W nawiązaniu do artykułu Pana Bronisława Piwowara "Jak zasilać sieci LAN?" (ComputerWorld nr 44) pragnąłbym zwrócić większą uwagę na zagadnienia stosowania bezprzerwowych systemów zasilania UPS.

Zagadnienie to jest szczególnie istotne, ponieważ korzystając ze statystyk brytyjskich, ok. 20% przypadków, związanych z niemożnością zapewnienia ciągłości działania firm finansowych na skutek awarii systemu komputerowego, jest spowodowanych zanikami napięcia zasilającego. Pozostałe przyczyny to: celowe działanie ludzi, klęski żywiołowe, awarie sprzętu i oprogramowania. Ważność tego problemu skłania do wniosku, że celowe jest stworzenie osobnej instalacji elektrycznej, służącej tylko do zasilania sieci komputerowej. Integralnym elementem takiej instalacji jest systm zabezpieczeń UPS. Rozwiązanie to jest z pewnością bardziej opłacalne niż późniejsza awaria i utrata danych, a tym samym utrata klientów i wiarygodności firmy oraz problemy z płynnością finansową.

Za zainstalowaniem centralnego UPS-a zasilającego całą sieć przemawia także wiele innych czynników.

Ekonomiczny:

- dla większej liczby komputerów tańszym rozwiązaniem jest jeden UPS większej mocy (15-20 kVA), niż kilkadziesiąt małej (0,5 kVA)

- bardziej efektywne wykorzystanie mocy zasilacza, ponieważ uwzględniając współczynnik niejednoczesności moc czynna zasilacza może być mniejsza od sumy mocy poszczególnych urządzeń

- większa sprawność (mniejsze straty mocy w jednym systemie UPS)

- mniejsze koszty konserwacji i wymiany baterii.

Lepsza jakość zasilania:

- zasilacze większej mocy mają z reguły lepsze parametry elektryczne (mniejsze zniekształcenia i bardziej stabilne napięcie wyjściowe).

Większy stopień zabezpieczenia sprzętu:

- UPS-y o mocy wyjściowej powyżej 5 kVA, wytwarzające napięcie sinusoidalne jednofazowe zazwyczaj zasilane są napięciem trójfazowym. Wyposażone są one w prostownik skonstruowany w ten sposób, że do normalnej pracy zasilacza wystarcza zasilanie dwufazowe. Dzięki takiemu rozwiązaniu zanik napięcia na jednej z faz nie powoduje konieczności pracy z baterii

- zasilanie komputerów z jednej fazy likwiduje problemy związane z różnicami potencjałów, a pobór mocy z trzech faz zapewnia spełnienie zasady symetrycznego obciążenia

- zasilacze tego typu wyposażone są z reuły w obwód obejściowy zwany "BY-PASS-em". Obwód ten stanowi bezpośrednie połączenie odbiornika z siecią sterowane kluczem elektronicznym. Załącza się on automatycznie w momencie awarii zasilacza lub jego prądowego bądź cieplnego przeciążenia

- dzięki takiemu rozwiązaniu można spełnić warunek uziemienia całego systemu komputerowego w jednym punkcie

- zasilacz stanowi pełną izolację galwaniczną pomiędzy systemem komputerowym a siecią energetyczną

- w wydzielonej instalacji unika się zakłóceń wywołanych innymi odbiornikami jak np. kserokopiarki, urządzenia oświetleniowe, grzejne, telewizyjne, radiowe i telekomunikacyjne.

Wszystkie wymienione wyżej zalety odnoszą się do "prawdziwych" systemów ciągłego zasilania "True on Line". Wytwarzają one w sposób nieprzerwany "czysty" prąd przemienny. Charakteryzują się ciągłą pracą przetwornicy, zasilaną przez prostownik przekształcający napięcie sieciowe na stałe. Równolegle do wyjścia prostownika dołączone są akumulatory, co zapewnia ich doładowywanie i gotowość do pracy. UPS-y te zapewniają najwyższy stopień zabezpieczenia, chroniąc system komputerowy przed przerwami w zasilaniu, przepięciami, wahaniami napięcia i zmianami częstotliwości.

Oczywiście opisane powyżej rozwiązanie należy uzupełnić tablicą rozdzielczą na wyjściu oraz bezpiecznikami różnicowo-prądowymi i nadmiarowymi na wejściu i wyjściu, dobranymi w zależności od mocy UPS-a. Celowe jest także stosowanie brytyjskich gniazd elektrycznych. Jednak trzeba tu dodać, że są one wyposażone w bezpieczniki i w przypadku braku napięcia zasilającego powinno się je sprawdzić w pierwszej kolejności.

Dość istotnym wydaje się wybór odpowiedniego miejsca na zainstalowanie zasilacza. Powinno to być specjalnie wydzielone pomieszczenie: bezpyłowe i dobrze klimatyzowane. Należy tu dodać, że łazienka damska nie jest wymarzonym miejscem dla UPS-a, a takie rozwiązanie nierzadko spotykałem w naszych bankach.

Całość systemu trzeba wyposażyć w panele monitorujące stany pracy UPS-a, wyłączniki awaryjne - odcinające zasilanie wprzypadku pożaru oraz interfejsy komputerowe wraz z oprogramowaniem, umożliwiające integrację zasilacza z siecią komputerową. W ten sposób UPS z urządzenia pasywnego zamienia się w aktywny sprzęt diagnostyczny. Zbierając poprzez sieć komputerową dane o stanie zasilania, użytkownik jest w stanie śledzić zakłócenia i awarie energetyczne, a także stan naładowania baterii. Nadzorca sieci ma niezwykłe możliwości kontroli. Może on zdalnie włączać i wyłączać serwery, programować auto-testy UPS-ów, włączać i wyłączać całą sieć w zadanych przedziałach czasowych np. po godzinach pracy.

Należy pamiętać, że nawet najdoskonalszy technicznie system UPS wymaga podstawowej wiedzy nt. jego obsługi (odnośnie sposobu załączania, umiejętności odczytania sygnałów alarmowych i warunków eksploatacji). Nie małą rolę w wydłużeniu czasu bezawaryjnej pracy zasilacza odgrywają także okresowe zabiegi konserwacyjne sprzętu, zwłaszcza w rejonie Śląska...

Poważnie i całościowo potraktowany temat instalacji zasilacza bezprzerwowego wyczerpuje większość problemów związanych z zasilaniem sprzętu komputerowego.

Dariusz Banaszek - Autor jest pracownikiem firmy Camco, autoryzowanego dystrybutora firmy Emerson.