Źródła promieniowania PEM

Głównymi źródłami promieniowania PEM w dolnym pasmie wysokich częstotliwości (0,1-300 MHz) są liczne urządzenia radiokomunikacyjne, takie jak: nadajniki radiowe i telewizyjne, radiotelefony i stacje przekaźnikowe, a także rozmaite techniczne urządzenia przemysłowe i medyczne (zgrzewarki, diatermie, nagrzewnice w.cz.). Jednakże w podstawowym pasmie mikrofalowym (0,3-300 GHz) koncentracja źródeł promieniowania, jak i ilość generowanej przez nie energii są istotnie większe, nie tylko ze względu na znacznie szersze pasmo. W tym zakresie częstotliwości działa bowiem zdecydowana większość bezprzewodowych środków i systemów łączności, obejmująca: wyższe pasma telewizyjne, radiolinie, radiotelefony, telefonię komórkową, bezprzewodowe sieci komputerowe WLAN (Wireless LAN), komunikację trankingową, komunikację w podczerwieni, nagrzewnice mikrofalowe oraz różnorodne grzewcze urządzenia kuchenne i suszące.

Powszechność i gęstość budowanych obecnie sieci bezprzewodowych RLL (Radio Local Loop), WLL (Wireless Local Loop) czy komputerowych WLAN powodują, że liczba nowych źródeł promieniowania radiowego zarówno stacjonarnych, jak i mobilnych (przewoźnych i przenośnych) narasta lawinowo, powiększając w podobny sposób liczbę osób eksponowanych na te pola.

Zwłaszcza że rozwój technik mikrofalowych nadal wykazuje tendencje zwiększania mocy wypromieniowanej, powodując automatycznie pogorszenie warunków środowiska naturalnego.

Biorąc to pod uwagę, coraz częściej możemy więc mieć do czynienia z przekroczeniami dopuszczalnych wartości natężeń pola PEM, określanych dla częstotliwości radiowych w V/m czy też określanych gęstością promieniowania mocy mikrofalowej podawanej w W/m2. Przekroczenia te mogą pojawiać się nie tylko w bezpośrednim sąsiedztwie urządzeń nadawczych, ale także w zupełnie przypadkowych miejscach w otwartym terenie - jako wynik sumowania się mocy (superpozycja fal) pochodzących z wielu źródeł.

Strefy ochronne

Określenie dopuszczalnego progu napromieniowania organizmów żywych polem elektromagnetycznym PEM nie jest jednoznaczne. Obecnie istnieje szereg rozmaitych norm określających maksymalną gęstość mocy mikrofalowej lub maksymalnej wartości składowej elektrycznej pola (V/m), w której może przebywać człowiek bez uszczerbku dla swojego organizmu. Obowiązujące w tej dziedzinie normy są jednak tak rozbieżne w różnych krajach, że niekiedy porównania zasięgów różnych stref ochronnych są po prostu niemożliwe.

W Polsce ustawowo sprecyzowano (w 1972 r. z późniejszymi zmianami w 1977 r. i 1994 r.) pojęcie stref ochronnych dla pól elektromagnetycznych w zakresie radiowym 0,1 MHz-300 GHz, wraz z ograniczeniami na przebywanie ludzi w polu elektromagnetycznym o podwyższonym natężeniu. Normy te definiują strefy ochronne wokół źródeł promieniowania, oddzielnie dla ogółu populacji (dwie strefy ochrony środowiska o zróżnicowanym zagrożeniu: stopnia pierwszego i drugiego) oraz dla osób profesjonalnie związanych ze stanowiskami pracy o zwiększonym zagrożeniu zdrowia bądź życia (tabele 1 i 2).

Obszar strefy wyznacza graniczne wartości poziomów natężenia pól elektrycznych (V/m) lub gęstości mocy mikrofalowej (W/m2) - bardziej reprezentatywnej dla PEM o wyższych częstotliwościach emisji. Praca lub okresowe przebywanie osób wewnątrz stref ochronnych wiążą się z koniecznością podjęcia konkretnych środków zaradczych, obejmujących ochronę zbiorową (stosowanie ekranów z materiałów odbijających, metalowych siatek, leśnych pasów ochronnych, podnoszenie kąta promieniowania anten, zmiana parametrów mocy, zakaz emitowania promieniowania), ochronę miejscową (ekranowanie ścian, ekranowanie okien, stosowanie materiałów pochłaniających energię PEM) i ochronę indywidualną przez: używanie ubiorów ze specjalnych tkanin ochronnych (wtopione siatki metalowe o dobrym przewodzeniu elektrycznym), stosowanie okularów ochronnych i maksymalne ograniczanie czasu osobistego napromieniowania.