Każdy ratuje po swojemu

Koordynacja działań między różnymi służbami ratowniczymi mogłaby być zapewniona poprzez wprowadzenie systemu łączności radiowej w standardzie Tetra. Standard ten jest zalecany przez Unię Europejską jako podstawowy sposób komunikowania się służb publicznych w krajach członkowskich. Dzięki niemu istnieje możliwość np. prowadzenia korespondencji grupowej, wykonywania szyfrowanych rozmów, zapewnia on także możliwość transmisji danych, przesyłania obrazów, wymiany plików itp.

W Polsce radiotelefony w systemie Tetra wykorzystywane są na razie przez patrole policyjne w kilku największych miastach. Działają w ramach systemów wspomagania dowodzenia (SWD) komend wojewódzkich w Szczecinie, Łodzi i Krakowie oraz Komendy Stołecznej Policji w Warszawie. Powstał także duży, rozbudowany system radiowej łączności cyfrowej na potrzeby miejskich służb komunalnych Wrocławia - komunikacji miejskiej MPK, straży miejskiej, urzędu miasta i służb porządkowych. Budowa ogólnopolskiego systemu Tetra dla wszystkich służb ratowniczych została zaplanowana jako jeden z głównych elementów programu offsetowego. Jego realizacja będzie zależała od ostatecznych ustaleń rządu polskiego ze stroną amerykańską. W budżecie naszego państwa nie są przewidywane w najbliższym czasie specjalne fundusze na wdrożenie tego standardu łączności.

Wszystko w jednym miejscu

Ważnym zadaniem służb państwowych po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej będzie zintegrowanie funkcjonujących w nich systemów informacyjnych z systemami obiegu informacji w innych krajach europejskich. Chodzi tu głównie o wymianę informacji na temat zagrożeń. Planowane jest utworzenie europejskiego Centrum Monitoringu i Informacji, w którego bazach danych gromadzone by były wszelkie informacje na temat działań związanych z ratowaniem życia i zdrowia mieszkańców krajów członkowskich, m.in. o zasobach służb ratowniczych nadających się do wykorzystania w przypadku dużej skali zagrożenia na terenie całej Europy. W 2001 r. Rada Europy podjęła uchwałę EURATOM o ustanowieniu wspólnotowego mechanizmu ułatwiającego wzmocnienie współpracy w przedmiocie ratowniczych operacji ochrony cywilnej.

Unia Europejska dąży też do uznania swobody poruszania się niektórych służb ratowniczych przez granice w przypadku prowadzonych akcji ratowniczych. Realizacja tego postulatu wymaga zapewnienia sprawnych systemów komunikacyjnych między służbami poszczególnych państw, unifikacji ich interfejsów do wymiany danych niezbędnych do wspólnego działania. Polska ma podpisane porozumienia z Niemcami i Czechami o współdziałaniu w sytuacji klęsk żywiołowych oraz innych, poważnych zagrożeń.

Oko do kontroli, proszę

Komisja Europejska przygotowała projekt rozporządzenia Rady Europy dotyczący zabezpieczeń biometrycznych w paszportach obywateli UE. Propozycja ta zmierza do podwyższenia standardów zabezpieczeń w obecnie wydawanych paszportach w krajach członkowskich UE oraz umieszczenia wszystkich związanych z nimi regulacji w jednym akcie prawnym. Projekt rozporządzenia zawiera propozycje wprowadzenia identyfikatora biometrycznego we wszystkich rodzajach paszportów wydawanych w krajach UE. Szczegóły techniczne odnośnie do sposobu umieszczania informacji biometrycznych w paszportach miałyby być wg propozycji KE wypracowane przez Komisję Europejską we współpracy z państwami członkowskimi do końca 2004 r. Projekt ma być przedmiotem dalszych prac w grupach roboczych Rady, a jego przyjęcie zostanie poprzedzone szczegółową analizą podstaw prawnych. Po wejściu w życie ww. rozporządzenia Polska będzie zobligowana do wprowadzenia takich zabezpieczeń również w paszportach obywateli polskich.

TETRA w akcji

System TETRA (Terrestrial Trunked Radio) stworzono specjalnie na potrzeby służb ratownictwa i bezpieczeństwa publicznego. Daje on możliwość integ-racji ich systemów łączności na dowolnym poziomie - lokalnym, regionalnym, ogólnokrajowym, a nawet międzynarodowym. W zależności od potrzeb systemy łączności poszczególnych służb mogą funkcjonować oddzielnie, jak również działać w ramach wspólnego, jednolitego, np. ogólnonarodowego czy ogólnoeuropejskiego systemu dowodzenia, posługując się tym samym formatem transmisji danych. Możliwa jest także bezpośrednia komunikacja między poszczególnymi służbami ratowniczymi w obrębie jednego państwa lub kilku krajów.

Strażacy, policjanci, straż graniczna, służby medyczne, więzienne, celne, służby komunalne (gazowe, energetyczne, wodociągowe) mogą sprawdzać i przekazywać sobie za pomocą cyfrowych radiotelefonów informacje o istniejących zagrożeniach, katastrofach, poszukiwanych osobach (wraz z ich zdjęciami i liniami papilarnymi), przeszkodach na trasach dojazdowych, dane o przebiegu dróg ewakuacyjnych, niebezpiecznych materiałach i sposobach ich neutralizacji czy też o warunkach terenowych mających znaczenie dla prowadzonych działań ratunkowych lub stanie infrastruktury technicznej w mieście (np. ciśnieniu wody w hydrantach, zaworach odcinających dopływ gazu itp.). Istnieje także możliwość przekazywania obrazów wideo z miejsca akcji, co może przyczyniać się do łatwiejszej identyfikacji zagrożeń i szybkiej, trafnej diagnostyki obrażeń.

Ze względu na możliwość zapewnienia wysokiego stopnia bezpieczeństwa komunikacji standard cyfrowej łączności radiowej jest zalecany służbom ratownictwa i ochrony przez członków grupy Schengen. Szyfrowanie jest standardową funkcją systemu zabezpieczającą przed podsłuchem.

Z technologicznego punktu widzenia TETRA jest standardem cyfrowej łączności radiowej opartej na technice TDMA (Time Division Multiple Access). Opracowany został na początku lat 90. przez Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych (ETSI). Pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie radiowej sieci łączności. Dzięki tzw. metodzie trankingowej dostępne na różnych częstotliwościach kanały można przydzielać jednocześnie maksymalnej liczbie użytkowników. Przydział kanału odbywa się na żądanie użytkownika na zasadzie "pierwszy wolny" z puli wszystkich dostępnych kanałów.

TETRA jest systemem otwartym i skalowalnym. Oznacza to, że można posługiwać się urządzeniami różnych producentów oraz rozbudowywać system w miarę pojawiających się potrzeb czy możliwości finansowych.

Do 2005 r. ma się zakończyć realizacja rządowego projektu wprowadzenia na terenie Anglii, Szkocji i Walii jednolitego systemu cyfrowej łączności radiowej dla wszystkich służb ratownictwa i bezpieczeństwa publicznego (Public Safety Radio Communications Project). Ogólnokrajowy system łączności dla najważniejszych służb ratowniczych powstaje też w Holandii. Systemy łączności trankingowej powstają także w Belgii, Finlandii, Holandii, Włoszech, Islandii, Chorwacji, Hiszpanii, Niemczech, Szwecji i na Węgrzech.

W Polsce stworzenie krajowego systemu TETRA dla służb ratowniczych i bezpieczeństwa publicznego jest planowane w ramach programu offsetowego. Szacuje się, że jego budowa będzie kosztować ok. 700 mln USD. Przewidywane jest wyposażenie funkcjonariuszy i ratowników w 140 tys. przenośnych terminali obsługiwanych przez 1200-1500 stacji bazowych, 400 lokalnych centrów operatorskich zapewniających koordynację połączeń i dwie główne centrale na szczeblu krajowym (w tym jedna rezerwowa).

Warunki realizacji tego przedsięwzięcia są obecnie tematem negocjacji rządu polskiego ze stroną amerykańską.

Strażackie raportowanie

Koordynacją działań ratowniczych w skali całego kraju zajmuje się Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności (KCKRiOL). Powstało ono na bazie struktur Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego i zlikwidowanego Urzędu Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności. Na co dzień ma się zajmować monitorowaniem zagrożeń, zbieraniem i przetwarzaniem informacji o pożarach, wypadkach i innych zdarzeniach, w których konieczna była interwencja strażaków, oraz kierowaniem akcjami strażackimi na dużą skalę. W sytuacjach kryzysowych ma zapewnić warunki niezbędne do działania dla Zespołu ds. Kryzysowych działającego pod przewodnictwem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Informacje o zdarzeniach z udziałem jednostek straży pożarnej są gromadzone na co dzień w bazie danych EWID. Ich wprowadzanie następuje na poziomie jednostek ratowniczo-gaśniczych (JRG) lub powiatowych stanowisk kierowania (PSK). Każda interwencja straży jest opisana za pomocą współrzędnych geograficznych, z dokładnością do 5 stopni kątowych, czyli 200-250 m. Raz na dobę dane są przesyłane za pomocą modemu przez sieć resortową do komend wojewódzkich. Do Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności w Komendzie Głównej powinny docierać raz w miesiącu. Informacje o szczególnym znaczeniu od razu tego samego dnia trafiają na poziom centralny. Zazwyczaj jest to ok. 5% wszystkich meldunków. Każdej doby wysyłane są także zbiorcze raporty z informacją statystyczną.

Dzięki programowi EWID-STAT możliwe jest sporządzanie niezbędnych raportów, analiz i statystyk. Co roku przygotowywane są zbiorcze zestawienia, które zarówno na papierze, jak i na płytach CD-ROM trafiają do poszczególnych jednostek strażackich. Wydział Analiz i Prognoz zleca także opracowywanie szczegółowych zestawień związanych z koniecznością oceny konkretnych problemów, np. czasu dojazdu wozów bojowych do pożarów w różnych regionach kraju. Uzyskane wyniki mogą być nanoszone na mapy numeryczne.

Wdrożony został także program zawierający informacje dotyczące wszystkich sił i środków, którymi dysponuje straż pożarna. Wiedza na ten temat jest niezwykle ważna przy podejmowaniu decyzji o sposobach reagowania na zagrożenie. Informacje o liczbie, lokalizacji i aktualnym sposobie wykorzystania samochodów gaśniczych, cystern czy sprzętu ratowniczego mają być na bieżąco uaktualniane na szczeblu powiatowym. Mają to ułatwiać tzw. meldunki statusowe. Sześć przycisków na radiotelefonie odpowiada sześciu stanom, w jakich może znajdować się wóz pożarniczy, np. w drodze do pożaru, na miejscu zdarzenia lub w bazie. Naciśnięcie odpowiedniego powoduje automatyczne wysłanie informacji do bazy danych.


TOP 200