kiedy jest to usługa powszechnie dostępna, np. oprogramowanie sieciowe) nie wymaga nawet tego hasła. Urzędniczka izby skarbowej nie musi bowiem wiedzieć, że żądany przez nią wydruk jest wynikiem działania programu PC/TCP. Chce ona raczej, by po prostu po wskazaniu myszką odpowiedniego symbolu, mogła uzyskać wydruk na zainstalowanej w jej urzędzie drukarce sieciowej.

Programy użytkowe tej klasy, w szczególności programy zapewniające warstwę transportową dla informacji, muszą być dla ich użytkowników "przezroczyste". Za to administrator systemu otrzymuje bardzo grubą księgę instrukcji obsługi, która zaznajamia go z prawie nieograniczonymi możliwościami konfiguracji systemu i ustalenia parametrów jego działania. PC/TCP jest więc łatwym i prawie niezauważalnym programem dla użytkownika i jednocześnie wymagającym od administratora dużej wiedzy i doświadczenia, dając mu za to wielkie możliwości działania.

Warszawska ATM dostarczyła oprogramowanie zgodne z wymaganiami Ministerstwa, kolejne instalacje wykonuje już zleceniodawca we własnym zakresie. ATM sprawuje jednak nadal opiekę programowo-techniczną. Niestety, nie wszystkie US i IS mają połączenia z siecią Ministerstwa i niekiedy nie mogą się również komunikować między sobą. Brak sieciowej współpracy niektórych Unixowych komputerów Bull stanowi poważne ograniczenie w skutecznej działalności US i IS.

Warto tu zwrócić uwagę na poważne potraktowanie polskiego rynku przez FTP Software, Inc. W skali globalnych obrotów tej firmy dostarczenie oprogramowania dla tysiąca lub niewiele większej liczby stanowisk, nie jest kontraktem imponującym. Jednak zamówienie i wymagania postawione przez Ministerstwo Finansów potraktowano priorytetowo i opracowywanie zmian w programach (w konsultacji z warszawskim ATM) trwało około 15 dni.

Największą grupę użytkowników programów PC/TCP stanowią obecnie naukowcy. Dla nich łatwa komunikacja między ich komputerami, nierzadko jeszcze typu PC XT a światem Unixa stanowi wielką szansę korzystania, za pośrednictwem Internetu, ze światowych baz danych lub dostępu do komputerów o nieporównywalnie większych zdolnościach obliczeniowych (np. Cray). Nic dziwnego więc, że dużo pakietów PC/TCP nabywają właśnie naukowcy i uczelnie.

Jest jednak pewne, że największy z polskich dystrybutorów oprogramowania PC/TCP produkcji FTP Software Inc.

warszawska firma ATM, sprzedała już kilkadziesiąt tysięcy pakietów tego produktu. Wszystko wskazuje także na to, że w Polsce przez następne kilka lat popyt na oprogramowanie integrujące środowiska Unix i DOS/Windows będzie się zwiększał.