Krajowe centra danych

Pierwsze duże centra danych w Polsce pojawiły się na początku XXI wieku. Ilość powierzchni w centrach danych od tego czasu konsekwentnie przyrasta. Centra są profesjonalnie przygotowane i zapewniają maksymalny poziom bezpieczeństwa. Nic dziwnego, że z ich usług korzystają coraz częściej duże organizacje i instytucje zagraniczne, w dużej mierze finansowe. Skutecznie przekonuje o tym niższy koszt utrzymania, szczególnie biorąc pod uwagę ceny energii. Polska to jednocześnie bardzo dobra lokalizacja na centra zapasowe.

Coraz większe zapotrzebowanie na usługi wirtualizacji, kolokacji, chmur, a także zdalnego przetwarzania i przechowywania danych, powoduje zwiększone zainteresowanie usługami oferowanymi przez centra danych. Organizacje szukają rozwiązań wspierających i umożliwiających osiągnięcie konkretnych wyzwań biznesowych, przy możliwie najmniejszym koszcie. Większość działów IT widzi korzyści finansowe i techniczne, związane z migracją usług IT do modeli centrum danych. Dzisiejsze centra danych to nie tylko usługi hostingowe czy sprzętowe. Obecnie oferują one szereg usług dostosowanych do potrzeb nowoczesnego klienta, oscylujące w pobliżu wirtualizacji, chmur, kopii bezpieczeństwa. Wszystkie wskazane usługi ewoluują, ponieważ coraz więcej organizacji z nowymi wymaganiami wkracza do centrów danych.

Dlaczego centrum danych?

Istnieje kilka przesłanek pozwalających stwierdzić, że centra danych to niezbędne elementy istniejących i nowych struktur IT. Podstawą jest bezpieczeństwo, dostępność oraz rozbudowane metody analizy danych. Nowoczesne centra danych zazwyczaj stanowią architekturę rozproszoną. Pozwala to na zwiększenie bezpieczeństwa danych poprzez przechowywanie danych w kilku różnych lokalizacjach. Nawet jeżeli określona część centrum danych zostanie wyłączona z poprawnego działania, jego funkcjonalności mogą przejąć inne data center (DC) w sposób, który nie pozwala użytkownikowi na zauważenie problemu. Jeżeli centrum danych może przechowywać i udostępniać duże ilości danych, nic nie stoi także na przeszkodzie, aby te dane przetwarzać, najczęściej poprzez rozproszone systemy. Duża ilość danych, coraz rzadziej przechowywanych w firmowych serwerowniach, uniemożliwia ich szybką analizę poprzez niewielkie struktury serwerów, do tej pory dostępne lokalnie.

Zobacz również:

  • Strategiczna współpraca NTT DATA Business Solutions i Beyond.pl
  • AI ma duży apetyt na prąd. Google znalazł na to sposób

Ważnym czynnikiem przemawiającym za wyborem DC jest zwiększająca się ilość danych, z których użytkownicy korzystają z różnych urządzeń, m.in. stacjonarnych i mobilnych. Co więcej, dane powinny być dostępne w każdym miejscu i o każdej porze. Coraz więcej użytkowników zaczyna korzystać z rozwiązań chmur, które nieodłącznie wiążą się z centrami danych. Chmura jako technologia istnieje w ofertach centrów danych od początku tej technologii. Dzięki przekazaniu w dużej mierze zadań związanych z danymi do DC, nowoczesne implementacje struktur IT w przedsiębiorstwach to coraz częściej wyłącznie elementy służące transmisji danych. Warto zaznaczyć, że coraz większa dostępność przepustowości jest dostarczana także dla każdego użytkownika w organizacji, co ułatwia korzystanie z rozwiązań DC.

Najczęściej podawaną przyczyną migracji do data center są jednak koszty utrzymania własnego rozwiązania. Niestety próby nadążenia za rozwojem technologii, systemów operacyjny, aplikacji i ich wymagań są kosztowne. Dodatkowo zapewnienie bezpieczeństwa, nadzoru, administracji technicznej w dobie powszechnego cięcia kosztów także nie skłania do utrzymywania własnej serwerowni. Bardzo często działy IT chcą przerzucić część odpowiedzialności za infrastrukturę na centra danych. Obecnie dostępne łącza szerokopasmowe wspierają ten model, a praca w sieci lokalnej czy poprzez internet/intranet nie robi różnicy.

Usługi centrum danych

Data center można podzielić na wiele kategorii w zależności od oferowanych usług i ich struktury. Najpopularniejsza kategoria to dostawcy zapewniający kolokację i podstawowe usługi dodane. Innym przykładem będą operatorzy dostarczający zintegrowane rozwiązania oparte na data center. Najpopularniejszą usługą oferowaną przez data center jest kolokacja. Polega ona na udostępnieniu infrastruktury teletechnicznej w centrum danych. Może to być miejsce w szafie serwerowej, część szafy serwerowej, cała szafa lub moduł. Dostawca w takim modelu zapewnia bezpieczne środowisko pracy dla systemu informatycznego. Dodatkową usługą powiązaną z kolokacją będzie zapewnienie odpowiednich łączy telekomunikacyjnych w centrum danych, a także usługi dodane w postaci administrowania i zarządzania sprzętem klienta. Aktualnie coraz większą popularność w data center zdobywa usługa chmury obliczeniowej. Rozwiązania są dostępne jako chmura publiczna, prywatna i hybrydowa. Inne popularne usługi to Iaas oraz PaaS. IaaS (Infrastructure as a Service) jest usługą udostępniania fizycznych lub wirtualnych serwerów. PaaS (Platform as a Service) to z kolei udostępnienie w data center kompletnego środowiska zawierającego systemy operacyjne z wybranymi aplikacjami. Usługi te przeważnie udostępniane są w ramach opłaty abonamentowej. Inne możliwości oferowane przez data center to dostęp do internetu w DC, udostępnianie urządzeń sieciowych, transmisja danych WAN, kopie zapasowe, zapory ogniowe, równoważenie obciążenia serwerów, przestrzeń dyskowa. Centra danych oferują także usługi organizacyjne oraz w postaci zasobów ludzkich, przykładowo NOC (Network Operations Center), biura zapasowe, outsourcing IT, helpdesk, serwis w DC.

Technologie w centrum danych

Centrum danych to budynek lub wydzielona część budynku, która składa się z dwóch elementów funkcjonalnych. Pierwszym z nich jest pomieszczenie, w które znajduje się sprzęt serwerowy i infrastruktura towarzysząca. Pomieszczenie to powinno charakteryzować się odpowiednimi warunkami technicznymi. Drugim elementem są niezależne przyłącza energetyczne, telekomunikacyjne, chłodnicze i obiekty techniczne zawierające sprzęt pozwalający zwiększyć niezawodność, bezpieczeństwo. Warto jednocześnie zastanowić się nad elementami bezpieczeństwa fizycznego – monitoringiem, kontrolą dostępu, czujnikami ognia i dymu, systemem gaszenia.

Podstawowym elementem centrum danych, który bierze się pod uwagę przy każdym wyborze rozwiązania jest bezpieczeństwo. Przez bezpieczeństwo należy rozumieć bezpieczeństwo fizyczne, bezpieczeństwo energetyczne, bezpieczeństwo pracy serwerów i sprzętu. Już samo wyznaczenie lokalizacji centrum danych pod kątem bezpieczeństwa nie jest sprawą łatwą. Data center powinno być miejscem w miarę bezpiecznie położonym pod względem występowania niekorzystnych zjawisk atmosferycznych typu trzęsienia ziemi, sztormy, huragany, powodzie czy nawet pożary lasów. Dodatkowo warto umieścić centrum danych w miejscu mało narażonym na zagrożenia wywołane czynnikiem ludzkim, katastrofami samolotów, eksplozjami, ogniem. W rezultacie centrum danych nie powinno znajdować się bardzo blisko lotnisk, więzień, rafinerii, autostrad, stadionów. Zasilanie w energię elektryczną należy zrealizować z co najmniej dwóch niezależnych źródeł. Także woda niezbędna do chłodzenia powinna być dostarczana co najmniej z dwóch autonomicznych miejsc. Łączność powinno gwarantować co najmniej dwóch operatorów telekomunikacyjnych, a przy każdym z wejść głównych dostępu należy umieścić strażnika. Autentykacja dla pracowników zatrudnionych w centrum danych może zostać zrealizowana na kilka sposobów. Koniecznością jest montaż kamer CCTV, realizujących monitoring najważniejszych elementów centrum danych.

Istnieje grupa kilku data center wyznaczających krajowe standardy. Istnieje także znacząca grupa data center o mniejszej skali, ale technologicznie nie ustępująca tym najlepszym. Można także spotkać wiele data center przygotowanych specjalnie pod potrzeby danej organizacji, czasami rządowej. Niestety trudno porównać podobnej wielkości centra danych. Oczywiście można brać pod uwagę powierzchnię, ale najczęściej ten parametr jest wskazywany w postaci brutto, czyli liczy się nie tylko miejsce na serwery (powierzchnię netto), ale także całą infrastrukturę towarzyszącą, m.in. powierzchnie biurowe. Podobnie jest z przydziałem mocy – istnieją centra danych o przydziale mocy poniżej 1 MW, ale też takie o zapotrzebowaniu kilkudziesięciu megawatów. W rzeczywistości konfiguracje te są tworzone nadmiarowo z myślą o przyszłości, więc nie zawsze określają aktualny stan zapotrzebowania na moc.

Opublikowany przez ANSI dokument TIA-942 (Telecomunications Infrastructure Standard for Data Centers) definiuje 4 poziomy (nazwane terminem Tier) dostępności, w odniesieniu do infrastruktury IT centrum danych. W tym dokumencie określone zostały minimalne wymagania dla infrastruktury telekomunikacyjnej w centrum danych. Niezależnie od ANSI/TIA-942 organizacja Uptime Institute zdefiniowała własne 4 poziomy dotyczące dostępności danych z punktu widzenia sprzętu w danej lokalizacji. W centrach danych systemy zasilania i chłodzenia mogą zostać ocenione na podstawie oceny systemu w ramach parametru Tier I-IV. Poziom Tier I to centra danych przeznaczone dla małych organizacji. Czas dostępności centrum danych w roku definiowany jest na poziomie 99,671%. Oznacza to, że centrum danych może nie pracować przez 28,8 godziny w roku. W tym przypadku nie zakłada się redundancji zasilania i chłodzenia. Nie są także wymagane specjalne właściwości architektoniczne i budowlane budynku. Poziom Tier II to centra danych przeznaczone dla średnich organizacji. Zakładany czas dostępności wynosi w tym przypadku 99,749%, co oznacza możliwość braku dostępności przez 22 godziny w ciągu roku. Zakłada się częściową redundancję chłodzenia oraz zasilania najważniejszych elementów teleinformatycznych. Kolejny poziom, które osiąga większość komercyjnych data center jest oznaczony jako Tier III. Usługi na tym poziomie przeznaczone są dla dużych organizacji. Zakłada się dostępność na poziomie 99,982% w skali roku, co może oznaczać przerwę w dostępie do usług przez 1,6 godziny w ciągu roku. W tym przypadku przewiduje się redundancję N+1, która winna zapewnić ochronę przy zaniku zasilania przez 72 godziny. Budynek powinien mieć wzmocnioną konstrukcję i zwiększoną ognioodporność. Najwyższy poziom dostępności centrum danych definiowany jest przez parametr Tier IV. Dla takiego poziomu dostępność wynosi 99,995% w skali roku, co oznacza możliwe przerwy na poziomie 26,3 minuty w ciągu roku. Redundancja jest realizowana w modelu 2N+1 i powinna zapewniać podtrzymanie zasilania nawet przy 96-godzinnym zaniku. Jeżeli mówimy o dokumentach definiujących procesy w centrach danych i opisujących najlepsze praktyki wdrożeń, warto także zapoznać się z dokumentami Telcordia GR-3160/GR-2930. Dokumenty opisują przestrzeń centrum danych, a także wymogi środowiskowe dla umieszczonych w tej przestrzeni urządzeń.

Porównując oferty data center warto spojrzeć na efektywność energetyczną PUE (Power Usage Effectiveness). Efektywność energetyczna to stosunek mocy dostarczonej do centrum danych do mocy pobranej przez sprzęt IT w centrum danych. Przeciętną wartością PUE jest 2.0. Oznacza to, że na każde 1000 W pobrane przez serwery dostarczane jest 2000 W całkowitej mocy. Idealna wartość to 1.2. W rzeczywistości dzięki znajomości tego parametru możemy określić, jak efektywnie jest wykorzystywana energia w centrum danych, a co za tym idzie – jak będą kształtowały się w dużej mierze koszty usług.

Rozważając wykorzystanie określonego centrum danych, warto rozważyć dostępność telekomunikacyjną poszczególnych operatorów, technologii, łączy. Obecnie największe centra danych pozwalają na dostęp właściwie dowolnego operatora krajowego i wybranych operatorów globalnych. W większości uzyskamy też dostęp do wszystkich krajowych węzłów wymiany ruchu, a także części zagranicznych.

Centra danych w Polsce

Centrum Danych ATMAN Warszawa to ponad 4 300 mkw (2900 mkw netto) powierzchni kolokacyjnej, zaprojektowanej zgodnie z wytycznymi Tier III dla standardów data center. Dodatkowo planowane jest stworzenie powierzchni 6200 mkw w dwóch nowych budynkach. Centrum danych ATMAN oferuje nieograniczone możliwości telekomunikacyjne. ATMAN jest obecny w czterech największych węzłach międzyoperatorskich w Europie: w Amsterdamie (AMS-IX), Frankfurcie (DE-CIX), Londynie (LINX) i Moskwie (MSK-IX). Sam jest też operatorem PWR Thinx – punktu wymiany ruchu z siecią węzłów dostępowych w 11 miastach w Polsce. Operatorzy dostępni w Data Center ATMAN to m.in. ATMAN, Eutelsat, Exatel, NASK, Netia, Orange, T-Systems. Węzły międzyoperatorskie to m.in. AMS-IX, DE-CIX, EPIX, KIX, LINX, MSK-IX, NetIX, PLIX, PWR Thinx, TPIX. Zasilanie energetyczne jest doprowadzane do centrum danych za pomocą czterech niezależnych linii średniego napięcia o mocy 26 MW. Zasilanie awaryjne to systemy UPS o mocy 8580 kVA, a także 7 generatorów prądotwórczych o łącznej mocy 7930 kVA. Chłodzenie jest realizowane poprzez klimatyzatory z redundancją N+1, przy zapewnionej aranżacji serwerowni w postaci zimnych/ciepłych stref. Ochrona przeciwpożarowa to system wczesnej detekcji dymu oraz pożaru. System gaśniczy jest oparty na rozwiązaniach gazowych (Inergen, Argonite, IG100, FM200). ATMAN posiada także centrum danych w Katowicach o powierzchni serwerowni 500 mkw (350 mkw netto), na potrzeby lokalnego rynku oraz centrum zapasowego. ATMAN od 2010 roku prowadzi także centrum danych THINX przeznaczone wyłącznie na potrzeby kolokacji i telekomunikacji o powierzchni 3700 mkw (2000 mkw netto). W centrum danych Thinx możliwe jest uzyskanie dostępu do ponad 35 operatorów telekomunikacyjnych świadczących usługi dostępu do internetu na terenie tego obiektu. THINX jest zasilane poprzez dwie niezależne linie średniego napięcia o mocy 16 MW. Zasilanie awaryjne zapewniają systemy UPS o mocy 4000 kVA, a także dwa generatory prądotwórcze o mocy 4400 kVA. Chłodzenie jest realizowane z redundancją N+1, przy aranżacji zimnych/ciepłych stref.

Krajowe centra danych

Centrum Danych ATMAN. Źródło: www.atman.pl

Beyond.pl działa w Polsce od 2005 roku i oferuje usługi data center. Możemy wśród nich znaleźć: kolokację, serwery dedykowane, VPS, streaming, usługi telekomunikacyjne, dzierżawę sprzętu/oprogramowania/systemów operacyjnych, zarządzanie bazami i systemami, audyt i optymalizację. Do działań innowacyjnych z pewnością należą usługi chmury publicznej/prywatnej/hybrydowej, chmury obliczeniowe oraz Big Data. Beyond.pl posiada dwa centra danych, w których można korzystać z usług operatorów międzynarodowych: Cogent, Level3, TeliaSonera, RETN, a także operatorów krajowych i regionalnych, jak ATM, Exatel, GTS, Inea, Orange, PCSS/Pionier, PIX, PLIX, Horyzont, Nask, Netia,T-Mobile. Obiekt Data center 1 został oddany do użytku w 2007 roku i mieści się w centrum Poznania. Całkowita powierzchnia obiektu liczy 741 mkw (384 mkw netto). Budynek posiada monitoring w postaci CCTV, kontroli dostępu, biometryki, czujników sejsmicznych, systemu antywłamaniowego. Wszystkie systemy alarmowe są monitorowane w trybie 24/7/365. Do budynku doprowadzone są cztery niezależne podejścia telekomunikacyjne (zrealizowane w postaci kabli światłowodowych) z czterech kierunków geograficznych. Centrum danych jest zasilane z dwóch niezależnych źródeł energii o mocy 2 x 900 kW. Do każdej szafy w centrum danych doprowadzone są dwa niezależne obwody zasilania gwarantowanego. System zasilania awaryjnego to redundantne systemy UPS o mocy 900 kVA, a także generatory prądotwórcze o mocy 1850 kVA. Chłodzenie centrum danych jest oparte na wodzie lodowej, dodatkowo istnieje niezależna klimatyzacja pomieszczeń z redundancją. Szafy kolokacyjne są zorganizowane w układzie ciepłych/zimnych stref. Ochrona przeciwpożarowa to system detekcji pożaru oraz detekcji dymu, powiązany z gazowym systemem gaśniczym. W niedalekiej przyszłości powstanie nowy obiekt Beyond.pl – Data Center 2. Nowe centrum danych będzie dysponowało powierzchnią serwerowni 6300 mkw, a dodatkowo 20000 mkw powierzchni biurowej. Pozwoli to umieścić 76800 serwerów. Systemy energetyczne będą zbudowane i działające równolegle. Oznacza to zdublowanie wszystkich systemów zasilania, zarówno podstawowych, jak i zapasowych.

Krajowe centra danych

Centrum Danych Beyond.PL Data Center 2 - projekt. Źródło: beyond.pl

Grupa 3S dostarcza rozwiązania w data center zlokalizowanym w Katowicach. Klaster 3S docelowo będzie zbudowany na bazie 4 niezależnych budynków. Obecnie serwerownie zajmują powierzchnię 800 mkw, natomiast w pierwszym kwartale 2014 roku oddane zostanie kolejne 1000 mkw powierzchni. Centrum danych jest wyposażone w 220 szaf pod kolokację serwerów (po rozbudowie dodatkowo 300 szaf), ze stałym nadzorem i monitoringiem 24/7/365. Redundancja systemów zapewnia gwarancję dostępności na poziomie Tier III (99,99%). Centrum danych 3S zapewnia 4 strefy bezpieczeństwa i weryfikacji, inteligentną telewizję przemysłową, systemy przeciwpożarowe oraz gaszenia przeznaczone dla urządzeń elektronicznych. Bezpieczeństwo energetyczne zapewniają dwa niezależne przyłącza energetyczne o mocy 2 x 4 MW, wspierane redundantnymi agregatami prądotwórczymi oraz zasilaczami UPS. Wszelkie elementy pracy środowiska serwerów i monitoring są kontrolowane przez system SCADA. Bezpośrednio w centrum danych udostępnione są węzły operatorów Level 3, Orange, ATM, GTS, Netia, Exatel, 3S, P4, PLIX, DE-CIX. Przyłącza są zrealizowane poprzez cztery drogi obsługiwane z trzech różnych kierunków. Niewątpliwą zaletą jest także własna sieć światłowodowa o długości ponad 1600 km.

Krajowe centra danych

Centrum Danych 3S. Źródło: www.3s.pl

Warto wspomnieć także o innych centrach danych funkcjonujących w południowej Polsce. Obiekt Polcom Data Center został zlokalizowany w Skawinie pod Krakowem. Całkowita wielkość obiektu to około 6000 mkw. Jest on dostępny i monitorowany w trybie 24/7/365. Zasilanie jest dostarczane przez dwie niezależne linie energetyczne 15 kV. Zasilanie awaryjne realizują agregaty prądotwórcze oraz system podtrzymania zasilania UPS 2(n+1). Gwarancja zasilania jest przeprowadzana na poziomie Tier IV, podobnie jak układ chłodzenia. Centrum standardowo wyposażone jest w system gaszenia gazem neutralnym oraz inteligentny system wczesnej detekcji dymu.

Krajowe centra danych

Centrum Przetwarzania Danych TP w Łodzi. Źródło: www.computerworld.pl

W samym centrum Warszawy położone jest centrum danych Linxdatacenter, zaprojektowane zgodnie ze specyfikacjami TIA-942 Tier 3. Powierzchnia całkowita centrum Linxdatacenter to 1400 mkw, moc całkowita zasilania to 2,5 MW. Zasilanie awaryjne realizowane jest poprzez zasilacze UPS w konfiguracji 2x(n+1), a także generatory (n+1), Centrum posiada możliwości połączeń ze wszystkimi głównymi węzłami PoP w Warszawie, a także bezpośrednie połączenie z LIM. System chłodzenia jest realizowany w konfiguracji (n+1) z podziałem na strefy zimne/ciepłe. Dodatkowo centrum jest wyposażone w system wczesnego wykrywania dymu VESDA, detekcji i sygnalizacji pożaru, system gaszenia gazem, całodobowy monitoring CCTV, system kontroli dostępu.

Krajowe centra danych

Centrum Przetwarzania Danych Ministerstwa Finansów. Źródło: www.mf.gov.pl

Na terenie Gdańskiego Parku Naukowo-Technologicznego powstało data center o powierzchni 400 mkw oznaczone jako PCPD (Pomorskie Centrum Przetwarzania Danych). Ciekawym projektem może pochwalić się UNIZETO, zlokalizowanym w Szczecinie centrum danych, realizującym misje krytyczne. Powierzchnia całkowita centrum to 2350 mkw. Oferowane są usługi wydruków i korespondencji masowej, certyfikacji klucza publicznego, digitalizacji, archiwizacji. Wśród rządowych projektów warto wyróżnić Centrum Przetwarzania Danych Ministerstwa Finansów w Radomiu.

Krajowe centra danych

Centrum Danych UniZeto w Szczecine. Źródło: www.unizeto.pl

Operatorzy znani raczej z branży telekomunikacyjnej także budują centra danych. Przykładem może być Netia, która posiada centrum danych w Warszawie. Z kolei GTS Poland ma centrum danych w Piasecznie o powierzchni 3400 mkw (zasilanie 4 MW), a także w Warszawie o powierzchni 600 mkw (600 KW). Powierzchnia i parametry plasują centra danych GTS wśród największych w Polsce. Także Polkomtel zlecił grupie Elektrim w 2012 roku budowę centrum przetwarzania danych w Grodzisku Mazowieckim. Grupa TP (Orange) dysponuje natomiast potężnym Centrum Przetwarzania Danych TP w Łodzi oraz warszawskim Natolinie. Warto wspomnieć także o centrach danych Exatel, HostingCenter, Warsaw Data Center, Network Communication, Onet, S-Net, HP, KEI, WebInn, Comarch, Asseco, Ebitda i CK Zeto.

Podsumowanie

Zgodnie z danymi firmy badawczej Tier1 Research popyt na usługi data center będzie rósł w kolejnych latach o 15–20% rocznie. Polska jest w czołówce dostawców usług data center w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Na rozwój infrastruktury z pewnością wpływa atrakcyjna oferta cenowa, zdecydowanie niższa niż oferowana przez data center na zachodzie Europy oraz wysoka jakość infrastruktury. W powiązaniu z trendami technologicznymi związanymi z wirtualizacją i chmurami, pojemne i zaawansowane centra danych to idealna inwestycja.

Krajowe centra danych w większości przypadków są bliskie maksymalnej wartości obłożenia, dlatego też właściwie wszyscy liczący się gracze na tym rynku realizują nowe inwestycje. Są to zarówno wielkie budowy, ale i stosunkowo niewielkie centra danych tworzone na potrzeby danej organizacji. Dostępność sprzętu jest bardzo duża, więc korzystając z doświadczeń i wiedzy producentów osprzętu można zbudować każde rozwiązanie. Warto wspomnieć, że krajowa firma ZPAS z powodzeniem produkuje i oferuje osprzęt do budowy nowoczesnych data center.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200