Anatomia przypadku

Pomimo tego okazuje się, że polskie firmy nie są na z góry straconej pozycji. Pozytywnym przykładem jest choćby krakowski ComArch, który ma za sobą udane wdrożenia w Rosji; m.in. dla Carcade Leasing i Reiffeisen Leasing. Jak przyznaje Tomasz Maciantowicz, wiceprezes spółki ds. sektora bankowo-ubezpieczeniowego, początek aktywności firmy na rynku wschodnim to po części efekt przypadku. "Nasi klienci to w dużej mierze grupy międzynarodowe, posiadające spółki- córki w różnych państwach regionu. Po dobrych wdrożeniach w Polsce dostaliśmy pierwsze propozycje współpracy na Wschodzie" - twierdzi Tomasz Maciantowicz. To właśnie spowodowało, że spółka przyjęła strategię podążania ze swoimi produktami w głąb międzynarodowych korporacji, aby docelowo stworzyć regionalny standard usług. Jednak kontakty z miejscowymi odbiorcami udało się nawiązać dopiero w momencie, gdy ComArch zdecydował się założyć w Moskwie swoje przedstawicielstwo. Być może w przyszłości przekształci je w spółkę zależną. Synergicznie pojawiły się pierwsze kontrakty w sektorze telekomunikacyjnym (Białoruś, Ukraina i ostatnio Litwa). Obecnie nad działalnością firmy m.in. na rynku wschodnim czuwa specjalnie powołany w tym celu pion o wdzięcznej nazwie Biuro Operacji Międzynarodowych. Jego pracownicy spędzają "w terenie" 70% czasu pracy.

"Na Wschodzie nadal panuje głód informatyki. Oczywistym warunkiem sukcesu jest posiadanie dobrego produktu i upór w dążeniu do celu, bowiem nie jest to łatwy rynek. Jednak nie mamy się czego wstydzić, gdyż nad produktami rosyjskimi mamy przewagę czasu. Nasze aplikacje i rozwiązania zdążyły już urosnąć i okrzepnąć" - ocenia Tomasz Maciantowicz. ComArch upatruje swoją szansę w reformach przeprowadzanych przez rosyjską administrację publiczną (m.in. emerytalną i sektora ubezpieczeń). Został wybrany przez ECR Rosja (stowarzyszenie grupujące kluczowych rosyjskich producentów) do realizacji kompleksowych projektów elektronicznej wymiany dokumentów pomiędzy rosyjskimi sieciami handlowymi i ich dostawcami. Projekt będzie realizowany wspólnie z jednym z największych integratorów rosyjskich - Korus Consulting.

e-Rosja

Jednak potencjalnie jeszcze większą szansą może być realizowany przez Federację Rosyjską program Elektroniczna Rosja. Do 2010 r. Rosja ma przejść błyskawiczną rewolucję informatyczną, tak by w przyszłości znaleźć się w awangardzie technologicznej. Program będzie miał solidną bazę finansową, bowiem rząd rosyjski chce przeznaczać na niego corocznie kilka procent swojego budżetu. Już obecnie większość zamówień administracji rządowej, będących głównym agregatem popytu na usługi informatyczne, to efekt jego realizacji. By polskie firmy mogły na nim zarobić, muszą otworzyć w Rosji swoje przedstawicielstwa lub też kooperować z lokalnymi przedsiębiorcami.

Program jest realizowany na podstawie ustawy federalnej z 1999 r., określającej zasady dostarczania towarów i usług dla administracji. Według niej firmy niezarejestrowane w Rosji mogą ubiegać się o kontrakty federalne, jeśli ich realizacja przez podmioty krajowe jest niemożliwa lub też nierentowna. A to przy boomie rosyjskiej gospodarki wyjątkowo trudno udowodnić.

Dodatkową zachętą może być wstąpienie Federacji Rosyjskiej na przełomie lat 2004-2005 do Światowej Organizacji Handlu (WTO). Zapewni to stabilność kontaktów biznesowych, bowiem Rosja nie będzie mogła swobodnie, w zależności od swoich bieżących potrzeb, zmieniać zasad współpracy gospodarczej, a polskie firmy będą musiały być traktowane na równi z rosyjskimi.

Jeśli nie Rosja, to kto

Oczywiście nikt nie musi na siłę wchodzić na rynki wschodnie. Nikt nie musi planować czy też realizować ekspansji na jakiekolwiek rynki zagraniczne. Jednak przy zmniejszającej się liczbie dużych krajowych kontraktów i coraz silniejszej konkurencji ze strony firm unijnych istotna będzie dywersyfikacja źródeł zysków - albo rynkowa, albo geograficzna (przy konsolidacji branży specjalizacja prowadzi prostą drogą do wchłonięcia firmy przez większe podmioty). Jeżeli to nie nastąpi, w niedalekiej przyszłości może się okazać, że polska branża IT zostanie przez naturalne mechanizmy rynkowe ograniczona do kilku dużych firm odcinających kupony od wcześniejszych wdrożeń i - najpewniej - będących częścią globalnych koncernów, zaś polski rynek będzie stanowił źródło dochodu dla firm amerykańskich, europejskich oraz możliwe, że i... rosyjskich. Tym bardziej, że rosyjski sektor teleinformatyczny jest coraz bardziej doceniany na świecie. Wystarczy spojrzeć na opublikowany w czerwcu br. w europejskiej edycji BusinessWeek ranking najbardziej atrakcyjnych firm ICT na świecie. Na próżno w nich szukać polskich spółek. Natomiast rosyjski sektor ICT ma w pierwszej dwudziestce rankingu dwóch przedstawicieli (choć co prawda MTS i Vimpelcom to "tylko" operatorzy komórkowi).