Praca wielozadaniowa

Niepodważalną zaletą wszystkich systemów komputerowych serii Odra 1300 było ich niezwykle sprawne oprogramowanie systemowe i użytkowe. Dla procesorów Odra 1305 były to oryginalne wersje wieloprogramowego zarządzania Executive (E6BM, E6RM) przeznaczone dla mniej obciążonych eksploatacyjnie zestawów i stosowane w systemach przetwarzania jedynie ze stosunkowo niewielkimi konfiguracjami urządzeń zewnętrznych. Z kolei w aplikacjach teleprzetwarzania o niewielkich wymaganiach transmisyjnych, całkowicie wystarczającym był program sterujący Manager Komunikacyjny, operujący z oddalonymi terminalami poprzez moduł multipleksera MPX 325 dla 8/20/40 tradycyjnych linii telefonicznych bądź specjalistyczne systemy konwersacji.

Rozbudowane konfiguracje sprzętowe oraz efektywne wykorzystanie urządzeń podczas wieloprogramowej pracy systemu komputerowego wymagały instalacji bardziej skutecznego systemu zarządzania, jakim był wielozadaniowy GEORGE3 (EWG3), w owym czasie rekomendowany jako najbardziej sprawny na świecie system do sterowania, rozdziału i rozliczania zadań realizowanych współbieżnie przez wielu użytkowników. Skuteczność takiej pracy systemowej można było wykazać jedynie pod pewnymi warunkami eksploatacyjno-użytkowymi, które wymagały przede wszystkim wielu urządzeń zewnętrznych oraz pamięci operacyjnej o pojemności nie mniejszej niż 128K słów.

System GEORGE3 cieszył się niezwykłym zainteresowaniem dużych przedsiębiorstw w sytuacji, gdy oprócz prac wsadowych trzeba było jednocześnie zarządzać na bieżąco (online) procesem produkcyjnym w wieloprogramowym trybie pracy. Liczba jednocześnie uruchamianych programów użytkowych w systemie wielozadaniowym EWG3 nie miała żadnych ograniczeń ilościowych, a efektywna praca poszczególnych aplikacji była limitowana jedynie dostępem do wolnych zasobów pamięci operacyjnej.

Namierzanie niewidzialnego skrzydła

Nietuzinkowe zastosowanie specjalnego rozwiązania technologicznego procesora RODAN 10 - stanowiącego mobilną (czyli wojskową) wersję procesora Odra 1325 - nadeszło przed laty z Czechosłowacji (CSRS). Ta niezwykle odporna na przeciążenia militarna konstrukcja procesora była przed laty używana do komputerowego sterowania systemem radiolokacji pasywnej w obronie powietrznej państw Układu Warszawskiego. Wytwarzany wtedy w CSRS w zakładach TESLA Pardubice sprzęt radiolokacji pasywnej o kryptonimie RAMONA (później usprawniony jako TAMARA) był ściśle tajnym wizerunkiem czechosłowackiej armii w tamtych latach.

System radiolokacji pasywnej (jedynie nasłuchiwanie i odbiór sygnałów radiowych), sterowany procesorem RODAN 10, oprócz lokalizacji latającego obiektu, identyfikował również jego typ. Identyfikacja typu latającego obiektu była wynikiem rejestracji przez system radiolokacyjny pasma częstotliwości generowanego przez identyfikowany obiekt, a następnie porównanie go z zapisem wzorcowym dla danego typu obiektu. Każdy taki system w swojej bazie danych posiadał katalog wzorcowych pasm częstotliwości generowanych przez latające obiekty, także obiekty nieprzyjaciela.

Sprawa wyszła na jaw w czerwcu 1991 r., kiedy to podczas interpelacji w parlamencie czeskim posłowie opozycji zaczęli dopytywać się o zakres tajnej produkcji w TESLI. W odpowiedziach generałów znalazły się szczegóły podane do publicznej wiadomości. Pikanterii całej sprawie nadał fakt, że po upadku muru berlińskiego jeden z rozlokowanych na terenie NRD kompletnych zestawów radiolokacji pasywnej dostał się w ręce wojskowych z NATO, a wkrótce potem wysocy specjaliści NATO zlustrowali produkcję w Pardubicach. O skuteczności działania tego systemu świadczy opisana w książce Jiri Hofmana "Tajemstvi radiotechnickeho patrace TAMARA", Praha 2003 r. akcja skutecznego zestrzelenia tzw. "niewidzialnego skrzydła" F 117 nad Serbią - po jego wcześniejszym namierzeniu pasywnym zestawem wyposażonym w specjalistyczny procesor RODAN.

Zainteresowani historią komputerów serii Odra 1300 mogą rozszerzyć swą wiedzę w wielu zakładkach społecznościowej witryny: www.elwrowcy.republika.pl.