Co obywatel powinien wiedzieć o swoim państwie?

W roku 1991 Polska ratyfikowała Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Konwencja jest umową międzynarodową, na podstawie której państwa europejskie przyjęły zobowiązanie, że zapewnią przestrzeganie praw człowieka. Została ona przyjęta przez Radę Europy w 1950 r. w Rzymie i weszła w życie trzy lata później, po ratyfikowaniu jej przez pierwszych dziesięć państw.

Art. 10 Konwencji głosi, że każdy człowiek ma prawo do otrzymywania i przekazywania informacji. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej współbrzmi z ratyfikowaną Konwencją Ochrony Praw Człowieka. W art. 61 Konstytucji RP zapisano: Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej. Zgodnie z prawami człowieka, to nie państwo ma wiedzieć wszystko o obywatelu, lecz obywatel ma prawo wiedzieć jak najwięcej o swoim państwie, a ono ma obowiązek dostarczyć mu jak najszerszych informacji. Nasza konstytucja chroni prawa obywatela, ale jej zapisy nie powinny pozostawać pustymi słowami. I tak np. zgodnie z art. 74 konstytucji każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska.

Pytam jako obywatel: skąd mam wziąć te informacje?

Informacja dla obywatela

Na określenie nowoczesnego państwa składa się m.in. nowoczesna administracja publiczna. Administracja centralna i samorząd terytorialny mogą lepiej spełniać swoje role, wykorzystując w działalności technologię informatyczną. Spełnienie przez administrację konstytucyjnych obowiązków ułatwi zastosowanie informatyki, która jako narzędzie, a nie jako cel sam w sobie, posłuży publikowaniu informacji o działalności parlamentu, administracji rządowej, ale również, i przede wszystkim, o administracji samorządowej.

Jest to szczególnie ważne teraz, kiedy nowe województwa i powiaty rozpoczną po nowym roku działalność, a obywatele naszego państwa z trudem będą przyzwyczajać się do nowej rzeczywistości. Nowa administracja samorządowa, wzorem działających od 1990 r. gmin, będzie realizować swoje obowiązki samorządnie. Oznacza to, że wyłącznie od sejmików, rad i przede wszystkim od zarządów będzie zależało, w jaki sposób zorganizują pracę urzędów w województwie i powiecie. W jaki sposób będą obsługiwać wydawanie decyzji administracyjnych, zarządzać powierzonym majątkiem, modernizować i inwestować na obszarze swojego działania, pełnić służbę publiczną w obszarze szkolnictwa, oświaty i kultury.

Urzędy miejskie, które przetarły szlaki w tworzeniu nowoczesnej administracji, już wykorzystują informatykę w realizacji swoich zadań. W Gdańsku, Krakowie, Łodzi, Szczecinie i wielu innych miastach działają lub są w trakcie wdrożeń skomplikowane systemy informatyczne.

W ciągu najbliższych lat, w wyniku realizacji przedsięwzięć informatycznych w administracji samorządowej, powinna nastąpić poprawa jakości i usprawnienie obsługi mieszkańców. Ulegnie skróceniu czas wydawania decyzji administracyjnych. Społeczność lokalna będzie na bieżąco informowana o pracy urzędu i o miejscu, w którym mieszka. Wykorzysta się szerzej bieżącą, syntetyczną informację o regionie/powiecie (z pomocą systemów informacji geograficznej), konieczną do podejmowania trafnych decyzji. Wreszcie skuteczna informatyzacja wspomoże planowanie rozwoju regionu/powiatu i poprawne jego funkcjonowanie.

Informatyka jest usługą, nie celem

Internet i kioski informacyjne z powodzeniem działają już w wielu miastach. Serwis WWW Urzędu Miasta Łodzi (http://www.uml.lodz.pl), jako pierwszy spośród innych miast, wyszedł naprzeciw potrzebom mieszkańców i na bieżąco informuje społeczność miasta o pracy urzędu, umożliwia zapoznanie się z treścią uchwał Rady Miejskiej i Zarządu Miasta, ze sprawami i procedurami realizowanymi w urzędzie. Podobne serwisy powinny uruchomić urzędy i izby skarbowe, urzędy celne, sądy, ośrodki dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.

Informatyka jest narzędziem, pełni funkcję usługową w odniesieniu do innych dziedzin życia i sama w sobie nie jest celem. Nasze państwo nie określiło jeszcze celu wykorzystywania technologii informatycznej ani w odniesieniu do gospodarki, ani do administracji publicznej. Gromadzenie i przetwarzanie podstawowych informacji, niezbędnych do zarządzania krajem na szczeblu centralnym, jest jednym z zadań informatyki. Informacje te zbierają i będą zbierać samorządy, i na pewno nie będą "oglądać się na Warszawę", czy mają to robić.

Samorządy muszą zbierać i przetwarzać dane, aby sprawnie i prawidłowo realizować swoje konstytucyjne i ustawowe zadania, jakimi są dbałość o prawidłowe funkcjonowanie oraz rozwój społeczności lokalnej. Administracja centralna, jeżeli chce być konsumentem tych danych, musi jak najszybciej określić standardy ich wymiany i formaty słowników.