Klik w historię najnowszą

Ekipa IPN – od lewej: dr Rafał Leśkiewicz, Edwin Tarczyński, Adrianna Paradowska, Magdalena Hajduk, Krzysztof Kopeć, Sebastian Górkiewicz (HackYeah Power 2021, Katowice. Fot. IPN)

Materiał promocyjny Na początku grudnia, przez trzy dni, Katowice były stolicą europejskich programistów. Od 10 do 12 grudnia odbywał się w Spodku HackYeah 2021, największy w Europie hackathon, w którym wzięło udział ponad 1500 miłośników nowych technologii. Na wykonanie jednego z 10 zadań każdy zespół miał 40 godzin. Łączna pula nagród wyniosła 570 tys. zł.

Tegoroczną, 7 już edycję wspierał GovTech Polska, a wśród 12 partnerów wydarzenia po raz pierwszy zagościł Instytut Pamięci Narodowej. Z inicjatywą udziału Instytutu wystąpiła Magdalena Hajduk – dyrektor niedawno powołanego Biura Nowych Technologii.

Zastosowanie technologii informatycznych do działań związanych z edukacją i badaniami naukowymi to nasz pomysł na dotarcie z opowieścią o najnowszej historii Polski do młodego pokolenia. Poprzez cyfrowe kreacje chcemy wykorzystać potencjał treści powstałych w ciągu 21 lat funkcjonowania IPN – powiedziała Magdalena Hajduk

Klik w historię najnowszą

Magdalena Hajduk, dyrektor Biura Nowych Technologii IPN (HackYeah Power 2021, Katowice. Fot. Rafał Leśkiewicz)

Co nowe technologie mają wspólnego z historią? Na pozór wydaje się, że nie ma żadnego związku pomiędzy badaniami naukowymi z zakresu historii najnowszej a szybko rozwijającymi się technologiami informatycznymi. W rzeczywistości ta symbioza jest nie tylko oczywista, ale przede wszystkim niezbędna.

Od wielu lat dynamicznie rozwijające się narzędzia informatyczne są wykorzystywane przez humanistykę. Zrodziło się nawet pojęcie humanistyki cyfrowej, która nie jest niczym innym, jak dostosowywaniem bądź tworzeniem dedykowanych rozwiązań cyfrowych na potrzeby nauk humanistycznych. Z tego typu rozwiązań korzystają muzea, archiwa czy też biblioteki, docierając z atrakcyjną formą przekazu do swoich odbiorców.

Transformacja cyfrowa IPN

Instytut Pamięci Narodowej łączy kompetencje muzealne, archiwalne i edukacyjne. W ciągu ponad 20 lat działalności wydano tysiące książek, uporządkowano i opracowano kilometry bieżące archiwaliów czy też otwarto kilkaset wystaw. W tym samym okresie, oprócz analogowych efektów pracy Instytutu, powstały dane cyfrowe, petabajty danych zgromadzonych w infrastrukturze technicznej IPN. W Instytucie trwa proces skanowania dokumentów, wydawane są ebooki, a przede wszystkim są tworzone tematyczne lub ogólnohistoryczne portale internetowe. Głównym problemem, z jakim się boryka IPN jest stworzenie narzędzia do zarządzania danymi i ich ergonomicznego wyszukiwania, w sposób intuicyjny oraz prosty.

To właśnie stworzenie multiwyszukiwarki do zasobów cyfrowych stało się głównym wyzwaniem dla zespołów programistów biorących udział w hackathonie HackYeah 2021. Z zadaniem zaproponowanym przez IPN w pierwszym etapie postanowiło zmierzyć się 5 zespołów, zgłaszając swoje prace do oceny jurorów. W drugim etapie znalazły się już tylko 2 zespoły, przedstawiając interaktywne portale wyszukiwawcze dla wystawionych publicznie w sieci portali internetowych.

IPN Hub

Ostatecznie zwyciężył zespół Bards.ai, otrzymując czek na 30 tys. zł za przygotowanie ciekawego rozwiązania nazwanego IPN Hub.

Wyzwanie IPN zwróciło naszą uwagę ze względu na potencjalną skalę rozwiązania. Stworzenie narzędzia, z którego będzie mógł korzystać praktycznie każdy, jest dla nas interesującym zagadnieniem. Zadanie spodobało nam się również ze względu na rodzaj oczekiwanego rozwiązania. Doświadczenie naszego zespołu polega głównie na tworzeniu rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji, w tym w szczególności inteligentnego wyszukiwania treści z wykorzystaniem nowoczesnych modeli językowych. Do podjęcia się tego zadania zachęcił nas również jeden z członków naszego zespołu – Michał Swędrowski, na co dzień pasjonujący się historią – powiedzieli członkowie zespołu Bards.ai

W zwycięskim rozwiązaniu przyjęto kluczowe założenie, że warunkiem dobrego planowania nowych treści, umieszczanych w Internecie jest zbieranie informacji o wyszukiwanych frazach, a także tego, w jaki sposób użytkownicy korzystają z serwisów internetowych. Istotnym, zastosowanym w rozwiązaniu mechanizmem jest identyfikacja użytkowników, umożliwiająca ich personalizację. Po wdrożeniu pozwoli to na przygotowywanie naszej cyfrowej oferty dla konkretnych grup odbiorców.

Przygotowany serwis internetowy, będący inteligentną wyszukiwarką integruje się w bardzo prosty sposób z innymi, bogatymi w treści serwisami internetowymi IPN, umożliwiając wyszukiwanie artykułów, nagrań audio i wideo, a także fotografii. A poprzez zastosowanie inteligentnego parsera wyniki wyszukiwania są prezentowane w jakości bardzo podobnej do oryginalnych wyników w serwisach źródłowych.

Wygodnym dla użytkowników rozwiązaniem jest serwowanie w wynikach wyszukiwania treści podobnych do tych, o które użytkownik składał zapytanie.

Klik w historię najnowszą

Zwycięski zespół Bards.ai wraz z jurorami z IPN (HackYeah Power 2021, Katowice. Fot. IPN)

Z kolei dla administratorów systemu ważną rolę pełni dashboard administracyjny, pozwalający na zbieranie informacji o aktywności użytkowników: czego poszukiwali, w co następnie klikali, na czym skupiali się najdłużej. Takie rozwiązanie umożliwia rozpoznanie faktycznych potrzeb użytkowników, a w konsekwencji właściwy dobór publikowanych treści.

Mamy nadzieję, że wdrożenie naszego rozwiązania zwiększy zainteresowanie historią, szczególnie wśród najmłodszych. W dzisiejszych czasach młodzi ludzie czerpią swoją wiedzę głównie z Internetu. Priorytetem wydaje się stworzenie produktów, które ułatwią dostęp do treści historycznych w postaci gier czy dedykowanych narzędzi – zauważyli po zakończeniu hackathonu członkowie zwycięskiego zespołu.

Drugie miejsce zajął zespół Archiwiści inkasując nagrodę w wysokości 20 tys. zł za wyszukiwarkę nazwaną Archiwizjer.

Oba projekty, w ocenie jurorów i mentorów z IPN, stoją na wysokim poziomie zaawansowania technicznego.

Wkrótce nastąpi wdrożenie zwycięskiego rozwiązania, dzięki czemu jeden klik wystarczy, by przenieść nas do cyfrowej skarbnicy wiedzy o historii XX wieku.

Autor: dr Rafał Leśkiewicz, Rzecznik Prasowy, Dyrektor Biura Rzecznika Prasowego IPN